Những nhân tố bất thường xảy đến khiến nhiều chỉ số kinh tế năm 2022 chưa đạt như kỳ vọng. Bước sang năm 2023, những nhân tố này dù không còn là ẩn số nhưng tiếp tục khó dự báo sẽ tác động lớn đến tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế Việt Nam. Tuy nhiên, chúng ta có nhiều cơ hội để tăng trưởng đạt mức 6,8-7,5% trong năm nay...
Nền kinh tế Việt Nam sẽ có nhiều cơ hội tăng trưởng và phát triển một cách tốt nhất, khi đó tăng trưởng kinh tế năm 2023 có thể đạt mức 6,8-7,5%.
Sự hồi phục mạnh mẽ của nền kinh tế, sự nỗ lực của cộng đồng doanh nghiệp và đặc biệt là sự quan tâm của Quốc hội, Chính phủ hỗ trợ doanh nghiệp vượt qua khó khăn giúp Việt Nam hoàn thành tốt nhất kế hoạch đề ra (tăng trưởng GDP đạt 8,02%, lạm phát được kiểm soát ở mức 3,15%) và là một trong số ít quốc gia có mức tăng trưởng GDP cao trong khu vực và trên thế giới với mức lạm phát thấp.
Tuy nhiên, bên cạnh những con số tăng trưởng tích cực thì vẫn có một số điều chưa đạt như kỳ vọng và cần quan tâm trong năm 2023. Có thể kể đến như tốc độ giải ngân vốn đầu tư công tương đối chậm; từ tháng 10/2022, tăng trưởng xuất khẩu chậm dần; số vốn đầu tư nước ngoài đăng ký (FDI) giảm 11% dù số vốn giải ngân tăng 14%. Cùng với đó, năm 2022, hơn 143 nghìn doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường, tăng 19,5%. Chuyện doanh nghiệp tham gia hay rút lui khỏi thị trường là hết sức bình thường nhưng khi con số rời bỏ thị trường quá lớn sẽ trở thành vấn đề cần quan tâm.
NHẬN DIỆN SỨC ÉP
Năm 2023, các tổ chức quốc tế dự báo kinh tế thế giới chỉ tăng trưởng khoảng 2,2-2,5% so với mức 3,1% của năm 2022. Trong khi đó, lạm phát tăng lên mức cao nhất nhiều thập kỷ, buộc các chính phủ phải thắt chặt chính sách tiền tệ.
Trong cuộc chiến chống lạm phát toàn cầu, ngân hàng trung ương các nước hơn 340 lần tăng lãi suất điều hành. Đặc biệt, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) dự kiến nâng lãi suất lên 5-5,25% khiến lãi suất trên thế giới tăng nhanh. Để đảm bảo tính cạnh tranh trong thu hút đầu tư quốc tế, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cũng 2 lần tăng lãi suất điều hành, gây áp lực lên chi phí vốn, tạo sự trì trệ trong sản xuất và tăng áp lực lạm phát trong nước.
Năm 2023, lạm phát thế giới dù có xu hướng hạ nhiệt nhưng được dự báo vẫn ở mức cao khoảng 6,5%, từ đó, tác động rất lớn tới giá cả hàng hóa và tình hình lạm phát của Việt Nam, bởi Việt Nam là quốc gia có độ mở cửa hội nhập sâu rộng với thế giới, với gần 40% nguồn nguyên liệu đầu vào sản xuất là nhập khẩu nên khả năng nhập khẩu lạm phát rất lớn.
Việc Trung Quốc dỡ bỏ lệnh phong tỏa trong phòng chống dịch Covid-19 có thể giúp sản xuất tăng trưởng nhưng lại tăng sức ép về giá cả xăng dầu, nguyên liệu đầu vào cho sản xuất của thế giới và gia tăng áp lực lạm phát.
Đồng thời, do cơ cấu sản xuất và xuất nhập khẩu hàng hóa của Trung Quốc tương đồng với Việt Nam nhưng trình độ công nghệ cao hơn và quy mô sản xuất lớn hơn, nên sẽ tạo áp lực cạnh tranh lên nhiều mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam.
Đồng thời, lạm phát cùng với việc các Chính phủ các nước cắt giảm các hỗ trợ tài chính liên quan đến đại dịch Covid-19 khiến các hộ gia đình siết chặt chi tiêu. Việc nhập khẩu và tiêu thụ hàng hóa từ các thị trường chủ lực giảm sút sẽ tạo áp lực lớn đến các doanh nghiệp sản xuất và xuất khẩu của Việt Nam.
Một ẩn số khó lường gây nên những biến động toàn cầu năm vừa qua là cuộc xung đột Ukraine - Nga dự báo tiếp tục kéo dài, khiến Mỹ và phương Tây đẩy mạnh chính sách trừng phạt và áp trần giá dầu, giá khí đốt với Nga. Việc Nga ngừng bán dầu, khí đốt cho các quốc gia không thân thiện cùng việc OPEC tiếp tục cắt giảm sản lượng có thể đẩy giá dầu, khí đốt và các nguyên vật liệu trong năm 2023 tăng cao.
Hơn nữa, do việc bao vây, cấm vận, nước Nga không cho phép các phương tiện giao thông của các nước không thân thiện đi qua lãnh thổ Nga, làm các chuỗi cung ứng đứt gãy, chi phí vận tải, logistics tăng cao và nguồn cung ứng gặp khó khăn, chi phí sản xuất cao. Do đó, tình hình sản xuất kinh doanh trong nước cũng gặp nhiều khó khăn trong phục hồi và tăng trưởng.
Về nguồn vốn cho doanh nghiệp, chỉ số VN-Index giảm sút mạnh cùng sự trầm lắng của thị trường trái phiếu doanh nghiệp phát hành riêng lẻ cũng đang gây khó khăn cho nguồn cung vốn cho sản xuất và tạo áp lực tăng lãi suất vay nợ, gây khó khăn cho doanh nghiệp.
NHIỀU CƠ HỘI KHẢ QUAN
Tuy nhiên, có một số nhân tố có thể hỗ trợ thúc đẩy tăng trưởng nền kinh tế Việt Nam năm 2023. Trước hết, nền kinh tế Việt Nam thích ứng với trạng thái vừa chung sống với dịch bệnh, vừa đẩy mạnh sản xuất, phục hồi mạnh mẽ trong năm 2022 và sẽ tiếp tục thích ứng với các biến động kinh tế - xã hội.
Tiếp đến, lãi suất huy động và lãi suất cho vay của các ngân hàng thương mại thời gian qua có xu hướng tăng cao, Ngân hàng Nhà nước đã có biện pháp cung ứng vốn giá rẻ với thời gian tương đối dài cho các ngân hàng thương mại, cùng các yêu cầu các ngân hàng thương mại cắt giảm chi phí nhằm ổn định và hạ thấp mặt bằng lãi suất của nền kinh tế, sẽ hỗ trợ doanh nghiệp hồi phục và phát triển.
Khi tỷ giá VND ổn định so với USD, các cân đối vĩ mô ổn định, nền kinh tế tăng trưởng cao, môi trường đầu tư tiếp tục được cải thiện sẽ là điều kiện để các nhà đầu tư nước ngoài tăng cường đầu tư vào Việt Nam. Vốn FDI tăng sẽ giảm áp lực tăng tỷ giá và áp lực lạm phát của VND, từ đó, thúc đẩy nền kinh tế tăng trưởng cao hơn.
Trong năm vừa qua, Việt Nam tiếp tục hoàn thiện cơ chế chính sách và cơ cấu bộ máy của thị trường chứng khoán và các quy định pháp lý cho hoạt động phát hành trái phiếu riêng lẻ, phát hành trái phiếu doanh nghiệp ra thị trường tài chính quốc tế để đáp ứng nhu cầu cung cấp vốn vay trung và dài hạn. Đây sẽ là cơ sở giúp các doanh nghiệp có thể đẩy mạnh huy động vốn trên thị trường chứng khoán, đáp ứng nhu cầu vốn trung và dài hạn giá rẻ cho hồi phục và tăng trưởng.
Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) trong báo cáo Triển vọng kinh tế thế giới tháng 10/2022 và cập nhật tháng 1/2023 đã nâng mức tăng trưởng GDP của các nền kinh tế và hạ thấp dự báo lạm phát trên phạm vi toàn cầu. Đồng thời, dự báo sự ổn định của giá cả xăng dầu và các mặt hàng nguyên nhiên vật liệu phục vụ cho sản xuất cũng tạo nhiều thuận lợi cho tăng trưởng kinh tế Việt Nam năm 2023.
Còn nếu tình hình kinh tế thế giới xảy ra diễn biến phức tạp, lạm phát vẫn cao, giá xăng dầu, nguyên vật liệu tăng cao, kinh tế thế giới trì trệ hay suy thoái, tăng trưởng chậm, thương mại quốc tế giảm sút, kinh tế Việt Nam có thể tăng trưởng ở mức 6,2-6,7%...
