Ngày 10/7, EuroCham Việt Nam, Hiệp hội đại diện cho cộng đồng các doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam đã công bố kết quả Chỉ số niềm tin Kinh doanh (BCI) quý 2 năm 2023.

Cuộc khảo sát cho thấy, chỉ số niềm tin của doanh nghiệp châu Âu đối với thị trường Việt Nam giảm nhẹ 4,5 điểm, với số điểm hiện tại là 43,5, con số này phản ánh bối cảnh thị trường hiện nay.

KHÓ KHĂN VẪN ĐEO BÁM

Báo cáo cho thấy, tỷ lệ doanh nghiệp dự đoán sự ổn định hoặc cải thiện kinh tế đã tăng 2%, nâng tổng số doanh nghiệp dự đoán điều này lên gần 1/3.

Tuy nhiên, chỉ số BCI cho thấy một bối cảnh đầy thách thức. Số lượt phản hồi bi quan liên quan đến tình hình kinh doanh hiện tại tăng tới 10%. Sự thận trọng ngày càng tăng được phản ánh rõ hơn qua tâm lý bi quan tăng 6% trong quý sắp tới.

Dù vậy, báo cáo cũng cho thấy những tín hiệu khích lệ giữa bối cảnh thách thức. Số lượng các nhà lãnh đạo doanh nghiệp đánh giá tích cực về triển vọng kinh doanh trong quý 3 năm 2023 đã tăng 9% so với đánh giá của họ cho Quý 2 năm 2023.

Các doanh nghiệp châu Âu đang thận trọng đánh giá toàn cảnh, tập trung vào việc tối ưu hóa doanh thu và đơn hàng, với mức tăng nhẹ 4% trong tỷ lệ các công ty dự đoán sự sụt giảm trong hai lĩnh vực trên.

Ngoài ra, số lượng các công ty có kế hoạch quản lý chặt chẽ các khoản đầu tư trong quý tới đã tăng thêm 7%. Song việc lập kế hoạch cho lực lượng lao động vẫn ổn định, phản ánh cam kết duy trì sự ổn định trong bối cảnh hiện tại.

Khảo sát cho thấy hơn một nửa số doanh nghiệp hưởng lợi từ Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA). Trong số đó, 35% lãnh đạo doanh nghiệp cho biết thu được lợi ích từ việc cắt giảm thuế quan.

Mặc dù vậy, các doanh nghiệp vẫn tiếp tục đối mặt với những thách thức trong việc tận dụng tối đa các thỏa thuận của Hiệp định, với các thủ tục hành chính và việc hiểu biết không đầy đủ về Hiệp định này vẫn là những rào cản chính đối với việc phát huy tối đa các lợi ích từ Hiệp định.

Kết quả khảo sát cũng cho rằng, việc đảm bảo thị thực và giấy phép lao động cho lao động nước ngoài vẫn luôn là một thách thức đối với các doanh nghiệp, với hơn 80% doanh nghiệp gặp khó khăn ở các mức độ khác nhau.

Thời gian xử lý kéo dài là vấn đề cấp bách nhất. Ngoài ra, gần một nửa số công ty được khảo sát gặp khó khăn với quy trình giải trình cho việc thuê lao động nước ngoài. Những trở ngại này ảnh hưởng tới việc chuyển giao kiến thức cho nhân sự Việt Nam và ảnh hưởng đến 3/4 số công ty được khảo sát.

Bên cạnh đó, tình trạng thiếu điện ảnh hưởng đáng kể đến các doanh nghiệp trong thời gian khảo sát. Mặc dù tình hình đã ổn định hơn nhờ những cơn mưa lớn, nhưng khoảng 60% số người tham gia khảo sát đã chịu ảnh hưởng bởi sự thiếu hụt điện đối với hoạt động kinh doanh của họ.

Thiếu hụt điện làm năng suất hoạt động và năng suất lao động giảm, sản xuất và dịch vụ bị gián đoạn. Chính vì thế, việc đảm bảo các giải pháp dài hạn để giải quyết vấn đề ổn định nguồn cung cấp điện vẫn là ưu tiên hàng đầu để duy trì hiệu quả kinh doanh và khả năng phục hồi kinh tế tổng thể.

Báo cáo nhấn mạnh về góc nhìn của các nhà lãnh đạo doanh nghiệp châu Âu về sự phát triển cơ sở hạ tầng của Việt Nam, với 53% cho rằng cơ sở hạ tầng hiện tại "không tương xứng" hoặc "tụt hậu". Tuy nhiên, chính phủ Việt Nam đã và đang tích cực thực hiện các biện pháp để giải quyết vấn đề này, đặc biệt là tập trung đẩy nhanh các dự án hạ tầng trọng điểm như lĩnh vực đường cao tốc.

