Chiều 30/10, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà đã trình Quốc hội dự thảo Nghị quyết về tổ chức chính quyền đô thị tại Tp.Hải Phòng.

Việc tổ chức chính quyền địa phương ở Tp.Hải Phòng và các đơn vị hành chính khác của thành phố Hải Phòng có HĐND và UBND theo quy định của Luật Tổ chức chính quyền địa phương hiện hành.

 Dự thảo Nghị quyết cũng quy định rõ nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương ở thành phố, quận, thành phố Thủy Nguyên (Chính phủ đã trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội về thành lập thành phố Thủy Nguyên thuộc Tp.Hải Phòng) và phường để đảm bảo thực hiện đầy đủ các nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ quan nhà nước, phù hợp với mô hình tổ chức chính quyền đô thị, đáp ứng yêu cầu phát triển đô thị, phục vụ tốt hơn các nhu cầu của người dân, tổ chức, doanh nghiệp.

Chuyển các chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của HĐND quận và HĐND phường thực hiện trước đây sang HĐND, UBND, Chủ tịch UBND Tp.Hải Phòng; UBND, Chủ tịch UBND quận; HĐND, UBND, Chủ tịch UBND thành phố Thủy Nguyên và UBND phường thực hiện; đồng thời bổ sung một số nhiệm vụ, quyền hạn cho các cơ quan này (tương tự Tp.Hồ Chí Minh và Đà Nẵng đang thực hiện) để đảm bảo phù hợp với mô hình tổ chức chính quyền đô thị.

Về cơ cấu tổ chức của HĐND Tp.Hải Phòng, dự thảo nêu rõ, trong điều kiện không tổ chức HĐND quận, phường thì nhiệm vụ, quyền hạn của HĐND Thành phố tăng lên do được điều chuyển một số nhiệm vụ, quyền hạn của HĐND quận, HĐND phường thuộc quận. Theo đó, để bảo thực hiện có hiệu quả các nhiệm vụ, quyền hạn của HĐND Thành phố, dự thảo Nghị quyết quy định tăng 9 đại biểu chuyên trách so với hiện nay, gồm 1 Phó Chủ tịch HĐND, 4 Phó Trưởng ban và 4 Ủy viên hoạt động chuyên trách thuộc các Ban của HĐND Thành phố.

Về cơ cấu tổ chức của UBND quận, phường, để bảo đảm công tác lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện hiệu quả, toàn diện các công việc của UBND quận, phường trong điều kiện không còn HĐND quận, phường, dự thảo Nghị quyết quy định: số lượng Phó Chủ tịch UBND quận có không quá 3 người; số lượng Phó Chủ tịch UBND phường không quá 2 người.

Về cơ cấu tổ chức của HĐND, UBND thành phố thuộc Tp.Hải Phòng, Nghị quyết số 45-NQ/TW của Bộ Chính trị đã định hướng: “Xây dựng huyện Thủy Nguyên thành thành phố trực thuộc Thành phố”. Trên cơ sở đó, Chính phủ đã trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội về thành lập thành phố Thủy Nguyên thuộc thành phố Hải Phòng tại Tờ trình số 596/TTr-CP ngày 04/10/2024.

Thành phố Thủy Nguyên được định hướng là trung tâm hành chính, chính trị mới của thành phố Hải Phòng; trung tâm công nghiệp, thương mại, dịch vụ, trung tâm logistic tài chính của vùng duyên hải Bắc Bộ, là động lực phát triển của thành phố Hải Phòng và khu vực Bắc Bộ.

Vì vậy, để đáp ứng yêu cầu quản lý hiệu quả của một đô thị có vai trò, chức năng đặc biệt, khác với các quận, huyện khác của Tp.Hải Phòng và không tổ chức HĐND ở các phường thuộc thành phố, dự thảo Nghị quyết quy định theo hướng tăng thêm 1 Phó Chủ tịch HĐND, 1 Phó Chủ tịch UBND và thành lập Ban Đô thị của HĐND thành phố Thủy Nguyên; tăng số lượng đại biểu hoạt động chuyên trách để bố trí các chức danh Trưởng ban, Phó trưởng ban chuyên trách Ban Đô thị của HĐND thành phố Thủy Nguyên (có 2 Phó Chủ tịch và có không quá 08 đại biểu hoạt động chuyên trách).

Tờ trình cũng nêu rõ, UBND Tp.Hải Phòng quyết định chuyển một số chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ quan chuyên môn thuộc UBND Thành phố cho các cơ quan chuyên môn, cơ quan hành chính khác thuộc UBND thành phố, UBND quận, huyện và thành phố Thủy Nguyên; quyết định thành lập, tổ chức lại, giải thể các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc UBND Thành phố…

Cùng với đó, Chủ tịch UBND Tp.Hải Phòng được ủy quyền cho người đứng đầu cơ quan hành chính khác thuộc UBND Thành phố, người đứng đầu đơn vị sự nghiệp công lập thuộc UBND Thành phố thực hiện một hoặc một số nhiệm vụ, quyền hạn của mình trong khoảng thời gian xác định kèm theo các điều kiện cụ thể.

Báo cáo thẩm tra Nghị quyết, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cho biết Ủy ban Pháp luật cơ bản tán thành việc tổ chức mô hình chính quyền đô thị tại Tp. Hải Phòng, tán thành với việc tăng cường bộ máy, tăng thêm số lượng đại biểu HĐND hoạt động chuyên trách cho HĐND Thành phố như dự thảo Nghị quyết; tán thành việc điều chuyển, bổ sung thêm một số thẩm quyền cho HĐND Thành phố để tăng cường năng lực, bảo đảm thực hiện đầy đủ các nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương trong bối cảnh không tổ chức HĐND quận, phường. 

Tuy nhiên, Ủy ban Pháp luật đề nghị cân nhắc kỹ quy định giao UBND Thành phố quyết định chuyển một số chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn theo quy định của pháp luật thuộc chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ quan chuyên môn thuộc UBND Thành phố cho các cơ quan chuyên môn, cơ quan hành chính khác thuộc UBND Thành phố, UBND quận, huyện và thành phố thuộc Thành phố để bảo đảm nguyên tắc về phân cấp, ủy quyền và bảo đảm tính thống nhất với quy định trong văn bản quy phạm pháp luật của các cơ quan nhà nước ở trung ương;

Đồng thời, quy định về thành lập, tổ chức lại, giải thể các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc UBND Thành phố chỉ nên thực hiện thí điểm để phù hợp với nội dung đang thực hiện thí điểm tại Tp.Hồ Chí Minh theo Nghị quyết số 98/2023/QH15 của Quốc hội.

Ông Tùng cũng thông tin nhiều ý kiến trong Ủy ban Pháp luật cho rằng quy định về việc tăng số lượng Phó Chủ tịch UBND quận, phường tại Tp.Hải Phòng mà không căn cứ vào phân loại đơn vị hành chính là chưa phù hợp với chủ trương về giảm số lượng cấp phó và chưa thực sự tương đồng với một số địa phương khác cũng đang thực hiện mô hình chính quyền đô thị.

Do đó, đề nghị nghiên cứu, tham khảo quy định về số lượng Phó Chủ tịch UBND quận, phường tại các địa phương đã được Quốc hội cho phép thực hiện mô hình chính quyền đô thị để quy định phù hợp với quy mô, tính chất và định hướng phát triển đô thị của Tp.Hải Phòng.