Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, sản lượng nông sản hàng năm tạo áp lực không nhỏ khi vào cao điểm thu hoạch các sản phẩm với trên 42 triệu tấn lúa, gần 19 triệu tấn rau màu, trên 12 triệu tấn trái cây chủ lực, sản lượng thịt các loại trên 7 triệu tấn, thủy sản trên 9 triệu tấn. Chính vì vậy, việc kết nối sản xuất và tiêu thụ nông sản, đặc biệt là nông sản thực phẩm chất lượng cao, là cần thiết để góp phần giải quyết đầu ra cho sản phẩm nông nghiệp.

CHÚ TRỌNG THỊ TRƯỜNG TRONG NƯỚC

Câu chuyện kết nối thị trường không chỉ cần thiết đối với hàng hóa xuất khẩu mà còn thực sự cấp thiết đối với thị trường trong nước. Theo đại diện Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường, các kênh bán lẻ trong và ngoài nước hiện chính là cầu nối hiệu quả giữa nhà sản xuất và người tiêu dùng.

Tại ĐBSCL - vựa nông sản lớn nhất của cả nước - một số doanh nghiệp đã tích cực khai thác tốt thị trường nội địa, điển hình là việc đưa các sản phẩm OCOP vào các kênh phân phối hiện đại. Khảo sát tại một số siêu thị biên mậu tại An Giang, có thể thấy hàng hóa lên đến 20.000 - 30.000 sản phẩm các loại, 90% là hàng Việt. Để kích cầu tiêu dùng, tỉnh An Giang còn tổ chức nhiều hoạt động quảng bá, kết nối giao thương ý nghĩa. Điển hình là phiên chợ cuối tuần sản phẩm OCOP và đặc sản các vùng miền với nhiều phiếu mua hàng ưu đãi đang tạo sức hút với nhiều người tiêu dùng.

Ông Lâm Văn Tuấn, Phó Trưởng Phòng Quản lý sự kiện Siêu thị Tứ Sơn cho biết: "Bằng hóa đơn 500.000 đồng khi mua sắm tại siêu thị, bà con được thêm phiếu mua hàng trong phiên chợ trị giá 30.000 đồng để mua các sản phẩm OCOP hoặc các sản phẩm của doanh ngiệp tham gia kích cầu".

Tương tự, với các nhà vườn ở tỉnh Lâm Đồng, kiểm soát nghiêm ngặt về chất lượng sản phẩm chính là để nâng cao sức mạnh của nhà sản xuất, giúp nông sản tiêu thụ tốt hơn ở thị trường trong nước. Hiện tại, vùng nông nghiệp tỉnh Lâm Đồng đã định hình 243 chuỗi liên kết tương ứng với hàng ngàn ha diện tích đất canh tác. Chất lượng đồng đều - điều mà trước đây, nông dân ít để tâm thì nay nhiều người xem như là tiêu chí để nông sản làm ra được tiêu thụ dễ dàng.

Về phía doanh nghiệp, chương trình "Đồng hành cùng OCOP - Tôn vinh nông sản Việt", một sự kiện nằm trong chuỗi hoạt động chào mừng ngày Quốc tế hợp tác xã, đã diễn ra trên toàn hệ thống 800 điểm bán của Saigon Co.op từ ngày 4 – 17/7 . Theo đó, chuỗi siêu thị Co.opmart, Co.opXtra, Co.op Food... cho biết đã kinh doanh hơn 500 sản phẩm OCOP gồm các mặt hàng đến từ các hợp tác xã (HTX) trên toàn quốc. Vì thế, đây là cơ hội cho người dân tiếp cận sản vật khắp cả nước với giá phải chăng.

Đưa mặt hàng bưởi vào siêu thị Co.opmart khá lâu, ông Lê Minh Sang, Giám đốc HTX trái cây Tân Mỹ (Bình Dương), cho biết kênh phân phối siêu thị đã hỗ trợ rất nhiều đầu ra sản phẩm cho bà con nông dân. Hiện HTX Tân Mỹ đang có bưởi da xanh đạt OCOP 4 sao và đang hoàn thiện để cho ra thị trường thêm hai sản phẩm muối giảm hàm lượng mặn, rất an toàn cho sức khỏe.

Theo ông Sang, việc hợp tác giữa các nhà sản xuất nông sản với chuỗi bán lẻ rất có lợi cho nhà sản xuất khi đầu ra trôi chảy hơn, tránh được sụt giảm doanh thu và gia tăng được lợi nhuận. Từ đó hướng đến ổn định nguồn nguyên liệu không chỉ cho sản xuất tiêu thụ nội địa mà còn cho chế biến xuất khẩu. 

