Tại diễn đàn Kinh doanh và Pháp luật do Hội đồng phối hợp Phổ biến giáo dục pháp luật Trung ương tổ chức ngày 9/10, ông Nguyễn Văn Phụng, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Hiệp hội Kế toán và Kiểm toán Việt Nam, nguyên Vụ trưởng Vụ Quản lý thuế doanh nghiệp lớn, Tổng cục Thuế đã đề cập đến vấn đề bù trù lỗ, lãi.

Theo giải thích của chuyên gia Nguyễn Văn Phụng, mỗi một quy định pháp luật đưa ra trong Luật Thuế Thu nhập doanh nghiệp đều gắn với thời kỳ lịch sử.

“Là người soạn thảo Luật Thuế Thu nhập doanh nghiệp 2008, tôi nhớ chúng ta đang trong giai đoạn khởi đầu thời kỳ cổ phần hóa doanh nghiệp và các Luật Đất đai 2003, Luật Kinh doanh bất động sản 2006 song các luật này không đảm bảo tương đồng. Năm 2008, Quốc hội thông qua Luật Thuế Thu nhập doanh nghiệp quy định thu nhập từ hoạt động kinh doanh, kinh doanh bất động sản phải hạch toán riêng để tránh thất thu thuế nhà nước.

Lần sửa đổi năm 2013 có Luật Đất đai 2013, Luật Kinh doanh bất động sản 2014 có nhiều nội dung đảm bảo tính tương đồng, nhưng sự nghiệp cổ phần hóa nhà nước chưa được tốt như bây giờ nên Quốc hội cho phép bù trừ lỗ một chiều.

Chúng ta nhớ rằng thị trường bất động sản năm 2014, 2015 đi xuống, Quốc hội cho phép bù trừ lấy lãi từ hoạt động kinh doanh để bù lỗ cho hoạt động kinh doanh bất động sản nhưng lãi từ hoạt động kinh doanh bất động sản không được bù vào hoạt động sản xuất kinh doanh để tránh tình trạng doanh nghiệp nhà nước làm ăn thua lỗ, bán tài sản để bù sang”, ông Phụng nói thêm.

Tuy nhiên, theo ông Phụng hiện nay, bối cảnh kinh tế xã hội đã khác so với trước đây, đồng thời cũng có 3 luật mới là Luật Đất đai, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản, cho nên "đã đến lúc bỏ quy định cho chuyển lỗ, bù lỗ một chiều".

Hiện dự thảo Luật Thuế Thu nhập doanh nghiệp (sửa đổi) do Chính phủ vừa mới trình lên Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội để xin ý kiến Đại biểu Quốc hội trong kỳ hợp tới cũng đã có quy định này.

Tuy nhiên, dự thảo vẫn không cho phép việc chuyển nhượng các dự án tìm kiếm, thăm dò, khai thác, chế biến tài nguyên khoáng sản được bù trừ, hoà đồng với hoạt động sản xuất kinh doanh để phòng ngừa việc lợi dụng chính sách trong quản lý tài nguyên khoáng sản.

Đồng tình với ý kiến của ông Phụng, bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn Thuế Việt Nam, Nguyên Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế, cho biết theo Luật Thuế Thu nhập doanh nghiệp hiện hành, doanh nghiệp phải xác định riêng thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản để khai nộp thuế, trường hợp thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản bị lỗ thì được bù trừ lỗ này với lãi từ hoạt động sản xuất kinh doanh.

Trường hợp doanh nghiệp có lãi từ hoạt động chuyển nhượng bất động sản vẫn phải kê khai, nộp thuế riêng, không được bù trừ với lỗ từ hoạt động sản xuất kinh doanh. Quy định như trên khiến doanh nghiệp không được chủ động trong sản xuất kinh doanh. Mặc dù hoạt động kinh doanh khác bị lỗ, doanh nghiệp đang gặp khó khăn nhưng vẫn phải nộp thuế thu nhập doanh nghiệp đối với thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản.

Dự thảo Luật sửa đổi lần này đã bỏ quy định doanh nghiệp có hoạt động chuyển nhượng bất động sản có lỗ hoặc lãi thì đều được bù trừ với kết quả lãi, lỗ của hoạt động khác. Theo bà, quy định này đã khắc phục sự bất cập, thiếu chủ động của doanh nghiệp kinh doanh tổng hợp, đa dạng và hoàn toàn phù hợp với thực tế.

Lắng nghe các ý kiến tại Diễn đàn, ông Mai Xuân Thành, Tổng Cục trưởng Tổng Cục Thuế, Bộ Tài chính, cho biết với vai trò là cơ quan được Chính phủ giao chủ trì dự thảo Luật, Bộ Tài chính sẽ tiếp thu các ý kiến, tổng hợp và báo cáo Chính phủ.

Theo ông Thành, việc sửa đổi quy định liên quan đến khoản chi được trừ và không được trừ khi xác định thuê thu nhập doanh nghiệp sẽ đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ của pháp luật về thuế và pháp luật chuyên ngành, gia tăng tính tuân thủ pháp luật nói chung và pháp luật về đầu tư, kinh doanh nói riêng.

Còn việc điều chỉnh quy định về bù trừ giữa các thu nhập của doanh nghiệp, trong đó có thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản sẽ nhằm xác định đúng nghĩa vụ thuế của doanh nghiệp kinh doanh đa ngành, đa lĩnh vực theo bản chất kinh doanh tổng hợp. Sửa đổi này cũng góp phần đơn giản hoá thủ tục hành chính trong kê khai, nộp thuế khi doanh nghiệp không phải kê khai thuế riêng đối với thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản.