Công ty của Jeff Bezos kiện NASA vì trao hợp đồng Mặt Trăng cho SpaceX

Theo CNN, công ty Blue Origin của tỷ phú Jeff Bezos mới đây đâm đơn kiện Cơ quan Hàng không và Vũ trụ Mỹ (NASA) lên tòa án liên bang vì cơ quan này trao hợp đồng đưa người lên Mặt Trăng cho công ty đối thủ SpaceX - do tỷ phú Elon Musk sáng lập. Thông tin về vụ kiện được công bố vào ngày 16/8. 

Thông tin chi tiết về vụ kiện không được công khai, tuy nhiên, trong một thông cáo, Blue Origin khẳng định đây là “nỗ lực nhằm khắc phục những sai sót trong quá trình đấu thầu trong Hệ thống Đổ bộ Mặt trăng (HLS) của NASA”. 

Chương trình HLS sử dụng cơ chế công - tư thông qua các hợp đồng để phát triển, chế tạo và thử nghiệm tàu vũ trụ sẽ đưa các phi hành gia lên Mặt Trăng. Đây là chương trình của NASA về đưa con người trở lại Mặt Trăng lần đầu tiên kể từ năm 1972.

Dù cam kết sẽ ký nhiều hợp đồng để phát triển ít nhất 2 tàu đổ bộ mặt trăng để đảm bảo sự cạnh tranh, hồi tháng 4, NASA thông báo sẽ ký hợp đồng duy nhất trị giá 2,9 tỷ USD với SpaceX để chế tạo một tàu không gian đưa các nhà du hành lên bề mặt của Mặt Trăng sớm nhất vào năm 2024. Lý do chính của quyết định là vấn đề chi phí.

NASA đưa ra một loạt lý do gồm có hạn chế về ngân sách của cơ quan này và năng lực đã được chứng minh của SpaceX trong các chuyến bay lên quỹ đạo Trái Đất. Cơ quan này gọi việc ký kết với SpaceX mang lại “giá trị tốt nhất cho Chính phủ Mỹ”.

Blue Origin trước đó cũng phản đối quyết định này của NASA lên Văn phòng Trách nhiệm Chính phủ Mỹ (GAO). Tuy nhiên, GAO đứng về phía NASA. 

"Chúng tôi tin rằng các vấn đề với hợp đồng này cùng những hậu quả của nó sẽ được giải quyết để lấy lại sự công bằng, tạo ra môi trường cạnh tranh và đảm bảo sứ mệnh trở lại Mặt Trăng an toàn cho nước Mỹ”, Blue Origin nhấn mạnh trong một thông cáo. 

Một thẩm phán của tòa án liên bang chấp thuận yêu cầu của Blue Origin về việc giữ kín thông tin về đơn kiện. Công ty này cho rằng việc công khai nội dung đơn kiện có thể làm lộ “những thông tin độc quyền, bí mật thương mại và thông tin tài chính bí mật” và “tác động nghiêm trọng tới sự cạnh tranh”. 

Mâu thuẫn giữa Blue Origin và SpaceX, thuộc sở hữu của ông Bezos và ông Musk - hai tỷ phú giàu nhất thế giới, không chỉ nằm ở việc tranh chấp pháp lý mà còn ở cuộc chiến truyền thông.

Blue Origin trước đó gọi kế hoạch sử dụng tên lửa Starship của SpaceX - hiện đang được thử nghiệm ở phía Nam Texas - để thực hiện sứ mệnh Mặt Trăng trong chương trình HLS là “vô cùng phức tạp và rủi ro cao”. 

Trong khi đó, suốt nhiều tuần qua, ông Musk, CEO của SpaceX, đã đăng đàn trên Twitter để chỉ trích tuyên bố của Blue Origin. Trong đó, ông mỉa mai rằng: “Nếu vận động hành lang và luật sư có thể đưa bạn lên Mặt Trăng thì ngay lúc này, Jeff Bezos, CEO của Blue Origin, sẽ có mặt trên Sao Diêm Vương".

Blue Origin trước đó đưa ra giá thầu 5,9 tỷ USD cho hợp đồng trên và đề xuất hợp tác cùng những gã khổng lồ trong lĩnh vực hàng không vũ trụ như Northrop Grumman và Lockheed Martin. Công ty này thậm chí đề xuất miễn thanh toán cho Chính phủ Mỹ trong năm tài khoá hiện tại và những năm tới với số tiền lên tới 2 tỷ USD và sẽ chi trả cho một chuyến bay lên quỹ đạo để thử nghiệm công nghệ. Đổi lại, Blue Orgin muốn có một hợp đồng với mức giá cố định và sẽ chi trả bất kỳ chi phí phát triển tăng thêm nào.

Ông Bezos và ông Musk hiện là người giàu nhất và giàu thứ hai thế giới với tài sản lần lượt là 192 tỷ USD và 187 tỷ USD, theo Bloomberg.