Sáng 30/12, tại Hà Nội, Tổng Bí thư Tô Lâm đã gặp mặt 200 trí thức, nhà khoa học có nhiều thành tích, đóng góp, đang hoạt động trong các ngành, lĩnh vực nghiên cứu, ứng dụng, giáo dục và đào tạo trên toàn quốc.

Thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Tổng Bí thư Tô Lâm đã ghi nhận, biểu dương, đánh giá cao và chúc mừng những thành tựu, kết quả mà đội ngũ trí thức, nhà khoa học nước ta đã đạt được trong các giai đoạn cách mạng của Đảng, đặc biệt trong giai đoạn đổi mới đất nước.

KHOA HỌC, CÔNG NGHỆ, ĐỔI MỚI SÁNG TẠO LÀ CON ĐƯỜNG BỨT PHÁ

Trí thức là lực lượng đại diện cho trí tuệ, tài năng của Nhân dân và dân tộc, là một trong những nguồn lực và động lực quan trọng nhất mang lại sự đột phá và sự phồn vinh cho đất nước. Suốt chiều dài lịch sử dựng nước và giữ nước, dân tộc ta luôn có truyền thống quý trọng nhân tài.

Từ việc tham mưu mở đường cho đổi mới tư duy, nhất là tư duy kinh tế đã đưa Việt Nam thoát khỏi khủng khoảng kinh tế - xã hội, từng bước hội nhập vào nền kinh tế quốc tế, cung cấp cơ sở khoa học, đề xuất ý tưởng, phản biện xã hội, tổ chức thực thi, sáng tạo, tạo ra các ý tưởng, sáng chế, sản phẩm góp phần đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, để lại dấu ấn đậm nét về cống hiến, đóng góp của đội ngũ trí thức, nhà khoa học nước ta.

Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định thế giới đang trong giai đoạn thay đổi có tính thời đại. Sự phát triển mạnh mẽ của khoa học - công nghệ tạo ra sự bùng nổ về thông tin, văn hoá, nhận thức, hành động... thúc đẩy hình thành một trật tự thế giới mới.

Những thay đổi nhanh chóng trên quy mô toàn cầu về nhiều phương diện, tác động trực tiếp đối với tăng trưởng kinh tế,  phát triển nhanh chóng trí tuệ nhân loại và văn minh toàn cầu, trong đó vai trò của đội ngũ trí thức, nhà khoa học có tầm quan trọng đặc biệt.

Chỉ có khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo mới nâng cao được năng suất lao động, là động lực cho tăng trưởng, là yếu tố quan trọng hàng đầu đối với sự phát triển nhanh và bền vững ở nước ta; Chỉ có khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo mới là con đường giúp chúng ta bắt kịp, tiến cùng, bứt phá và vượt lên chính chúng ta và thế giới.

Để đạt được yêu cầu này, Tổng Bí thư nhấn mạnh về phía Đảng, Nhà nước, cấp ủy, chính quyền các cấp, cần đổi mới mạnh mẽ đào tạo, tuyển chọn, sử dụng, trọng dụng trí thức, nhà khoa học. Bảo đảm việc thực hiện có hiệu quả, đúng tiến độ các mục tiêu, quan điểm, nhiệm vụ, giải pháp nêu tại Nghị quyết số 45-NQ/TW ngày 24/11/2023 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục xây dựng và phát huy vai trò của đội ngũ trí thức đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước nhanh và bền vững trong giai đoạn mới.

Ngay trong nửa đầu năm 2025 sẽ rà soát, đánh giá, ban hành Chiến lược quốc gia về phát triển đội ngũ trí thức trong trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa theo nội dung Nghị quyết số 45 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XIII nêu trên.

Đồng thời, có các giải pháp cụ thể, thiết thực nhằm đổi mới mạnh mẽ tư duy, nâng cao, thống nhất nhận thức trong các cấp ủy, tổ chức đảng, hệ thống chính trị và toàn xã hội về vị trí, vai trò, tầm quan trọng của việc xây dựng đội ngũ trí thức trong tình hình mới, trước hết là người đứng đầu các ban, bộ, ngành, cấp ủy, chính quyền các cấp; bảo đảm “thượng tôn pháp luật”, xử lý nghiêm hành vi vi phạm pháp luật về xây dựng đội ngũ trí thức. Ban Bí thư chỉ đạo các Ban đảng và các cơ quan liên quan tham mưu, điều phối bảo đảm thực hiện hiệu quả các nội dung này.

Tổng Bí thư đề nghị đội ngũ trí thức, nhà khoa học nỗ lực thực hiện cho được trách nhiệm, sứ mệnh của đội ngũ trí thức, nhà khoa học trong giai đoạn cách mạng mới, gia tăng mạnh mẽ đóng góp cùng toàn Đảng, toàn dân, toàn quân thực hiện thắng lợi các mục tiêu chiến lược, đưa nước ta đến năm 2045 là nước phát triển, có thu nhập cao, sánh vai với các cường quốc năm châu.

