Dự báo trong thời gian tới, tham nhũng từng bước được kiềm chế và thuyên giảm.

Đó là nhận định của Chính phủ tại báo cáo công tác phòng chống tham nhũng năm 2018. Chiều 5/9 Uỷ ban Tư pháp của Quốc hội thẩm tra báo cáo này.

Xem xét xử lý 29 người đứng đầu

Theo Chính phủ, năm 2018, công tác phòng chống tham nhũng đã có bước tiến mạnh với nhiều chủ trương, giải pháp đột phá, đạt được kết quả toàn diện, tích cực, rõ rệt. Tham nhũng đang từng bước được kiềm chế và có chiều hướng thuyên giảm, góp phần quan trọng giữ vững ổn định chính trị, phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, củng cố niềm tin của nhân dân, tạo hiệu ứng tích cực, lan tỏa mạnh mẽ trong xã hội.

Về kết quả, lãnh đạo Thanh tra Chính phủ cho biết, trong năm 2018, các bộ, ngành, địa phương đã ban hành mới 3.947 văn bản, huỷ bỏ hoặc sửa đổi, bổ sung 1.989 văn bản về chế độ, định mức, tiêu chuẩn. Tiến hành 3.141 cuộc kiểm tra việc thực hiện, phát hiện 435 vụ việc vi phạm, số người vi phạm là 377 người, kiến nghị xử lý kỷ luật 85 người, kiến nghị thu hồi và bồi thường 87,4 tỷ đồng (đã thu hồi 72,3 tỷ đồng, đạt 82,7%).

Về minh bạch tài sản, thu nhập, báo cáo thông tin, số người đã kê khai, công khai tài sản, thu nhập đạt tỷ lệ 99,8%. Có 44 người được xác minh tài sản, thu nhập, phát hiện 6 trường hợp vi phạm. Đã xử lý kỷ luật 4 trường hợp, kiểm điểm 1 trường hợp, đang xem xét xử lý kỷ luật 1 trường hợp.

Chính phủ nhận định, các bộ, ngành, địa phương quán triệt và thực hiện chủ trương nghiêm cấm tặng quà cho cấp trên. Năm 2018, đã có 24 trường hợp nộp lại quà tặng với tổng giá trị là 421 triệu đồng.

Qua tổng kết, đánh giá việc thi hành Luật Cán bộ, công chức và Luật Viên chức đã phát hiện 132 trường hợp tuyển dụng không đúng quy định, 938 trường hợp bổ nhiệm, bổ nhiệm lại chưa đáp ứng đầy đủ điều kiện tiêu chuẩn và 79 trường hợp bổ nhiệm, bổ nhiệm lại chưa đáp ứng đầy đủ trình tự, thủ tục theo quy định.

Năm 2018 có 29 người đứng đầu đã bị xử lý hoặc đang được xem xét để xử lý do thiếu trách nhiệm để xảy ra tham nhũng, trong đó 5 người bị xử lý hình sự, 21 người đã bị xử lý kỷ luật, 3 người đang thực hiện quy trình xử lý kỷ luật.

Kết quả tiếp theo được nêu tại báo cáo là qua thanh tra phát hiện vi phạm 25.763 tỷ đồng, 41.010 ha đất; kiến nghị thu hồi 8.558 tỷ đồng và trên 390 ha đất; xuất toán, loại khỏi giá trị quyết toán do chưa thực hiện đúng quy định và đề nghị cấp có thẩm quyền xem xét xử lý 17.205 tỷ đồng, 40.620 ha đất. Cơ quan thanh tra cũng kiến nghị xử lý kỷ luật hành chính 1.456 tập thể và nhiều cá nhân, chuyển cơ quan điều tra xử lý hình sự 85 vụ, 87 đối tượng (tăng 2,4% số vụ).

