Từ ngày 5-9/5, Tổng Lãnh sự quán Australia tại TP.HCM đã tổ chức chuyến khảo sát thực địa, giới thiệu bốn dự án tiêu biểu về phát triển nông nghiệp bền vững do Chính phủ Australia tài trợ thông qua Trung tâm Nghiên cứu Nông nghiệp Quốc tế Australia (ACIAR) và các đối tác Việt Nam triển khai. Đây là hoạt động nằm trong khuôn khổ tăng cường hợp tác song phương nhằm thúc đẩy chuyển đổi nông nghiệp xanh và ứng phó hiệu quả với biến đổi khí hậu tại Việt Nam.

Trong đó, ACIAR là đơn vị đóng vai trò then chốt trong việc thúc đẩy hợp tác nghiên cứu nông nghiệp giữa Australia và Việt Nam trong suốt 32 năm qua, góp phần nâng cao năng suất, khả năng thích ứng và phát triển bền vững của ngành nông nghiệp Việt Nam.

Phát biểu vào ngày 5/5 tại tỉnh Lâm Đồng, ông Brent Stewart, Phó Tổng Lãnh sự Australia tại TP.HCM nhấn mạnh: “Người dân Việt Nam thường biết đến Australia qua các lĩnh vực như giáo dục và thương mại. Tuy nhiên, hợp tác sâu rộng trong lĩnh vực nông nghiệp, đặc biệt thông qua các chương trình nghiên cứu và phát triển của ACIAR, là minh chứng rõ rệt cho cam kết lâu dài của Australia trong việc đồng hành cùng Việt Nam giải quyết những thách thức cấp bách như biến đổi khí hậu, suy thoái đất và an toàn thực phẩm”.

ĐỒNG HÀNH CÙNG VIỆT NAM PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP BỀN VỮNG

Thông qua việc giới thiệu các dự án trong giai đoạn 2024–2025, Australia tiếp tục khẳng định cam kết lâu dài trong việc đồng hành cùng Việt Nam phát triển nông nghiệp bền vững – lĩnh vực then chốt trong quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện giữa hai nước.

Trong giai đoạn này, ACIAR đã và đang tài trợ 26 dự án nghiên cứu nông nghiệp với tổng kinh phí lên tới 6,9 triệu AUD, bao phủ nhiều lĩnh vực như: kinh doanh nông nghiệp, biến đổi khí hậu, thủy sản, lâm nghiệp, chăn nuôi, trồng trọt (cây ăn quả, hoa màu, cây lương thực), quản lý đất, nguồn nước và hệ thống xã hội. Bốn dự án tiêu biểu đang được triển khai gồm:

Thứ nhất là dự án “Các hệ thống sản xuất sắn kháng bệnh bền vững khu vực Mekong” giai đoạn 2023–2028, với ngân sách 3,5 triệu AUD, nhằm bảo vệ ngành sắn – sinh kế quan trọng của hàng triệu nông hộ nhỏ tại Việt Nam. Dự án tập trung nghiên cứu, lai tạo các giống sắn có khả năng kháng bệnh, hàm lượng tinh bột cao và đưa ra các mô hình canh tác có khả năng nhân rộng. Hiện dự án được triển khai tại ba vùng sinh thái là Tây Ninh, Đồng Nai và Lâm Đồng, và sẽ mở rộng sang Lào, Campuchia, hướng tới hình thành một ngành công nghiệp sắn cạnh tranh, bền vững tại tiểu vùng Mekong.

Thứ hai là dự án “Giải quyết các rào cản kỹ thuật trong chuỗi cung ứng cá mú” giai đoạn 2024–2027, với kinh phí khoảng 2,6 triệu AUD. Mục tiêu chính là cải thiện chất lượng thức ăn, thúc đẩy sử dụng thức ăn công nghiệp trong nuôi cá mú lai, đồng thời nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến nguồn cung trứng, cá bột và cá giống chất lượng cao. Dự án kỳ vọng hỗ trợ hiệu quả các doanh nghiệp nhỏ và vừa trong ngành thủy sản tại Việt Nam và Australia.

Thứ ba là dự án “Nâng cao năng lực sản xuất và kỹ thuật nuôi hải sâm ở Việt Nam và Philippines” với kinh phí tài trợ gần 2,6 triệu AUD trong giai đoạn 2016–2024. Bên cạnh việc hoàn thiện quy trình kỹ thuật để đảm bảo chất lượng nuôi, dự án còn hỗ trợ nâng cao năng lực sản xuất cho các cộng đồng nuôi hải sâm cát, đồng thời nghiên cứu phát triển các giống hải sâm quý hiếm có giá trị kinh tế cao. Dự án hướng đến mục tiêu bảo tồn nguồn gen quý, phát triển bền vững và hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa trong lĩnh vực này tại cả hai quốc gia.

