Trung Quốc ngày 4/2 tuyên bố áp thuế quan lên hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ, trong một động thái “ăn miếng trả miếng” gấp rút đối với thuế quan mới mà chính quyền Tổng thông Donald Trump áp lên hàng hóa nước này.

Cuộc chiến thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới đã quay trở lại, trong bối cảnh ông Trump tìm cách trừng phạt Trung Quốc vì không hành động đủ để ngăn dòng chất gây nghiện xâm nhập vào Mỹ.

Theo hãng tin Reuters, thuế quan bổ sung 10% của ông Trump đối với tất cả hàng hóa Trung Quốc vào Mỹ đã chính thức có hiệu lực vào lúc 0h01 sáng ngày 4/2 theo giờ Mỹ.

Chỉ vài phút sau, Bộ Tài chính Trung Quốc tuyên bố sẽ áp thuế quan 15% lên than và khí hóa lỏng (LNG) nhập khẩu từ Mỹ và 10% đối với dầu thô, thiết bị nông nghiệp và một số loại ô tô Mỹ. Cơ quan này cho biết thuế quan mới đối với hàng hóa Mỹ này sẽ bắt đầu có hiệu lực vào ngày 10/2.

Ngoài ra, Bộ Thương mại và Tổng cục Hải quan Trung Quốc nói nước này sẽ áp các biện pháp kiểm soát xuất khẩu đối với tungsten, tellurium, ruthenium, molybdenum và các sản phẩm liên quan tới ruthenium để “bảo vệ lợi ích an ninh quốc gia”.

Sắc lệnh áp thuế quan 25% lên hàng hóa Canada và Mexico và 10% lên hàng hóa Trung Quốc được ông Trump đặt bút ký vào hôm thứ Bảy tuần trước, dự kiến có hiệu lực từ ngày thứ Ba tuần này. Nhưng vào ngày thứ Hai, ông Trump bất ngờ tuyên bố hoãn 1 tháng việc áp thuế quan đối với Canada và Mexico để đổi lấy nhượng bộ của hai nước láng giềng này trong vấn đề bảo vệ biên giới và chống tội phạm.

Đối với Trung Quốc, kế hoạch áp thuế quan của ông Trump không thay đổi. Ông chủ Nhà Trắng đã có các cuộc trao đổi với Tổng thống Mexico Claudia Sheinnbaum và Thủ tướng Canada Justin Trudeau vào ngày thứ Hai, nhưng người phát ngôn của Nhà Trắng cho biết trong thời gian còn lại của tuần này ông Trump mới có cuộc trò chuyện với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.

Trong nhiệm kỳ tổng thống đầu tiên vào năm 2018, ông Trump đã khởi xướng một cuộc chiến thương mại tàn khốc kéo dài hai năm với Trung Quốc nhằm giảm thặng dư thương mại khổng lồ của Mỹ. Thuế quan “ăn miếng trả miếng” đã được hai bên áp lên hàng hàng trăm tỷ USD hàng hóa của nhau, làm đảo lộn chuỗi cung ứng toàn cầu và gây thiệt hại cho nền kinh tế thế giới.

Để chấm dứt cuộc chiến thương mại đó, vào năm 2020, Trung Quốc đã đồng ý chi thêm 200 tỷ USD mỗi năm để mua hàng hóa Mỹ nhưng kế hoạch này đã bị chệch hướng do đại dịch Covid-19.

Công ty nghiên cứu Oxford Economics cho biết trong một báo cáo hạ dự báo tăng trưởng kinh tế Trung Quốc: “Chiến tranh thương mại đang ở giai đoạn đầu nên khả năng áp dụng thêm thuế quan là rất cao”.

Ông Trump cảnh báo có thể tăng thuế quan đối với hàng hóa Trung Quốc lên cao hơn nữa trừ phi Bắc Kinh ngăn dòng chất gây nghiện fentanyl xâm nhập vào Mỹ. “Hy vọng là Trung Quốc sẽ dừng việc để cho fentanyl chảy vào Mỹ. Nếu không, thuế quan sẽ tăng cao hơn nhiều”, ông nói hôm thứ Hai.

Trước đó, ông Trump cũng đã yêu cầu cơ quan chức năng của Mỹ điều tra việc Bắc Kinh tuân thủ như thế nào thỏa thuận thương mại mà hai bên đã ký vào năm 2020. Kết quả của cuộc điều tra này - dự kiến sẽ được trình lên ông Trump vào ngày 1/4 - có thể mở đường cho việc Mỹ áp thêm thuế quan lên hàng hóa Trung Quốc, theo các nhà kinh tế.

Về phần mình, Trung Quốc nói rằng fentanyl là vấn đề của nước Mỹ và tuyên bố sẽ đâm đơn kiện việc Mỹ áp thuế quan lên hàng hóa Trung Quốc lên Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) cũng như có biện pháp đáp trả. Dù vậy, Bắc Kinh để ngỏ cánh cửa cho đàm phán song phương.