Thị trường chứng khoán Indonesia giảm hơn 7% trong phiên giao dịch ngày 18/3, khi mối lo về tiêu dùng suy yếu và các kế hoạch chi tiêu tốn kém của Chính phủ “nhấn chìm” giá cổ phiếu tại nền kinh tế lớn nhất khu vực Đông Nam Á.

Chỉ số Jakarta Composite Index có lúc giảm tới 7,1%, xuống mức thấp nhất kể từ năm 2021. Giao dịch tạm dừng ngay khi chỉ số giảm 5%, nhưng khi giao dịch được nối lại, thị trường càng giảm sâu hơn nữa.

Năm nay, chứng khoán Indonesia đã giảm khoảng 14,2%, trở thành một trong những thị trường giảm mạnh nhất trên thế giới. Tâm lý của nhà đầu tư trở nên bi quan khi tiêu dùng ở Indonesia giảm tốc rõ rệt, với sức mua và niềm tin của người tiêu dùng không ngừng trượt dốc trong những tháng gần đây.

Tầng lớp trung lưu của Indonesia đang đương đầu với áp lực tài chính do không có đủ công ăn việc làm và khu vực sản xuất của nước này suy yếu. Hồi tháng 1, Ngân hàng Trung ương Indonesia (BI) bất ngờ cắt giảm lãi suất để kích thích tăng trưởng kinh tế dù đồng rupiah đang giảm giá. BI cũng hạ dự báo tăng trưởng kinh tế Indonesia cả năm về khoảng 4,7-5,5%, từ mức dự báo trước đó là 4,8-5,6%.

Từ khi lên cầm quyền vào tháng 10 năm ngoái, Tổng thống Indonesia Prabowo Subianto đã mở một chương trình bữa ăn miễn phí trên toàn quốc cho học sinh và phụ nữ mang thai - chính sách được dự báo sẽ tiêu tốn 28 tỷ USD mỗi năm. Kế hoạch này làm gia tăng sức ép lên nền tài chính công vốn dĩ đã căng thẳng của Indonesia và dẫn tới việc Chính phủ phải thực thi các biện pháp thắt lưng buộc bụng trong các lĩnh vực khác như cơ sở hạ tầng.

“Việc Chính phủ triển khai chính sách hỗ trợ xã hội có thể tạo ra một nệm đỡ cho sức mua của người tiêu dùng, nhưng sự phục hồi của tiêu dùng được dự báo sẽ yếu hơn so với kỳ vọng. Tình trạng bấp bênh kinh tế gia tăng và mối lo về công ăn việc làm do sự cạnh tranh mạnh mẽ từ Trung Quốc đang gây ra tâm lý ngại chi tiêu”, nhà kinh tế Brian Lee của ngân hàng Maybank nhận định trong một báo cáo. Maybank đã hạ dự báo tăng trưởng kinh tế Indonesia năm 2025 còn 5% từ mức 5,2% trước đó.

Vào ngày 19/3, BI sẽ có cuộc họp chính sách tiền tệ định kỳ. Với biến động bất lợi gần đây của tỷ giá đồng rupiah, dư địa để tiếp tục cắt giảm lãi suất là hạn chế, trong khi sự giảm tốc của nền kinh tế đang đòi hỏi mức lãi suất thấp hơn. Lãi suất tham chiếu của BI hiện ở mức 5,75%.

Các nhà phân tích của công ty nghiên cứu ANZ Research dự báo BI sẽ giữ nguyên lãi suất vì điều kiện cho một động thái hạ lãi suất ở thời điểm này là không thuận lợi, xét đến dự trữ ngoại hối giảm và áp lực mất giá đồng nội tệ. ANZ cho rằng thời điểm giả lãi suất trong tương lai sẽ tùy thuộc vào sự ổn định của rupiah - đồng tiền đã giảm giá khoảng 2% so với USD từ đầu năm đến nay.

Indonesia đạt tốc độ tăng trưởng tổng sản phẩm trong nước (GDP) 5,03% trong năm 2024, giảm nhẹ so với mức tăng 5,05% của năm 2023 và là mức tăng thấp nhất trong 3 năm. Mức tăng này cũng thấp hơn nhiều so với mục tiêu tăng trưởng hàng năm 8% mà Tổng thống Prabowo đề ra.

Một báo cáo của ngân hàng OCBC nhận xét các nhà hoạch định chính sách tiền tệ của Indonesia đang ở vào thế khó. Thâm hụt tài khoản vãng lai tăng, biến động thị trường toàn cầu ở mức cao, và hướng đi thiếu đồng nhất của chính sách trong nước đều là những yếu tố bất lợi đối với đồng rupiah.

Môi trường bên ngoài cũng đang đặt ra nhiều thách thức đối với kinh tế Indonesia. Rủi ro lạm phát tăng ở Mỹ do chính sách thuế quan của ông Trump đang khiến Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) trì hoãn việc giảm lãi suất. Điều này khiến BI khó hạ lãi suất để hỗ trợ tăng trưởng kinh tế mà không gây ra sự rút lui của các dòng vốn và gây áp lực suy giảm lên đồng nội tệ.