Năm nay, qua việc tự kiểm tra nội bộ phát hiện 19 vụ, 21 đối tượng (tăng 26,7% số vụ), qua hoạt động thanh tra đã phát hiện 67 vụ, 76 đối tượng tham nhũng và liên quan đến tham nhũng (tăng tăng 52,2% số vụ). Còn qua công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo phát hiện 34 vụ, 63 đối tượng có hành vi liên quan đến tham nhũng (tăng 100% số vụ).

Nhiều con số về xử lý tham nhũng cũng được nêu tại báo cáo. Như, cơ quan điều tra trong công an đã thụ lý điều tra 378 vụ án, 770 bị can phạm tội về tham nhũng. Tòa án nhân dân các cấp đã thụ lý theo thủ tục sơ thẩm 313 vụ với 774 bị cáo (giảm 9,2% số vụ), đã xét xử sơ thẩm 157 vụ, 398 bị cáo về các tội danh tham nhũng. Trong đó tỷ lệ tội phạm nghiêm trọng, rất nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng chiếm 49,5% (giảm 0,2% so với cùng kỳ), số bị cáo được hưởng án treo, cải tạo không giam giữ chiếm 23,8% (tăng 8,7% so với cùng kỳ). Có 9 bị cáo bị tuyên phạt mức án tử hình, tù chung thân (tăng 12,5% so với cùng kỳ).

Thiệt hại trong các vụ án đang thụ lý là hơn 8.800 tỷ đồng, trên 12.000m² đất, đã thu hồi trên 2.200 tỷ đồng và nhiều tài sản.

Chậm hoàn thiện cơ chế kiểm soát quyền lực

Phần hạn chế, báo cáo của Chính phủ nêu lại nhiều nhận định của các năm trước. Như, số vụ việc, vụ án được phát hiện, xử lý chưa phản ánh đúng thực trạng tham nhũng. Chất lượng và tiến độ điều tra, truy tố, xét xử một số vụ án tham nhũng, kinh tế chưa đạt yêu cầu; tỷ lệ thu hồi tài sản tham nhũng có tiến bộ đáng kể nhưng còn thấp hơn nhiều giá trị tài sản bị chiếm đoạt, gây thiệt hại. Vẫn còn xảy ra sai phạm, tham nhũng trong các cơ quan bảo vệ pháp luật...

Nhìn nhận nguyên nhân của những hạn chế, yếu kém, Chính phủ cho rằng cơ chế kiểm soát quyền lực nhằm phòng chống tham nhũng còn chậm được hoàn thiện. Công tác kiểm tra, giám sát việc thực thi quyền lực của người có chức vụ, quyền hạn hiệu quả chưa cao, việc thanh tra, kiểm tra về công tác cán bộ còn hạn chế. 

Việc đánh giá công tác phòng chống tham nhũng còn gặp nhiều khó khăn và thiếu toàn diện, chưa đáp ứng được yêu cầu lấy kết quả phòng chống tham nhũng là thước đo đánh giá phẩm chất, năng lực, trách nhiệm và mức độ hoàn thành nhiệm vụ của người đứng đầu.

Đánh giá chung, Chính phủ khẳng định, những kết quả đạt được trong công tác phòng chống tham nhũng thời gian qua đã có tác động mạnh mẽ, cảnh tỉnh, răn đe, ngăn chặn tiêu cực, tham nhũng, góp phần làm trong sạch bộ máy Đảng và Nhà nước, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, tăng cường an ninh - quốc phòng, đối ngoại.

Dự báo từ Chính phủ là trong thời gian tới, công tác phòng chống tham nhũng sẽ tiếp tục đạt được nhiều kết quả toàn diện, tích cực, rõ rệt. tham nhũng từng bước được kiềm chế và thuyên giảm, góp phần giữ vững ổn định chính trị, phát triển kinh tế - xã hội, củng cố niềm tin của nhân dân đối với vai trò lãnh đạo của Đảng và quản lý của Nhà nước trong công tác này.