Nghiên cứu, tập trung sớm triển khai Nghị quyết số 57 ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị “Về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia” như một nguồn cảm hứng, một động năng mới, một miền đất mới, bầu trời mới cho sáng tạo của giới trí thức, nhà khoa học.

CẦN Ý THỨC SÂU SẮC TRÁCH NHIỆM CỦA TRÍ THỨC, NHÀ KHOA HỌC TRONG GIAI ĐOẠN CÁCH MẠNG MỚI 

Tổng Bí thư mong muốn các trí thức, nhà khoa học phải là lực lượng nòng cốt, là những người có “phép thuật” để đưa Việt Nam đứng vào nhóm 3 nước dẫn đầu Đông Nam Á về nghiên cứu và phát triển trí tuệ nhân tạo; nhóm 50 nước đứng đầu thế giới về năng lực cạnh tranh số và chỉ số phát triển Chính phủ điện tử; tối thiểu có 5 doanh nghiệp công nghệ số ngang tầm các cường quốc công nghệ vào năm 2030.

Đến năm 2045, Việt Nam là một trong những trung tâm công nghiệp công nghệ số của khu vực và thế giới; thuộc nhóm 30 nước dẫn đầu thế giới về đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số; có hạ tầng công nghệ số tiên tiến, hiện đại, dung lượng siêu lớn, băng thông siêu rộng ngang tầm các “đế chế công nghệ số”.

Tổng Bí thư chỉ rõ đội ngũ trí thức, nhà khoa học cần ý thức sâu sắc trách nhiệm của trí thức, nhà khoa học trong giai đoạn cách mạng mới, trách nhiệm trong nâng tầm trí tuệ và sức mạnh dân tộc; trách nhiệm tự đào tạo, bồi dưỡng, giúp đỡ thế hệ trí thức ngày nay tiến bộ, đào tạo thêm trí thức mới, đội ngũ kế cận, tiên phong tạo ra sản phẩm tinh thần, vật chất chất lượng cao cho xã hội, tham gia phát triển kinh tế tri thức, công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế của đất nước, tạo động lực mạnh mẽ cho xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, góp phần định hình tương lai nhân loại và văn minh toàn cầu.

Đội ngũ trí thức, nhà khoa học phải trung thực với nhân dân, với Nhà nước, trung thực với chính bản thân mình, nỗ lực phấn đấu, trung thực trong khoa học và sáng tạo bằng khả năng và vượt khả năng của mình, thậm chí “vượt lên trên chính mình” nhằm phục vụ nhân dân và vì sự phồn vinh của đất nước; biết phản biện và dám phản biện một cách khoa học, có căn cứ và có lý lẽ vững vàng mang tính xây dựng.

Tổng Bí thư đề nghị không ngừng củng cố liên minh công nhân - nông dân - trí thức trong điều kiện mới và thu hút trí thức người Việt Nam sinh sống, làm việc ở nước ngoài, trí thức nước ngoài góp phần phát triển đất nước; tăng cường hợp tác với trí thức người Việt Nam sinh sống, làm việc ở nước ngoài, trí thức nước ngoài trong chuyển giao, phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, nhất là những lĩnh vực mới như chuyển đổi số, chuyển đổi xanh.

Tổng Bí thư yêu cầu quan tâm giáo dục đào tạo, xây dựng đội ngũ trí thức, nguồn nhân lực chất lượng cao.

Các nhà giáo trước hết phải là các nhà khoa học, nhà trí thức; có kế hoạch đào tạo các nhà khoa học hàng đầu ở các lĩnh vực, nhất là các lĩnh vực trọng yếu hiện nay như: Trí tuệ nhân tạo, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, kinh tế số, lượng tử, y sinh học... khuyến khích các nhà khoa học tự do khám phá, nhất là ở những khoảng trống, hoang vu của khoa học.

Gắn kết chặt chẽ giữa các trung tâm khoa học, các viện nghiên cứu, nhà trường với các doanh nghiệp và ngược lại.

Hoàn thiện luật và quy định về sở hữu trí tuệ, thành tựu đổi mới sáng tạo, những thành tựu đột phá trong lĩnh vực khoa học, công nghệ hiện đại.

Hoàn thiện thể chế, ứng xử nhất quán về phát triển khoa học công nghệ phù hợp cơ chế thị trường, thông lệ quốc tế, đặc thù của khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo; chấp nhận rủi ro và có độ trễ trong hoạt động nghiên cứu khoa học, đổi mới sáng tạo...

