Cư dân số chủ yếu làm việc trong lĩnh vực công nghệ thông tin, tiếp thị, truyền thông, thiết kế, tư vấn hoặc dạy kèm online... cho phép làm việc ở bất cứ đâu có mạng wifi, thậm chí xuyên biên giới. Có thể thấy họ trên bãi biển của khu resort, cạnh hồ bơi, trong thư viện, quán cafe, nhà hàng, văn phòng chia sẻ, trên du thuyền... Họ vẫn tham dự đầy đủ các cuộc họp và hoàn thành deadline trong khi không hề bỏ lỡ các lễ hội đường phố náo nhiệt ở Bồ Đào Nha hay Mexico. Đây là một xu hướng du lịch đang được các quốc gia để mắt tới, một số thị thực được cấp với mục đích thu hút dân du mục kỹ thuật số (Digital Nomad), cho phép du khách được lưu trú lâu hơn tại những điểm đến này.

CƠ HỘI MỚI ĐỂ PHỤC HỒI DU LỊCH

Theo tạp chí Forbes, số lượng người ưa thích phong cách sống này liên tục gia tăng, đặc biệt ở đối tượng lao động trẻ. Trong một cuộc khảo sát gần đây của Lonely Planet với hơn 1.400 người từ 67 quốc tịch khác nhau tham gia trả lời, có đến 70% những người ở độ tuổi từ 24 - 44 và 35% thuộc độ tuổi từ 45 - 54 tự coi mình là du mục kỹ thuật số, phân chia khá đều giữa các giới tính, với 56% nam và 44% nữ. Với 45% đã kết hôn trong đó 70% đưa con cái đi theo khi chọn mô hình làm việc này.

Mỹ là quốc gia tiên phong trong việc phổ biến xu hướng. Một nghiên cứu của công ty MBO Partners cho biết, có tới 16,9 triệu người Mỹ hiện tự nhận họ là dân du mục kỹ thuật số, tăng gấp đôi so với năm 2019. Một số nghiên cứu khác chỉ ra tới năm 2025, sẽ có tới 35 triệu người chiếm khoảng 22% tổng số lao động Mỹ sẽ trở thành đối tượng làm việc trên đường đi du lịch.

Nhiều quốc gia đã nhanh chóng nắm bắt xu hướng mới này. Bên cạnh loại thị thực du lịch và thị thực việc làm thông thường, những nước như Brazil, Bồ Đào Nha, Mexico, Đức... đã cấp loại thị thực Digital Nomad nhằm thu hút người nước ngoài kết hợp du lịch với làm việc từ xa. Costa Rica cấp loại thị thực này cho thời gian lưu trú 90 ngày trong khi Mexico kéo dài thời hạn tới 1 năm. Để được cấp lại thị thực này, người lao động cần chứng minh thu nhập, hợp đồng làm việc từ xa, bảo hiểm du lịch và thời gian dự định lưu trú.

Dân du mục kỹ thuật số đầu tư kiếm tiền và tiêu tiền ở địa phương họ lưu trú, từ đó đóng góp vào nền kinh tế địa phương mà không lấy mất đi công việc của người dân bản địa. Không chỉ giúp thúc đẩy du lịch, tiêu thụ hàng hóa, những người lao động du mục kỹ thuật số còn góp phần tạo ra các trung tâm giao thoa công nghệ trên khắp thế giới.

Một số nước Đông Nam Á cũng không đứng ngoài cuộc đua thu hút Digital Nomad. Indonesia đã chính thức tham gia cuộc đua thu hút công dân giàu có toàn cầu đến thủ phủ du lịch Bali khi cấp loại thị thực có thời hạn từ 5 – 10 năm. Người nước ngoài chỉ cần chứng minh trong tài khoản có 130.000 USD. Đất nước này hy vọng chương trình thị thực Digital Nomad sẽ tạo ra 1 triệu việc làm.

Thái Lan cũng tham gia cuộc chơi với loại thị thức Digital Nomad có thời hạn định cư 10 năm với mục tiêu thu hút 1 triệu khách du lịch có tiền và khơi thông 25 tỷ USD chảy vào nền kinh tế trong một thập kỷ tới. Gần đây, để thu hút các "ông trùm toàn cầu", Malaysia đã ban hành chính sách “Thị thực đặc biệt” với thời hạn đến 20 năm khi đáp ứng đủ các điều kiện về thu nhập. Dựa trên xu thế hút dòng khách cao cấp và giới chuyên gia quốc tế, Singapore công bố chính sách “Visa tinh hoa” với thị thực có thời hạn 5 năm kèm theo quyền được lao động tại quốc gia này.

Bất chấp những thách thức từ mô hình du mục kỹ thuật số, lời kêu gọi quay trở lại văn phòng làm việc của các doanh nghiệp hoặc mô hình lai (kết hợp giữa làm việc từ xa và trực tiêp tại văn phòng), xu hướng lao động du mục vẫn có khả năng phát triển rộng rãi hơn nữa. Gần như tất cả những người được hỏi (98%) cho biết họ muốn tiếp tục vừa làm việc vừa đi du lịch trong tương lai gần.

BÀI HỌC TỪ MEXICO 

Mexico, được coi là một trong những điểm đến hấp dẫn của dân Digital Nomad bởi không khí náo nhiệt về đêm, nền ẩm thực đa dạng và những quy định về thị thực dễ chịu song những người đi du lịch dài ngày kết hợp làm việc từ xa đang trở thành gánh nặng cho nhiều người dân bản địa.

Mexico cũng miễn visa cho công dân hơn 70 quốc gia và cho phép họ có thể ở lại đến 6 tháng, khiến nhiều khách du lịch quyết định gắn bó lâu dài. Chi phí sinh hoạt thấp cũng là yếu tố quan trọng thu hút khách du lịch đến Mexico. Theo tính toán của Numbeo, với chi phí thấp hơn bất kỳ thành phố nào ở Mỹ, thay vì phải chắt bóp chi tiêu để thuê một căn hộ nhỏ tại Mỹ, những người nước ngoài này có thể sống thoải mái tại Mexico. Thủ đô Mexico được coi là một trong những nơi hấp dẫn nhất của giới du mục số.

Tuy nhiên không ít người dân tại thành phố Mexico thấy mệt mỏi. Lực lượng đông đảo này đã góp phần khiến chi phí sinh hoạt và tiền thuê nhà tăng chóng mặt. Hai năm gần đây, khi những vị khách khá giả từ nước ngoài đổ về thành phố này và chi hàng tỷ USD cho việc thuê chỗ ở như khách sạn, biệt thự hay căn hộ, giá thuê nhà tại đây tăng vọt. Giá thuê trung bình hàng tháng cho một căn hộ ba phòng ngủ ở Mexico lên đến 1.300 USD, gấp ba lần mức lương trung bình hàng tháng của người dân (khoảng 450 USD).

Theo một nghiên cứu của trường Autonomous University of Mexico (UNAM), gần 1/3 cư dân thành phố Mexico đã phải chuyển nhà trong thời kỳ đại dịch, với lý do hàng đầu là không đủ khả năng chi trả. Một tổ chức xã hội mang tên Observatorio 06000 đã tổ chức biểu tình chống lại sự biến đổi tại thành phố Mexico, với các thông điệp như “Ngôi nhà của chúng ta hiện là nơi cư trú cho những người du mục số” đồng thời cho rằng những vị khách nước ngoài đang “trục xuất” người bản địa ra khỏi khu trung tâm.

Ở chiều ngược lại, việc kết hợp công việc và du lịch không dành cho tất cả mọi người. Rõ ràng so với công việc chính thức tại công sở, người lao động sẽ bị cắt giảm một số quyền lợi: đào tạo, các phúc lợi về đời sống, các phúc lợi về thuế, bảo hiểm, khám sức khỏe định kỳ... bởi phần lớn các công ty chỉ ký hợp đồng cộng tác viên hoặc thời vụ với Digital Nomad. 

Antonio M Bento, Giáo sư Kinh tế và Chính sách công tại trường University of Southern California cho rằng cần đánh giá đúng những tác động của làm việc từ xa tới các nhóm thiểu số và sự biến đổi trong đô thị, thay vì vội vàng tán dương lợi ích của xu hướng này.