Nghiên cứu hàm lượng dinh dưỡng, một chén gạo lứt chứa tới 4g chất xơ và 5g protein, trong khi một chén gạo trắng chỉ chứa 1g chất xơ và 4g protein. Chính lớp vỏ cám của gạo lứt là thành phần có nhiều tác dụng rất tốt cho sức khỏe. Nó chứa nhiều tinh bột, chất xơ, các nguyên tố vi lượng như canxi, magie, sắt… và nhiều vitamin như B1, B2, B3, B6... Gạo lứt có nhiều loại như gạo lứt tẻ, gạo lứt nếp, gạo lứt đỏ, gạo lứt đen… Gạo lứt chứa nhiều dinh dưỡng, chống độc, bổ gan, bổ thận, tăng hồng cầu, giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch, trị táo bón, nhuận gan mật và lợi tiểu, ngăn ngừa loãng xương, viêm khớp. Ngoài ra, gạo lứt cũng có giá rẻ hơn một số loại gạo khác và bảo quản được lâu hơn.

Bảo vệ cơ thể khỏi các gốc tự do Lớp cùi của gạo lứt có trên 120 chất kháng ôxy hóa bảo vệ các tế bào của cơ thể khỏi bị xâm hại bởi các gốc tự do. Các chất kháng ôxy hóa mạnh ở trong lớp cùi của gạo lứt như CoQ10, acid alpha-lipoic, các proanthocyanidin oligomic, SOD, các tocopherol và tocotrienol, IP6, glutathione, carotenoid, selen, các phytosterol, gamma-oryzanol, lutein và lycopene đều đã giúp cho cơ thể phòng chống và giảm rủi ro đối với các bệnh nói trên. Giảm cholesterol và phòng ngừa bệnh tim mạch Một số chất dinh dưỡng có trong gạo lứt như chất xơ, carotenoid, phytosterol, acid omega 3 và inositol hexaphosphate (IP6) đều có vai trò rất quan trọng trong việc phòng chống sự ngưng kết các tiểu huyết cầu và làm giảm hàm lượng cholesterol và triglyceride.  Các vai trò này và những cơ chế đồng hợp khác đã được thể hiện rõ ở chỗ: làm giảm LDL-cholesterol (xấu) và làm tăng HDL-cholesterol (tốt); giảm việc hấp thụ chất béo và cholesterol; làm tăng việc bài tiết chất béo, cholesterol và acid mật; làm giảm áp suất máu và triglyceride, ngăn ngừa việc ngưng kết tiểu huyết cầu.  Coenzyme Q10 cũng có những hiệu ứng tích cực đối với áp suất máu và cholesterol đồng thời cải thiện năng lượng của cơ tim. Nó cũng giúp cho việc ổn định nhịp đập tim. Tất cả những chức năng này ở trong gạo lứt hoạt động đồng thời đã làm giảm các nguy cơ đột qụy hoặc các tai biến tim mạch.

Gạo lứt cải thiện bệnh đái tháo đường Nhiều công trình nghiên cứu đã khẳng định rằng gạo lứt có khả năng kiểm soát, quản lý và làm giảm hàm lượng glucose trong máu của những người bị bệnh đái đường. Lớp cùi của gạo lứt có tác dụng làm giảm hàm lượng glucose trong máu, hàm lượng hemoglobin đã được glycosyl-hóa và cải thiện sự tổng hợp insulin ở các người bị bệnh đái đường type I và type II.  Tăng hệ miễn dịch của cơ thể, tránh lão suy sớm Các sterol và sterolin (luôn có trong thực vật) đều là những tác nhân phù trợ quan trọng giúp cho hệ thống miễn dịch của cơ thể chặn đứng các bệnh ưng thư, giết chết các vi khuẩn, phá huỷ vi rút và làm chậm quá trình lão hóa. Chúng cũng giúp cho các bệnh nhân nhiễm HIV không phát triển thành AIDS. Các hiệu quả kháng vi rút và kháng vi khuẩn cũng đã được chứng minh do nồng độ sterolin và phytosterol cao ở trong gạo lứt. Giảm nguy cơ của một số bệnh ung thư Polyphenol và tocotrienol đều có tác dụng kìm hãm các enzyme vi thể pha 1 và tiểu phần lipo-protein của gạo lứt có tác dụng kìm hãm việc sinh sản nhanh các tế bào bất bình thường. Nhiều công trình nghiên cứu đã chứng minh mối liên quan hết sức mật thiết giữa việc cung cấp chất xơ cao trong chế độ ăn uống và việc giảm nguy cơ các bệnh ung thư ruột kết, ung thư vú.  Chất xơ cản trở việc phát triển các khối u bằng cách kết hợp với estrogen ở trong đường ruột và ngăn ngừa nó không bị tái hấp thụ ở trong dòng máu. IP6 trong gạo lứt có hoạt tính chống ung thư rõ ràng và ngăn ngừa việc phát triển tế bào khối u trong ung thư đường ruột và ung thư gan.