Thứ tư là dự án “Nâng cao tính bền vững, năng suất và giá trị kinh tế của các hệ thống canh tác và chuỗi giá trị cà phê – hồ tiêu ở Tây Nguyên” (V-SCOPE), do ACIAR tài trợ khoảng 3,5 triệu AUD trong giai đoạn 2021–2025. Dự án tập trung vào cải thiện sinh kế cho nông hộ sản xuất nhỏ thông qua nâng cao hiệu quả canh tác và giá trị chuỗi cung ứng, đặc biệt với các nhóm dễ bị tổn thương. Mục tiêu cuối cùng là góp phần thúc đẩy phát triển bao trùm và khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu tại khu vực Tây Nguyên.

261 DỰ ÁN TẠI VIỆT NAM VỚI NGÂN SÁCH KHOẢNG 184 TRIỆU AUD

Theo đại diện ACIAR, kể từ năm 1993, cơ quan này đã triển khai hơn 261 dự án tại Việt Nam với tổng ngân sách lên tới 184 triệu AUD. Các dự án ưu tiên nâng cao năng suất nông nghiệp, tăng cường khả năng chống chịu với biến đổi khí hậu và hỗ trợ nhóm nông hộ nhỏ, phụ nữ, cộng đồng dân tộc thiểu số. Trong giai đoạn 2025–2030, ACIAR dự kiến đầu tư thêm 23 triệu AUD cho các chương trình nghiên cứu nhằm hỗ trợ Việt Nam chuyển đổi hệ thống lương thực theo hướng hiện đại và bền vững hơn.

Thống kê năm 2024 từ Bộ Ngoại giao và Thương mại Australia cho thấy, các chương trình hỗ trợ của Australian trong lĩnh vực nông nghiệp và du lịch đã mang lại tác động rõ nét đối với phụ nữ Việt Nam.

Cụ thể, hơn 27.000 phụ nữ đã được tham gia các chương trình đào tạo chuyên môn, trên 20.000 người nhận được hỗ trợ vật chất như cây giống và phân bón, trong khi thu nhập của hơn 15.000 phụ nữ đã được cải thiện thông qua các dự án can thiệp thực tiễn.

Bên cạnh đó, các khảo sát xã hội toàn diện được triển khai trên phạm vi toàn quốc cũng góp phần quan trọng vào việc nâng cao chất lượng công tác hoạch định chính sách và cải thiện dịch vụ công tại Việt Nam.

Các dự án hợp tác nông nghiệp của ACIAR đặc biệt đóng góp trực tiếp vào năm trong sáu trụ cột của Đối tác Chiến lược Toàn diện Việt Nam – Australia, bao gồm hội nhập kinh tế, phát triển tri thức và kết nối nhân dân, ứng phó với biến đổi khí hậu và bảo vệ môi trường, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, cũng như thúc đẩy hợp tác khu vực và quốc tế.

Bên cạnh đó, Australia tiếp tục đồng hành cùng Việt Nam trong các lĩnh vực ưu tiên như tăng trưởng kinh tế, phát triển nguồn nhân lực, bình đẳng giới, hòa nhập xã hội và cải thiện quản trị công. Một số thành tựu nổi bật khác từ chương trình hợp tác có thể kể đến: gia tăng tỷ lệ phụ nữ và người khuyết tật tham gia đào tạo nghề, mở rộng dịch vụ sức khỏe sinh sản và tình dục, và triển khai các nghiên cứu chiến lược thông qua Trung tâm Việt Nam – Australia nhằm đóng góp cho tầm nhìn phát triển quốc gia đến năm 2045.

Đặc biệt, trong giai đoạn 2017–2027, chiến lược hợp tác ACIAR – Việt Nam thể hiện sự chuyển đổi mạnh mẽ từ mô hình viện trợ truyền thống sang mối quan hệ đối tác bình đẳng, đồng thời nhấn mạnh vai trò của khu vực tư nhân, phụ nữ và cộng đồng dân tộc thiểu số trong hệ sinh thái nông nghiệp. Đáng chú ý, hơn 120 nhà khoa học Việt Nam đã nhận học bổng do ACIAR tài trợà được đào tạo tại Australia, hiện đang giữ vai trò nòng cốt trong công tác nghiên cứu và chuyển giao tri thức tại địa phương.

Với phương pháp đồng thiết kế cùng người dân và doanh nghiệp, các dự án do Australia hỗ trợ không chỉ mang lại giá trị nghiên cứu mà còn thúc đẩy các mô hình phát triển thực tiễn. Đây chính là nền tảng quan trọng cho quá trình chuyển đổi sang một nền nông nghiệp hiện đại, sinh lời, chống chịu tốt và bảo đảm sinh kế lâu dài cho các thế hệ tương lai tại Việt Nam.