NHANH CHÓNG VÀ QUYẾT LIỆT THÁO GỠ RÀO CẢN

Bất chấp những thách thức trên, Việt Nam vẫn tiếp tục thu hút các nhà đầu tư nước ngoài, với 48% số người tham gia khảo sát kỳ vọng đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) của công ty họ vào Việt Nam sẽ tăng trong quý tới.

Nhưng có 40% doanh nghiệp bày tỏ không có kế hoạch tăng FDI, đánh dấu mức tăng 4% so với BCI trước đó. Dù vậy, Việt Nam vẫn củng cố vị trí một trong năm điểm đến đầu tư hàng đầu của hơn 1/3 doanh nghiệp, cho thấy sức hấp dẫn lâu dài của đất nước.

Với sự thận trọng trong bối cảnh kinh doanh hiện nay, những người tham gia khảo sát nhấn mạnh, cải cách quy định và sự sẵn có của lực lượng lao động lành nghề là động lực tăng trưởng then chốt cho các công ty của họ.

Báo cáo cũng nhấn mạnh rằng các quy định không rõ ràng (53%) và thủ tục hành chính rườm rà (50%) là những rào cản pháp lý chính hạn chế hoạt động của các doanh nghiệp tại Việt Nam. Vì vậy, các doanh nghiệp châu Âu nhấn mạnh tầm quan trọng của việc cải thiện môi trường pháp lý, phát triển cơ sở hạ tầng và đảm bảo khả năng tiếp cận nguồn tài chính để nâng cao sức hấp dẫn của Việt Nam đối với đầu tư trực tiếp nước ngoài.

 

"Nền kinh tế Việt Nam chủ yếu dựa vào sản xuất và xuất khẩu nên đang phải chịu tác động lớn bởi tình hình khó khăn toàn cầu. Sự sụt giảm về xuất khẩu và các đơn hàng đã tác động lớn đến các doanh nghiệp châu Âu và cộng đồng doanh nghiệp nói chung.

Vấn đề thời gian rất quan trọng, vì vậy chúng ta phải hành động nhanh chóng và quyết liệt để Việt Nam không chỉ thu hút đầu tư nước ngoài mà còn đảm bảo một nền kinh tế vững mạnh và có khả năng vượt qua trở ngại trong tương lai".

Ngoài ra là những quan ngại của gần 40% số người được hỏi về việc triển khai Thuế tối thiểu toàn cầu sắp tới. Tương tự, khoảng 42% doanh nghiệp cho biết họ chưa hiểu đầy đủ về Nghị định Bảo vệ dữ liệu cá nhân của Việt Nam, điều này cho thấy cần phải đào tạo và hướng dẫn thêm về vấn đề này.

27% người tham gia khảo sát có kiến thức về Cơ chế Điều chỉnh Biên giới Carbon (CBAM), với chỉ 43% nhận thấy CBAM có liên quan đến hoạt động kinh doanh của họ. Những mối quan tâm hàng đầu liên quan tới CBAM là các yêu cầu tuân thủ, thủ tục hành chính và sự thích ứng cần thiết của các quy trình kinh doanh.

Chủ tịch EuroCham Gabor Fluit đánh giá, nền kinh tế Việt Nam chủ yếu dựa vào sản xuất và xuất khẩu nên đang phải chịu tác động lớn bởi tình hình khó khăn toàn cầu. Sự sụt giảm về xuất khẩu và các đơn hàng đã tác động lớn đến các doanh nghiệp châu Âu và cộng đồng doanh nghiệp nói chung.

Để giải quyết những thách thức này, cụ thể về vấn đề thiếu điện, Chính phủ nên tập trung vào việc phát triển các kế hoạch dài hạn vì việc này có khả năng xảy ra theo chu kỳ.

“Vấn đề thời gian rất quan trọng, vì vậy chúng ta phải hành động nhanh chóng và quyết liệt để Việt Nam không chỉ thu hút đầu tư nước ngoài mà còn đảm bảo một nền kinh tế vững mạnh và có khả năng vượt qua trở ngại trong tương lai”, ông Gabor Fluit nói.

Giám đốc điều hành Decision Lab Thue Quist Thomasen cũng cho rằng, báo cáo BCI lần này cho thấy sự lạc quan đã giảm so với quý trước. Lĩnh vực dịch vụ cho thấy khả năng phục hồi, trong khi lĩnh vực sản xuất vẫn tồn tại nhiều thách thức. Để giải bài toán này, điều quan trọng là Việt Nam phải giải quyết những hạn chế về quy định hành chính và cơ sở hạ tầng để thúc đẩy tăng trưởng bền vững và thu hút đầu tư nước ngoài.