Chứng khoán ACB (ACBS) vừa đưa ra báo cáo phân tích triển vọng ngành xây dựng hạ tầng. Theo đó, đến hết tháng 11/2024, giải ngân đầu tư công mới chỉ đạt 459.900 tỷ đồng, hoàn thành 64,3% kế hoạch. Trong đó, các dự án ngành giao thông vận tải đã giải ngân được 62.700 tỷ đồng, đạt 85,6% kế hoạch.

DƯ ĐỊA ĐẨY MẠNH ĐẦU TƯ CÔNG CÒN RẤT LỚN

Theo các chuyên gia tại ABCS, nguyên nhân khiến tiến độ giải ngân vốn đầu tư công bị chậm là do việc triển khai Luật Đất đai 2024 có hiệu lực từ ngày 1/8/2024, làm tăng chi phí giải phóng mặt bằng và tạm dừng một số dự án để điều chỉnh. Ngoài ra, thiếu vật liệu và cát san lấp cũng ảnh hưởng đến tiến độ giải ngân.

Dù vậy, ABCS cho rằng dư địa đẩy mạnh đầu tư công vẫn còn nhiều. Bức tranh về ngân sách Nhà nước và nợ công của Việt Nam hiện đang ở trạng thái rất tích cực, từ đó tạo nhiều dư địa cho việc gia tăng thêm nợ vay của Chính phủ và thúc đẩy chi tiêu đầu tư công.

Bên cạnh đó, tầm nhìn của Chính phủ về tăng trưởng GDP của Việt Nam giai đoạn 2026 - 2030 là 7,5 - 8,5%/năm. Do vậy, yếu tố then chốt để đạt được kế hoạch tăng trưởng GDP này phần lớn sẽ đến từ các hoạt động giải ngân đầu tư công đầy tham vọng. Theo ACBS, đầu tư công sẽ nhanh chóng được thúc đẩy ngay từ đầu năm 2025, ngay khi các luật mới ban hành có hiệu lực.

Cũng theo ABCS, năm 2025 là năm cuối của kế hoạch đầu tư công trung hạn 2021 - 2025, ghi nhận mức đầu tư công kỷ lục lên tới 791.000 tỷ đồng (tương đương 6,4% GDP) đã được Quốc hội phê duyệt. Khoản ngân sách này sẽ giúp đẩy mạnh thi công các công trình trọng điểm như tuyến cao tốc Bắc Nam giai đoạn 2, sân bay quốc tế Long Thành và tuyến đường sắt Bắc Nam.

“Kỳ vọng đầu tư công sẽ là động lực chính thúc đẩy tăng trưởng kinh tế Việt Nam trong thời gian tới”, ABCS đưa ra kỳ vọng.

Để đẩy mạnh công tác giải ngân vốn cho các dự án hạ tầng trọng điểm, liên tiếp các biện pháp được đưa ra. Đơn cử, ngày 19/09/2024, quyết định số 1008/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về Ban hành Kế hoạch triển khai đợt thi đua cao điểm “500 ngày đêm thi đua hoàn thành 3.000 km đường bộ cao tốc”.

Vào tháng 11/2024, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã ký Công điện số 115/CĐ-TTg về việc quyết liệt thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công những tháng cuối năm 2024.

Đáng chú ý, vào ngày 29/11/2024, Quốc hội đã thông qua Luật Đầu tư công (sửa đổi) có hiệu lực từ 01/01/2025 và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP) có hiệu lực từ ngày 15/01/2025. “Chúng tôi đánh giá là sẽ giúp giải quyết các vướng mắc và đẩy nhanh tiến độ xây dựng cơ sở hạ tầng”, chuyên gia tại ABCS nhận định.

NHIỀU CÔNG TY NIÊM YẾT ĐƯỢC HƯỞNG LỢI 

Cùng với sự gia tăng đầu tư công, các doanh nghiệp trong lĩnh vực xây dựng hạ tầng, vật liệu xây dựng như thép, xi măng, nhựa đường, logistics, bất động sản dân dụng và khu công nghiệp được kỳ vọng sẽ hưởng lợi.