LAN TỎA THƯƠNG HIỆU VIỆT

Thời gian gần đây, bên cạnh thị trường nội địa, nhiều hệ thống bán lẻ hiện đại trên địa bàn TP.HCM cũng đang tích cực tổ chức các sự kiện kết nối, hỗ trợ đưa hàng hóa, nhất là mặt hàng nông sản, vào tiêu thụ tại các thị trường lân cận. Phó Giám đốc Sở Công thương TP.HCM Nguyễn Nguyễn Phương nhìn nhận, các nhà bán lẻ hiện đại đã và đang có những bước đi tích cực trong việc xây dựng chương trình hợp tác kiểm soát chất lượng hàng hóa, góp phần “lan tỏa” thương hiệu Việt Nam đến với thị trường quốc tế.

Điển hình, đại diện MM Mega Market Việt Nam chia sẻ từ năm 2019, đơn vị đã xuất khẩu các mặt hàng nông sản và thủy hải sản Việt gồm khoai lang, thanh long, bưởi, dừa, cá tra, tôm… sang các thị trường như Thái Lan, Singapore, Hồng Kông và Thổ Nhĩ Kỳ. Hiện tại, siêu thị vẫn đều đặn xuất khẩu 2 - 4 container/tháng với mặt hàng thanh long sang thị trường Thái Lan và Trung Quốc. Năm 2024, MM Mega Market kỳ vọng sẽ tăng gấp đôi lượng xuất khẩu nông sản, chinh phục được các thị trường khó tính như Úc, Đức và Hà Lan.

Tương tự, đại diện Tập đoàn Central Retail tại Việt Nam cũng cho hay, trong các hệ thống siêu thị Central có tới 95% sản phẩm là hàng Việt. Ví dụ như tôm Cà Mau, cá ba sa, xoài cát Hòa Lộc… Trong hệ thống siêu thị Central Retail Thái Lan, nhiều mặt hàng Việt Nam được người tiêu dùng ưa chuộng như thanh long, phở, bún, cà phê, chè… Trong năm 2024, Central Retail kỳ vọng tiếp tục tìm kiếm thêm được nhiều sản phẩm thế mạnh của Việt Nam để đưa vào hệ thống và xuất khẩu ra nước ngoài.

Là một trong những tập đoàn bán lẻ hàng đầu châu Á, hiện Tập đoàn Aeon (Nhật Bản) đang thu mua sản phẩm của 48 nước trên thế giới. Ông Yuichiro Shiotani, Giám đốc Aeon Topvalu Việt Nam (Tập đoàn Aeon) cho biết: “Việt Nam đang là nước được chú trọng nhiều nhất trong khâu nhập khẩu cũng như phát triển sản phẩm của Aeon”. Thời gian gần đây, Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư TPHCM (ITPC) cũng thường xuyên phối hợp Aeon Việt Nam tổ chức các sự kiện kết nối nhằm hỗ trợ đưa hàng Việt vào tiêu thụ tại hệ thống của Aeon tại thị trường Nhật Bản.

Còn tại Hàn Quốc, sản phẩm chuối tươi của Việt Nam cũng đã được Lotte Mart đưa vào bán tại chuỗi siêu thị của mình từ năm 2020, với thương hiệu Lopang Banana. Sản phẩm được giới thiệu tại Hàn Quốc là chuối trồng trên vùng cao nguyên tại xã Lơ Pang (huyện Mang Yang, tỉnh Gia Lai) có độ chênh lệch nhiệt độ giữa ngày và đêm lớn, vỏ dày, có độ ngọt cao hơn so với sản phẩm cùng loại, giá bán có tính cạnh tranh cao.

Từ đó có thể thấy, các nhà sản xuất nông sản, thực phẩm nên nghiêm túc thay đổi tư duy, chú trọng đến việc phát triển các sản phẩm phù hợp với nhu cầu và thị hiếu của không chỉ người tiêu dùng nội địa mà cả các thị trường lân cận. Song song đó, thay vì quen thuộc với cách thức xuất khẩu theo truyền thống, các doanh nghiệp nông sản cần thích ứng với xu thế mới của người tiêu dùng về mua sắm đa kênh, quan tâm đến kinh doanh trực tuyến, bán hàng qua các công nghệ mới nổi. Việc này cũng giúp cho doanh nghiệp giảm bớt những chi phí trung gian và tăng được tính hiệu quả về đầu ra.