“Chiến tranh ủy nhiệm” ở Yemen đẩy Trung Đông vào bất ổn

Chiến sự tiếp tục nổ ra ác liệt giữa lực lượng trung thành với chính phủ Yemen thân Mỹ và lực lượng nổi dậy được Iran hậu thuẫn cuối tuần qua, cùng lúc với các cuộc không kích do Arab Saudi dẫn đầu nhằm vào phe nổi dậy, và đẩy khu vực Trung Đông vào một cuộc khủng hoảng mới.

Những người trung thành với tổng thống Abd-Rabbu Mansour Hadi tại thành phố cảng miền Nam Aden cho biết trận đấu súng ở quận trung tâm thành phố đã khiến ba người thiệt mạng, và họ đã tái chiếm được sân bay, theo hãng tin Reuters.

Lực lượng nổi dậy Houthi, vốn là nhóm thiểu số dòng Shiite và chiếm khoảng một phần ba dân số Yemen, từ vài tháng qua nổi lên trở thành lực lượng mạnh mẽ tại Yemen, quốc gia nghèo nhất trên bán đảo Ả Rập. Họ cũng đã chiếm đóng thủ đô Sanaa.

Tổng thống Yemen Hadi đã phải chuyển đến thành phố Aden từ tháng hai vừa qua và cuối tuần vừa rồi di dời đến Riyad, thủ đô Arab Saudi. Arab Saudi đã tập hợp các quốc gia theo dòng Sunni để thực hiện một chiến dịch không kích nhằm hỗ trợ lực lượng của tổng thống Hadi.

Theo thông tin của Bộ Y tế Yemen, hiện do lực lượng nổi dậy nắm giữ, chỉ trong một đêm, các cuộc không kích do Arab Saudi dẫn đầu đã khiến 35 người thiệt mạng và 88 người làm bị thương.  

Máy bay chiến đấu của liên quân tấn công các mục tiêu quân sự tại sân bay ở thủ đô Sanaa và Hodeida, cảng chính ở Biển Đỏ. Tuy nhiên, quân đội Saudi cho biết hoạt động tại Hodeida bị dừng lại trong hai giờ để cho phép 500 công dân Pakistan sơ tán khỏi khu vực.

Một phát ngôn viên của quân đội Saudi cho biết liên minh do Saudi dẫn đầu sẽ tăng cường các cuộc tấn công nhằm vào lực lượng nổi dậy và các đồng minh của họ trong vài ngày tới. Trong thành phố phía bắc Saada, một thành trì của phe nổi dậy gần biên giới Saudi, các cuộc không kích đã đánh trúng căn cứ thuộc lực lượng dân quân và đồng minh.

Sự can thiệp quân sự của Arab Saudi tại Yemen là mặt trận mới nhất trong cuộc đua quyền lực trong khu vực của nước này với Iran, trong một cuộc “chiến tranh ủy nhiệm” cũng đang diễn ra ở Syria, Iraq và Lebanon. Cho đến nay, Iran bác bỏ cáo buộc của nhà cầm quyền Sunni rằng họ trang bị vũ khí cho lực lượng nổi dậy ở Yemen.

Những cuộc đụng độ lớn xảy ra khắp Yemen trong tuần qua tại bảy tỉnh phía nam và phía đông, giữa một bên là lưc lượng nổi dậy và những người trung thành với chính quyền Saleh vốn đã bị lật đổ từ những năm 1960, với một bên là lực lượng trung thành với tổng thống Hadi và các bộ tộc người Sunni.

Các nhà lãnh đạo Ả Rập mới đây nhóm họp tại Ai Cập và công bố việc thành lập một lực lượng quân sự thống nhất để đối phó với mối đe dọa ngày càng tăng trong khu vực, trong đó có xung đột tại Yemen. Tuy nhiên, có thể sẽ mất vài tháng để lực lượng này thực hiện các bước chuẩn bị cần thiết.