Một số doanh nghiệp xây dựng hạ tầng mà ABCS theo dõi, ước tính giá trị backlogs (công việc tồn đọng) tính đến cuối tháng 9/2024 đang gấp từ 2-4 lần giá trị doanh thu trung bình trong giai đoạn 2021-2023, qua đó tạo cơ sở để các doanh nghiệp này ghi nhận mức tăng trưởng doanh thu trong 2 năm sắp tới.

Đơn cử, dự án cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2 với tổng mức đầu tư 146.990 tỷ đồng, dài 729 km, đã bắt đầu thi công từ năm 2023 và dự kiến cơ bản hoàn thành vào năm 2025, vận hành từ năm 2026. Theo đó, những doanh nghiệp lớn như Vinaconex (VCG), Đèo Cả (HHV) và CIENCO 4 (C4G) đã được chỉ định thầu và giai đoạn 2025 - 2026 được xem là "điểm rơi lợi nhuận" của các doanh nghiệp này.

Cùng với đó, một số dự án trọng điểm khác như sân bay Long Thành, đường Vành đai 3 TP.HCM và đường Vành đai 4 Hà Nội cũng đang được đẩy nhanh tiến độ. Đặc biệt, dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam với tổng vốn đầu tư 67,3 tỷ USD dự kiến khởi công năm 2027 và hoàn thành năm 2035, sẽ tạo ra thị trường xây dựng trị giá 33,5 tỷ USD, mở ra cơ hội lớn cho các doanh nghiệp ngành xây dựng hạ tầng và vật liệu.

Trong nhóm doanh nghiệp nguyên vật liệu, ABCS đưa ra dự báo Tập đoàn Hòa Phát (HPG) sẽ tăng sản lượng thép xây dựng khoảng 10% trong năm 2025 nhờ nhu cầu từ các dự án đầu tư công.

Đối với Công ty cổ phần Đầu tư hạ tầng giao thông Đèo Cả (HHV), ACBS đánh giá cao điểm công việc của mảng xây lắp trong giai đoạn 2024 - 2026. Kế hoạch đẩy mạnh đầu tư công từ Chính phủ giai đoạn 2021 - 2025 đã đem đến nhiều hợp đồng xây lắp lớn cho doanh nghiệp này. Hiện, giá trị đơn hàng tồn đọng của Đèo Cả đạt hơn 2.900 tỷ đồng, gấp khoảng 3 lần doanh thu xây lắp năm 2023 và sẽ đẩy mạnh ghi nhận doanh thu mảng xây lắp vào 2024 - 2026.

Tổng Công ty cổ phần Xuất nhập khẩu và Xây dựng Việt Nam (Vinaconex - VCG) hiện có giá trị đơn hàng tồn đọng lớn, với hơn 17.000 tỷ đồng, hơn 2 lần doanh thu mảng xây lắp trong năm 2023 nhờ vào liên tục trúng thầu các dự án trọng điểm quốc gia như sân bay Long Thành và cao tốc Bắc - Nam. "Vinaconex sẽ có nhiều khả năng trúng các gói thầu mới nhờ vào kinh nghiệm và năng lực triển khai các dự án lớn", ABCS đưa ra phân tích.

Trong khi đó, Công ty cổ phần Xây dựng và Sản xuất Vật liệu Xây dựng Biên Hòa (VLB) cũng đang sở hữu 5 mỏ đá (Thạnh Phú 1, Thiện Tân 2, Tân Cang 1, Soklu 2, Soklu 5), các mỏ đá của doanh nghiệp này đều có vị trí thuận lợi, cung cấp cho các dự án trọng điểm khu vực miền Đông và Tây Nam Bộ như cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2, sân bay quốc tế Long Thành, Vành đai 3 TP.HCM.

“Ước tính nhu cầu đá xây dựng cho hoạt động phát triển các dự án trọng điểm tại Nam bộ giai đoạn 2024 - 2030 sẽ ở mức 37,3 tỷ m3 các loại, tương đương với lượng đá tiêu thụ hàng năm sẽ tăng thêm 10%. Với tổng công suất khai thác cấp phép là 5,7 triệu m3/năm sẽ giúp doanh nghiệp này hưởng lợi khi phục vụ nhu cầu đá xây dựng được gia tăng”, báo cáo của ABCS cho biết.