Ngoài quy định rõ tiêu chí xác định đơn vị hành chính thực hiện sắp xếp, tại dự thảo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về sắp xếp đơn vị hành chính, Bộ Nội vụ đề xuất thêm các chế độ, chính sách đặc thù của đơn vị hành chính hình thành sau sắp xếp.

Bộ Nội vụ cho biết với mục tiêu tổ chức bộ máy của các cơ quan, đơn vị sau sắp xếp đơn vị hành chính sớm ổn định, đi vào hoạt động, dự thảo Nghị quyết quy định về việc kiện toàn tổ chức bộ máy của chính quyền địa phương, cơ quan, tổ chức thuộc Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, đơn vị sự nghiệp công lập tại đơn vị hành chính sau sắp xếp.

Về biên chế, dự thảo Nghị quyết quy định số lượng cán bộ, công chức, viên chức của đơn vị hành chính cấp tỉnh mới sau sắp xếp tối đa không vượt quá tổng số cán bộ, công chức, viên chức có mặt tại các đơn vị hành chính cấp tỉnh trước sắp xếp.

Số lượng cán bộ, công chức, viên chức của đơn vị hành chính cấp xã mới sau sắp xếp tối đa không vượt quá tổng số cán bộ, công chức có mặt tại các đơn vị hành chính cấp xã trước sắp xếp, và số lượng cán bộ, công chức, viên chức cấp huyện được bố trí xuống làm việc tại đơn vị hành chính cấp xã mới.

Số lượng này sẽ giảm dẫn trong thời hạn 5 năm kể từ ngày Nghị quyết về sắp xếp đối với từng đơn vị hành chính có hiệu lực thi hành.

Đồng thời, dự thảo Nghị quyết quy định thời hạn bảo lưu chế độ, chính sách tiền lương, phụ cấp đối với người giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý là 6 tháng, kể từ thời điểm sắp xếp. Sau thời hạn này, sẽ thực hiện chế độ, chính sách tiền lương và phụ cấp chức vụ theo vị trí việc làm mới, phù hợp với quy định của pháp luật.

Đối với các chế độ, chính sách đặc thù (theo vùng, khu vực và theo đơn vị hành chính), dự thảo Nghị quyết quy định theo hướng giữ nguyên chế độ, chính sách đang áp dụng với phạm vi, đối tượng như trước thời điểm sắp xếp.

Sau sắp xếp, Chính phủ sẽ chỉ đạo các bộ, ngành rà soát và đề xuất sửa đổi, bổ sung, thay thế các quy định của pháp luật có liên quan, làm cơ sở cho việc điều chỉnh các chế độ, chính sách áp dụng đối với đơn vị hành chính sau sắp xếp, phù hợp với tình hình mới.

Về kinh phí thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính, dự thảo Nghị quyết quy định ngân sách nhà nước bố trí kinh phí thực hiện. Để hỗ trợ và tạo điều kiện cho các địa phương thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính, dự thảo cũng quy định ngân sách Trung ương hỗ trợ một lần cho địa phương nhận bổ sung cân đối ngân sách, với định mức 100 tỷ đồng/1 cấp tỉnh giảm, 500 triệu đồng/1 cấp xã giảm. Nguồn ngân sách này sẽ được bố trí cho ngân sách địa phương năm 2026.

Liên quan đến tiêu chuẩn của đơn vị hành chính hình thành sau sắp xếp, Bộ Nội vụ cho biết thực hiện chủ trương sắp xếp đơn vị hành chính nhằm mở rộng không gian phát triển mới, nên dự thảo Nghị quyết chỉ quy định về tiêu chuẩn diện tích tự nhiên và quy mô dân số đối với đơn vị hành chính hình thành sau sắp xếp.

Không xem xét điều kiện về bảo đảm sự phù hợp với quy hoạch và việc đáp ứng các tiêu chuẩn khác của đơn vị hành chính khi thực hiện sắp xếp theo Nghị quyết này.

Để tạo thuận lợi cho quá trình sắp xếp đơn vị hành chính phù hợp với điều kiện thực tiễn của địa phương, dự thảo Nghị quyết quy định trường hợp nhập từ 4 đơn vị hành chính cùng cấp trở lên, thì đơn vị hành chính mới sau sắp xếp không yêu cầu đáp ứng tiêu chuẩn diện tích tự nhiên và quy mô dân số theo quy định.

Đồng thời, quy định tổng số lượng xã, phường sau sắp xếp của các tỉnh, thành phố giảm tối thiểu 70%, và giảm tối đa 75% so với tổng số lượng đơn vị hành chính cấp xã hiện nay trên địa bàn tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.

Ngoài ra, dự thảo Nghị quyết quy định cụ thể về nguồn số liệu về diện tích tự nhiên và quy mô dân số của đơn vị hành chính để thực hiện việc sắp xếp.

Quy định các nguyên tắc đặt tên đơn vị hành chính cấp xã mới sau sắp xếp, trong đó khuyến khích đặt tên của xã, phường theo số thứ tự hoặc theo tên của đơn vị hành chính cấp huyện (trước sắp xếp) có gắn với số thứ tự, để thuận lợi cho việc số hóa, cập nhật dữ liệu thông tin.