Còn nhiều băn khoăn trước khi trình Quốc hội về đầu tư công 3 cao tốc gần 85.000 tỷ đồng

Chiều ngày 10/5, Ủy ban Kinh tế của Quốc hội tiến hành thẩm tra chủ trương đầu tư ba dự án đường bộ cao tốc Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng; Khánh Hòa - Buôn Ma Thuột; Biên Hòa - Vũng Tàu.

Theo tờ trình của Chính phủ, dự án đường bộ cao tốc Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng có chiều dài 188,2 km, quy mô đầu tư giai đoạn 1 là 4 làn xe, tốc độ thiết kế 100 km/h.

Dự án đường bộ cao tốc Khánh Hòa - Buôn Ma Thuột có tổng chiều dài 117,5 km, phân kỳ đầu tư giai đoạn 1 với quy mô 4 làn xe, tốc độ thiết kế 100 km/h.

Dự án đầu tư xây dựng đường cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu có chiều dài 53,7 km, quy mô 4-6 làn xe với tốc độ thiết kế 100 km/h.

Đáng chú ý, cả ba dự án đều được đầu tư công toàn bộ và được Chính phủ đề xuất trong danh mục dự án thuộc Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, thuộc đối tượng ưu tiên theo Nghị quyết số 43/2022/QH15, nghĩa là được áp dụng cơ chế chỉ định thầu có tiết kiệm 5% theo khoản 1 Điều 5 Nghị quyết 43.

Do đó, một phần vốn triển khai 3 dự án được lấy từ chính chương trình phục hồi, lần lượt là khoảng: 3.800 tỷ đồng, 2.320 tỷ đồng và 3.500 tỷ đồng.

Phần còn lại, ngoài nguồn vốn dự kiến bố trí trong kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025, vốn cho các dự án còn được huy động từ ngân sách địa phương như nguồn tăng thu, tiết kiệm chi năm 2021 và rà soát, cơ cấu lại kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025 và tăng thu, tiết kiệm chi ngân sách trung ương năm 2021.

Chính phủ khẳng định, toàn bộ nguồn vốn trong giai đoạn 2022-2025 được cân đối đầy đủ cho cả 3 dự án.

Sau khi các dự án hoàn thành sẽ tổ chức thu phí để hoàn trả số vốn ngân sách trung ương bố trí đầu tư theo quy định của pháp luật, tương tự như các dự án thành phần đầu tư công của dự án đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017-2020 và giai đoạn 2021-2025.

Trong bối cảnh nguồn lực khó khăn, khối lượng công việc lớn, Chính phủ cho biết cân nhắc lựa chọn cách tiếp cận mới để triển khai nhanh, đồng bộ, đẩy mạnh phân cấp, ủy quyền, phát huy trách nhiệm của địa phương, huy động các cấp vào cuộc và huy động tối đa mọi nguồn lực cả trung ương và địa phương tham gia dự án.

Theo đó, cơ chế đặc thù được Chính phủ kiến nghị là cho phép trình tự, thủ tục, thẩm quyền thẩm định và quyết định đầu tư các dự án thành phần được thực hiện như dự án nhóm A theo quy định của pháp luật về đầu tư công.

Chính phủ cũng kiến nghị Quốc hội cho phép các địa phương bố trí ngân sách địa phương tham gia dự án và cho phép phân chia các dự án thành theo địa giới hành chính các tỉnh/thành phố.

Tuy nhiên, không đồng tình đầu tư công toàn bộ ba dự án, theo ông Vũ Tiến Lộc, Ủy viên Ủy ban Kinh tế, nên chuyển đầu tư công dự án Biên Hòa - Vũng Tàu sang phương thức đối tác công tư (PPP) vì khả năng thu hồi vốn cao. Đặc biệt, hiện vốn ngân sách trung ương hạn hẹp trong khi đó, ngân sách địa phương còn nhiều nhiệm vụ quan trọng không kém gì dự án đường cao tốc.

Bên cạnh đó, nhiều đại biểu bày tỏ sự băn khoăn về suất đầu tư dự án ba dự án chênh nhau quá lớn. 

Ngoài 3 dự án trên, tại kỳ họp thứ ba, Quốc hội còn xem xét quyết định chủ trương đầu tư dự án Vành đai 4 - vùng Thủ đô Hà Nội, Vành đai 3 TP.HCM, cũng là các dự án quan trọng quốc gia.