Nhiều bằng chứng khoa học cho thấy collagen có tác dụng chống lão hóa da, nhanh lành sẹo, tăng cường hệ miễn dịch, giúp xương, tóc, móng, răng chắc khỏe, phòng ngừa loãng xương, xốp xương; giảm biến chứng ở xương, sụn... Vì vậy, nhiều chị em phụ nữ tìm đến collagen để làm đẹp.

Tuy nhiên, theo dược sĩ Lê Quốc Thịnh, trưởng khoa dược Bệnh viện 71 trung ương, hiện người tiêu dùng đang "lạc lối" trong hàng trăm, hàng ngàn sản phẩm viên nén, nước uống bổ sung collagen khác nhau, từ loại được sản xuất trong nước cho đến nhập khẩu quốc tế, với mức giá cũng vô cùng đa dạng, dao động từ vài chục ngàn đồng cho đến vài triệu đồng/sản phẩm. Hầu hết chúng ta uống collagen mà không biết collagen đó được lấy từ nguồn nào.

Do đó, người sử dụng cần cảnh giác trước các lời quảng cáo thái quá của các công ty bán thực phẩm chức năng. Cần thận trọng lựa chọn các sản phẩm có uy tín và có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, có đăng ký chất lượng sản phẩm. Một sản phẩm tốt phải đảm bảo các yếu tố dược lý của collagen mà không ảnh hưởng đến cơ thể người dùng. Đặc biệt, cần phải có tư vấn của bác sĩ thẩm mỹ trước khi sử dụng các sản phẩm làm đẹp có chứa collagen để sử dụng đúng cách, hợp lý và an toàn.

COLLAGEN ĐƯỜNG UỐNG

Collagen đường uống hiện là phương pháp bổ sung collagen hiệu quả, nhưng chỉ những peptide protein có trọng lượng phân tử dưới 3.000 dalton mới có thể xâm nhập vào lớp hạ bì, từ đó bảo vệ da và tái tạo lại lớp collagen. Điều đáng nói, hiện nay trên thị trường có rất nhiều nhãn hiệu sản phẩm collagen uống, chất lượng cũng khác nhau, bao gồm dạng: bột, nước, viên.

Collagen dạng nước có hàm lượng cao, dễ dàng hấp thụ vào cơ thể nhưng có mức giá khá cao. Collagen dạng bột dễ hấp thụ, thuận tiện khi sử dụng, nhưng đòi hỏi kỹ càng ở khâu bảo quản. Collagen dạng viên dễ bảo quản nhưng có hàm lượng thấp, mất nhiều thời gian hấp thụ vào cơ thể. Chị em phụ nữ có thể tùy vào nhu cầu để chọn được loại collagen thích hợp.

Hai thời điểm thích hợp để uống collagen là vào buổi sáng trước khi ăn hoặc buổi tối trước khi đi ngủ. Đây là thời điểm cơ thể có thể dễ dàng hấp thụ collagen, mang lại hiệu quả tối ưu, giúp tăng cường quá trình phục hồi và tái tạo da trong khi bạn đang nghỉ ngơi. Việc uống collagen là một quá trình dài hơi. Đa phần, hiệu quả của việc uống collagen không thể nhìn thấy ngay lập tức. Người dùng cần chờ đợi ít nhất một vài tuần hoặc thậm chí một vài tháng liên tục sử dụng collagen để đạt được kết quả tốt nhất.

COLLAGEN TỪ THỰC PHẨM

Collagen cũng có thể hấp thụ từ chế độ ăn uống. Nghiên cứu năm 2017 của Trường Đại học Nông nghiệp Trung Quốc cho thấy nước hầm xương heo làm tăng hàm lượng collagen và cải thiện độ săn chắc của da. Thịt bò cũng chứa nhiều collagen loại một và hai, có tác dụng làm chậm quá trình lão hóa da và chữa lành vết thương. Chọn thịt bò có nhiều sụn, gân còn tối đa hóa lượng collagen nạp vào cơ thể. Cá hồi chứa collagen loại một giúp cải thiện độ mịn màng và làm đều màu da, nhờ đó ngăn ngừa nếp nhăn. Tuy nhiên, không giống như các nguồn collagen động vật, collagen cá tập trung ở xương, da và vảy.

Nghiên cứu năm 2022 của Trường Đại học Công nghiệp Hợp Phì, Trung Quốc, cho thấy hàm lượng collagen peptide từ da gà có đặc tính chống ung thư. Sụn ​​gà với hàm lượng collagen và protein cao giúp bổ sung collagen có tác dụng giảm đau và cứng khớp. Nha đam cũng có thể tăng cường sản xuất collagen trong da. Theo nghiên cứu năm 2020 của Trường Đại học Wakayama, Nhật Bản, uống 40 microgram nha đam mỗi ngày thúc đẩy chức năng hàng rào bảo vệ da và sản xuất collagen ở da, góp phần duy trì làn da khỏe mạnh.

KEM DƯỠNG COLLAGEN

Nếu quan tâm đến việc làm đẹp thì hẳn chị em phụ nữ đã ít nhiều nghe đến tác dụng của collagen trong kem dưỡng da. Nhiều công ty sản xuất mỹ phẩm đã cho ra những sản phẩm như kem dưỡng, lotion, serum… có chứa collagen với lời hứa hẹn chúng sẽ giúp bổ sung lượng collagen đã mất, đem đến làn da mềm mịn. Tuy nhiên, theo nhiều bác sĩ da liễu, những sản phẩm đó không tốt như quảng cáo, thậm chí bạn còn không cần thiết phải mua để tránh tốn tiền.

Bác sĩ Hayley Goldbach, đang là bác sĩ nội trú tại khoa trường đại học UCLA (Los Angeles) đã khẳng định: "Có rất nhiều sản phẩm với lời hứa hẹn hay ho ngoài kia, tuy nhiên không có nhiều bằng chứng khoa học chứng minh chúng đem lại tác dụng như kỳ vọng". Đồng quan điểm với điều này, bác sĩ Eva Hurt đang công tác tại đại học Washington cũng giải thích thêm: "Những phân tử collagen là quá lớn so với làn da, kể cả khi chúng đã được phân hủy thành collagen thủy phân thì vẫn không có nhiều tài liệu chứng minh tác dụng của chúng. Tác dụng của kem dưỡng chứa collagen giống như kem dưỡng ẩm đơn thuần mà thôi".

Thay cho các sản phẩm chứa collagen, các bác sĩ da liễu khuyên hội chị em nên chăm chỉ sử dụng kem chống nắng mỗi ngày, xây dựng lối sống lành mạnh để giúp bảo vệ da tối ưu. Cùng với đó, bác sĩ Eva Hurt cũng khuyên nên sử dụng những sản phẩm bôi ngoài có chứa retinol vì chúng sẽ "giúp kích thích quá trình sản sinh collagen" đem lại làn da khỏe mịn lâu dài.

COLLAGEN DẠNG TIÊM

Tiêm collagen là một phương pháp phẫu thuật thẩm mỹ có thể cải thiện tình trạng mất collagen một cách hiệu quả. Tuy nhiên, collagen được tiêm không có tác dụng vĩnh viễn, sau khi tiêm hết collagen, tình trạng da trước khi tiêm sẽ xuất hiện trở lại như nếp nhăn, da xỉn màu… Hơn nữa collagen ngoại sinh sẽ bị cơ thể coi là chất lạ nên sẽ tạo ra phản ứng đào thải. Ngoài ra, một số cơ sở làm đẹp sẽ sử dụng axit hyaluronic phân tử nhỏ để hoạt động như collagen, nếu axit hyaluronic kém chất lượng và chất làm đầy không đồng đều sẽ khiến da không đều màu.

Thay vào đó, Bác sĩ chuyên khoa 2 Phan Hữu Hùng, Phó giám đốc Bệnh viện Quân dân y miền Đông (TP.HCM), cho rằng liệu pháp tiêm collagen có tác dụng với xương khớp hơn là làn da. Trong khớp và dịch khớp, collagen là thành phần không thể thiếu để tăng độ dẻo dai, trơn mượt khi cử động. Liệu pháp tiêm dịch khớp nhân tạo nói chung thường có chỉ định chủ yếu với các bệnh như thoái hoá khớp, thiếu hụt dịch khớp… Tuy nhiên, không phải ai có vấn đề về khớp cũng tiêm collagen hay các dịch khớp nhân tạo.

Bác sĩ chuyên khoa sẽ thăm khám cụ thể từng trường hợp để đưa ra chỉ định tiêm hay không tiêm collagen. Sau đó, người bệnh được tư vấn về loại thuốc, cách thức tiêm, hiệu quả.... Nếu đúng chỉ định, collagen sẽ tăng độ nhờn của khớp và giúp phục hồi sụn khớp bị hư tổn. Đây là chế phẩm đặc biệt, đòi hỏi quá trình thao tác vô trùng tuyệt đối, người tiêm collagen cho bệnh nhân phải đúng kỹ thuật, được đào tạo chuyên môn phù hợp. Nếu người bệnh có vết thương tại khu vực cần tiêm hoặc viêm nhiễm tại vùng khớp, tuyệt đối không được tiêm collagen vì không đảm bảo vô trùng.