Giảm cân Gạo lứt cung cấp một phổ rộng về các chất dinh dưỡng giúp cơ thể ít có cảm giác đói. Chúng cũng giúp cơ thể quản lý được trọng lượng cơ thể thông qua các cơ chế điều hòa lượng đường trong máu, giải độc ruột kết và việc chuyển hóa chất béo. Gạo lứt cũng rất giàu magiê thiên nhiên có khả năng phòng chống hội chứng rối loạn trao đổi chất đồng thời cải thiện quá trình trao đổi chất. Giải độc gan Các bác sỹ người Đức đã sử dụng acid alpha lipoic có trong gạo lứt ngay từ những năm 1960 để điều trị bệnh xơ gan. Sau đó việc điều trị đã được mở rộng thêm đối với việc ngộ độc kim loại nặng, ngộ độc do nấm độc và các bệnh liên quan đến oxygen. Ngoài vai trò là chất giải độc của cơ thể vốn làm nhẹ gánh nặng đối với gan, gạo lứt còn có nhiều chất dinh dưỡng có thể phù trợ đặc biệt cho chức năng của gan. Inositol, Phospholipid và vitamin nhóm B đều là những chất giải độc cho gan, kiểm tra bệnh xơ gan và cải thiện sự tái tạo tế bào gan. Tocotrienol, gamma oryzanol và những chất kháng oxy hóa khác cũng có vai trò bảo vệ trong gan. Giảm sỏi thận, làm chắc khỏe xương   Sỏi thận là một trong những rối loạn tổng quát nhất của đường tiết niệu. Sỏi thận chủ yếu được hình thành từ canxi, nhưng vấn đề không phải nguyên nhân của sỏi thận là do canxi trong khẩu phần dinh dưỡng.  Lớp cùi của gạo lứt là một nguồn canxi cùng với magiê và kali có lợi cho sức khoẻ. Vitamin K và IP6 trong gạo lứt có một vai trò hết sức quan trọng: Vitamin K giúp chuyển vận canxi ra khỏi dòng máu và đưa canxi vào xương; IP6 có tác dụng ức chế và ngăn cản việc kết tinh oxalate canxi ở đường tiết niệu; và cơ chế này cũng song song mang tới hiệu quả rõ rệt là xương của cơ thể chắc khoẻ và tránh được bệnh loãng xương.

Gạo lứt thường khó ăn hơn gạo trắng bởi không mềm và thơm ngon bằng. Tuy nhiên khi nhai kỹ có vị, ngọt, bùi, ngoài dùng cho bữa chính, có thể làm món ăn vặt giàu dinh dưỡng. Bạn có thể chế biến gạo lứt theo những cách sau để dễ ăn hơn: Nấu sôi như gạo trong vòng 30 phút và để ấm trong nồi thêm khoảng 10- 20 phút hay nấu với lò vi sóng trong khoảng 1h, kết hợp bỏ thêm chút muối cho vị đậm đà.

Huyền Linh