Nội dung bài viết được đăng tải trên Tạp chí Kinh tế Việt Nam số 7-2023 phát hành ngày 13-02-2023. Kính mời Quý độc giả tìm đọc tại đây:
Thuế TP. Hà Nội nêu điều kiện thanh toán không dùng tiền mặt được khấu trừ thuế
Kể từ ngày 1/7/2025, điều kiện khấu trừ thuế giá trị gia tăng được siết chặt khi hóa đơn trên 5 triệu đồng đều phải thanh toán không dùng tiền mặt. Tuy nhiên, đi cùng với đó là sự linh hoạt hơn cho doanh nghiệp nhờ cơ chế ủy quyền thanh toán cho người lao động…
Bộ Tài chính dự kiến doanh thu phí bảo hiểm 2025 giảm 3,29% so với 2022
Bộ Tài chính cho biết tăng trưởng thị trường bảo hiểm Việt Nam giai đoạn 2022–2025 có dấu hiệu chậm lại, các chỉ tiêu chủ yếu chỉ tăng khoảng 10%. Do đó, bộ sẽ trình Chính phủ, Quốc hội sửa đổi, bổ sung Luật Kinh doanh bảo hiểm năm 2025 theo thủ tục rút gọn…
Ngân hàng Nhà nước bơm ròng 15.463 tỷ đồng, lãi suất liên ngân hàng biến động nhẹ
Ngày 25/8/2025, Ngân hàng Nhà nước tiếp tục sử dụng kênh thị trường mở (OMO) để hỗ trợ thanh khoản cho hệ thống ngân hàng, với tổng khối lượng trúng thầu trên kênh cầm cố đạt 32.615,18 tỷ đồng...
Thu thuế quan có thể giúp Mỹ giảm 4 nghìn tỷ USD thâm hụt ngân sách
Ước tính mới nhất cho thấy hiệu ứng tăng thu ngân sách của thuế quan sẽ bù đắp gần như hoàn toàn hiệu ứng gây thâm hụt ngân sách từ đạo luật chi tiêu và giảm thuế “lớn lao và đẹp đẽ” (OBBBA) của ông Trump...
Giải pháp tài chính toàn diện cho doanh nghiệp tư vấn du học và xuất khẩu lao động
Với các gói tài chính ưu đãi, doanh nghiệp và du học sinh, lao động Việt Nam có thêm cơ hội học tập, lập nghiệp và phát triển nơi xứ người.
Sáu giải pháp phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng
Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để phát triển năng lượng xanh, sạch nhằm đảm bảo an ninh năng lượng và phát triển bền vững. Ông Nguyễn Ngọc Trung chia sẻ với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy về sáu giải pháp để phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng nói chung và các nguồn năng lượng tái tạo, năng lượng mới nói riêng…
Nhân lực là “chìa khóa” phát triển điện hạt nhân thành công và hiệu quả
Trao đổi với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy, TS. Trần Chí Thành, Viện trưởng Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam, nhấn mạnh vấn đề quan trọng nhất khi phát triển điện hạt nhân ở Việt Nam là nguồn nhân lực, xây dựng năng lực, đào tạo nhân lực giỏi để tham gia vào triển khai, vận hành dự án...
Phát triển năng lượng tái tạo, xanh, sạch: Nền tảng cho tăng trưởng kinh tế trong dài hạn
Quốc hội đã chốt chỉ tiêu tăng trưởng kinh tế 8% cho năm 2025 và tăng trưởng hai chữ số cho giai đoạn 2026 – 2030. Để đạt được mục tiêu này, một trong những nguồn lực có tính nền tảng và huyết mạch chính là điện năng và các nguồn năng lượng xanh, sạch…
Nhà đầu tư điện gió ngoài khơi tại Việt Nam vẫn đang ‘mò mẫm trong bóng tối’
Trả lời VnEconomy bên lề Diễn đàn năng lượng xanh Việt Nam 2025, đại diện doanh nghiệp đầu tư năng lượng tái tạo nhận định rằng Chính phủ cần nhanh chóng ban hành các thủ tục và quy trình pháp lý nếu muốn nhà đầu tư nước ngoài rót vốn vào các dự án điện gió ngoài khơi của Việt Nam...
Tìm lộ trình hợp lý nhất cho năng lượng xanh tại Việt Nam
Chiều 31/3, tại Hà Nội, Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam, Hiệp hội Năng lượng sạch Việt Nam chủ trì, phối hợp với Tạp chí Kinh tế Việt Nam tổ chức Diễn đàn Năng lượng Việt Nam 2025 với chủ đề: “Năng lượng xanh, sạch kiến tạo kỷ nguyên kinh tế mới - Giải pháp thúc đẩy phát triển nhanh các nguồn năng lượng mới”...
Thuế đối ứng của Mỹ có ảnh hướng thế nào đến chứng khoán?
Chính sách thuế quan mới của Mỹ, đặc biệt với mức thuế đối ứng 20% áp dụng từ ngày 7/8/2025 (giảm từ 46% sau đàm phán),
có tác động đáng kể đến kinh tế Việt Nam do sự phụ thuộc lớn vào xuất khẩu sang Mỹ (chiếm ~30% kim ngạch xuất khẩu).
Dưới đây là phân tích ngắn gọn về các ảnh hưởng chính: