Vài năm trở lại đây, làn sóng khởi nghiệp, thành lập doanh nghiệp ở Việt Nam được ghi nhận là sôi động nhất trong khu vực Đông Nam Á.

Bất chấp những tác động tiêu cực của dịch bệnh Covid-19 khiến nhiều doanh nghiệp phải đóng cửa hoặc phá sản thì số lượng doanh nghiệp đăng ký thành lập mới vẫn tăng mạnh.

Số liệu từ Cục Quản lý đăng ký kinh doanh (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) cho thấy số doanh nghiệp gia nhập và tái gia nhập thị trường trong năm 2022 tiếp tục đạt kỷ lục mới, với 208.368 doanh nghiệp, tăng 30,3% so với năm 2021, gấp 1,3 lần mức bình quân doanh nghiệp gia nhập và tái gia nhập thị trường giai đoạn 2017-2021 (167.029 doanh nghiệp).  

Tuy nhiên, năm 2022 cũng có 143.200 doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường, tăng 19,5% so với năm 2021. Trung bình một tháng có 11.900 doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường, trong đó đa phần là các doanh nghiệp có quy mô vốn nhỏ và có thời gian hoạt động ngắn.

SAI LẦM TRONG QUẢN TRỊ DOANH NGHIỆP

Chia sẻ tại Diễn đàn Phụ nữ đổi mới sáng tạo 2023 do Đoàn Thanh niên Bộ Kế hoạch và Đầu tư tổ chức tối ngày 3/3, ông Nguyễn Hữu Quý, chuyên gia tài chính Kiểm toán Nhà nước cho rằng thất bại của nhóm doanh nghiệp này có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân, cả chủ quan lẫn khách quan, nhưng chủ yếu đều từ sự thiếu thực tiễn về kỹ năng quản trị, đặc biệt là quản trị tài chính.

“Dù áp dụng lý thuyết bài bản nhưng nhiều doanh nghiệp vẫn thất bại do tâm lý lạc quan thái quá nên không dự tính được các chi phí có thể phát sinh trong thực tế, không dự phòng rủi ro…”, ông Quý nói.

Ngoài ra, theo ông Nguyễn Hữu Quý, có những chủ doanh nghiệp ở quy mô nhỏ, còn chưa hình dung và chưa nhận thức đúng đắn việc phải thiết lập hệ thống đo lường hay các chỉ số để đánh giá “sức khỏe” tài chính của doanh nghiệp thông qua việc phân bổ vốn cố định, vốn lưu động cho việc mua nguyên vật liệu, vận hành doanh nghiệp…

Đã từng thất bại trong việc đem mô hình kinh doanh trà chiều từ London về Việt Nam trong dự án khởi nghiệp đầu tiên, bà Nguyễn Phương Ly, Founder Artemis Pastry Shop cũng thừa nhận sự nóng vội và thiếu kiến thức quản trị doanh nghiệp là nguyên nhân chính khiến doanh nghiệp của bà gặp thất bại.

“Việc đầu tư vào quá nhiều sản phẩm chủ lực cùng lúc không chỉ khiến doanh nghiệp hao tổn nguồn lực mà còn khó định hình thương hiệu sản phẩm tới người tiêu dùng, làm giảm khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp”, bà Ly chia sẻ.

Ở góc nhìn khác, bà Nguyễn Vân Anh, Founder & CEO của Thương hiệu Bella Mama & The Motherhood cho biết việc thiếu kiến thức về ngành hàng, thiếu quy trình sản xuất đã khiến chi phí sản xuất của doanh nghiệp bị đẩy cao do tỷ lệ hàng lỗi nhiều, định mức tiêu hao nguyên liệu vượt tiêu chuẩn ngành.

“Do vậy, dù doanh thu của doanh nghiệp tăng trưởng liên tục ở mức cao nhưng lợi nhuận của doanh nghiệp lại không đáng kể”, đại diện Bella Mama & The Motherhood cho biết.

BÀI HỌC KINH NGHIỆM

Có nhiều nguyên nhân khiến một doanh nghiệp khởi nghiệp gặp thất bại, nhưng theo bà Nguyễn Thị Thu Thương, Co-Founder và CEO của thương hiệu Thương Thương Handmade, những doanh nghiệp nào không biết cách vượt qua những thách thức ở thời điểm hiện tại thì doanh nghiệp đó sẽ thất bại.

Từng khởi nghiệp với 70.000 đồng và phải ký gửi sản phẩm ở những cửa hàng lưu niệm, đến nay, Thương Thương Handmade đã có doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh của riêng mình, đưa sản phẩm xuất khẩu vào thị trường châu Âu và tạo được công ăn việc làm cho hàng trăm người khuyết tật và người yếu thế.

Đặc biệt, dù đối mặt với muôn vàn khó khăn trong 2 năm đại dịch Covid-19 hoành hành, Thương Thương Handamade vẫn trụ vững và tiếp tục phát triển.

“Cuộc đời mỗi người như một cây xương rồng, con người ta phải đối chọi với những sóng gió, khó khăn nhưng vẫn luôn mạnh mẽ và toả sáng”, bà Thu Thương chia sẻ về những nỗ lực vượt qua khó khăn từ chính gia đình để được đi học, được khởi nghiệp và có được thành công như hiện tại.

Chia sẻ câu chuyện khởi nghiệp thương hiệu đồ ngủ Lilas Blanc Nightwear And Lingerie, bà Nguyễn Mỹ Hà, Founder kiêm CEO, cho biết có những khó khăn tưởng chừng như rất nhỏ nhưng doanh nghiệp phải tìm cách vượt qua để mở ra những cơ hội sau này.

Hay theo quan điểm của bà Nguyễn Phương Ly, lỗ hổng lớn nhất hiện nay của các doanh nghiệp khởi nghiệp là thiếu kiến thức và kỹ năng quản trị. Vì thế, để tránh thất bại, bắt buộc các doanh nghiệp phải lấp lỗ hổng này.

“Kiến thức sẽ là vũ khí mạnh nhất để doanh nghiệp có thể sử dụng và thay đổi cuộc sống chính mình”, bà Ly nói.

Ông Nguyễn Hữu Quý lại cho rằng để thành công, các doanh nghiệp khởi nghiệp phải xây dựng hệ thống kế toán - tài chính nguyên tắc, bài bản để cảnh báo doanh nghiệp kịp thời.

“Bởi đây chính là vị bác sĩ có thể chuẩn đoán được tình hình sức khỏe của doanh nghiệp và đồng thời đưa ra các khuyến nghị để doanh nghiệp định hướng các chiến lược tài chính trung và dài hạn, đảm bảo hoạt động vận hành được trơn tru và hiệu quả, từ đó là bước đệm cho sự phát triển lớn mạnh của doanh nghiệp trong tương lai”, ông Quý nhấn mạnh.