Để đưa đất nước vững bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình, kỷ nguyên phát triển, giàu mạnh, sánh vai với các cường quốc năm châu, thực hiện thành công tâm nguyện của Chủ tịch Hồ Chí Minh và ước vọng của toàn dân tộc, Tổng Bí thư nhấn mạnh hơn bao giờ hết, Đảng, Nhà nước, nhân dân đặt niềm tin tưởng và kỳ vọng rất lớn vào đội ngũ trí thức, nhà khoa học - những người tiên phong nòng cốt tạo ra sự đổi mới, bứt phá mạnh mẽ, tạo gia tốc cực đại cho mục tiêu phát triển nhanh, bền vững của đất nước trong giai đoạn mới.

NĂM ĐỀ XUẤT, KIẾN NGHỊ CỦA CÁC NHÀ KHOA HỌC, TRÍ THỨC

Tại buổi gặp mặt, các đại biểu trí thức, nhà khoa học đã có những đề xuất, kiến nghị hoàn thiện thể chế, tạo đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; xây dựng các cơ sở nghiên cứu và đào tạo đẳng cấp quốc tế, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho đất nước, phát triển các ngành, lĩnh vực công nghệ và công nghiệp chiến lược trong kỷ nguyên mới…

Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam Phan Xuân Dũng nêu rõ trí thức Việt Nam là đội ngũ vô cùng quý giá của dân tộc và của Đảng ta; phần lớn được tập hợp dưới mái nhà chung của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, sau 40 năm xây dựng và phát triển đã đạt được kết quả to lớn, ngày càng khẳng định vị trí, vai trò quan trọng của đội ngũ trí thức nước nhà, được Đảng, Nhà nước đánh giá cao.

Trong đó, hoạt động tư vấn, phản biện và giám định xã hội, các chương trình, dự án quan trọng của quốc gia, của các địa phương, nhiệm vụ chính trị được Đảng, Nhà nước giao cho Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam đã được tiến hành khách quan, khoa học.

Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam đã lấy ý kiến các nhà trí thức, khoa học trước các Kỳ họp Quốc hội, trên cơ sở đó xây dựng báo cáo tổng hợp tới Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và một số cơ quan về những nội dung mà Đảng, Nhà nước, đội ngũ trí thức, Nhân dân quan tâm.

Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam Phan Xuân Dũng cũng đã đề xuất với lãnh đạo Đảng, Nhà nước 05 vấn đề.

Thứ nhất, tiếp tục chỉ đạo các cấp ủy, tổ chức Đảng quán triệt sâu sắc quan điểm, chủ trương nhất quán của Đảng ta với trí thức thành các chính sách, giải pháp cụ thể để trí thức khoa học hành động vì lý tưởng, mục tiêu cao cả của Đảng, đáp ứng sự mong đợi của Đảng, Nhà nước, Nhân dân.

Thứ hai, về tôn vinh trí thức, Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam Phan Xuân Dũng khẳng định sự kiện Tổng Bí thư Tô Lâm gặp gỡ, trao đổi là vinh dự lớn lao. Vinh dự này được đội ngũ trí thức, nhà khoa học coi như sự tôn vinh, là niềm tự hào lớn lao, là điểm tựa để phát triển.

Thứ ba, trí thức, nhà khoa học Việt Nam luôn ý thức sâu sắc đây là giai đoạn lịch sử quan trọng của đất nước và của Đảng ta để đưa đất nước vào kỷ nguyên mới – kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Việc đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy là việc hệ trọng, cần thiết như một cuộc cách mạng.

Trong quá trình sắp xếp đó, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam nên xã hội hóa, do vậy đề nghị mở rộng chức năng tiếp nhận và đoàn kết rộng rãi hơn nữa đội ngũ trí thức để thực hiện thêm các chức năng mà Đảng, Nhà nước giao phó.

Thứ tư, đất nước đang chuẩn bị triển khai các công trình lớn, mang tầm thế kỷ như dự án Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận, đường sắt cao tốc Bắc Nam, Sân bay Long Thành… đề nghị lãnh đạo Đảng, Nhà nước tin tưởng giao trách nhiệm đó cho doanh nghiệp Việt Nam, dù là doanh nghiệp Nhà nước hay tư nhân, cho trí thức Việt Nam.

Có như vậy, hai mươi, ba mươi năm sau, chúng ta sẽ có đội ngũ doanh nhân, công trình sư, nhà khoa học có tầm ảnh hưởng thế giới, có khoa học, công nghệ và nguồn nhân lực quốc gia lớn mạnh.

Thứ năm, Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia là nghị quyết đặc biệt quan trọng của Đảng, trong đó đồng chí Tổng Bí thư là Trưởng Ban chỉ đạo, là tư lệnh, là người dẫn dắt đội ngũ trí thức và các nhà khoa học.

“Với cách làm quyết liệt, trách nhiệm, dám đương đầu của đồng chí Tổng Bí thư, tôi hoàn toàn tin tưởng vào Nghị quyết 57-NQ/TW sẽ thắng lợi, đưa nước ta vươn mình, đạt đỉnh cao mới. Trong quá trình đó, chúng tôi mong muốn đồng chí Tổng Bí thư coi Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam là địa chỉ tin tưởng để giao nhiệm vụ”, Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam Phan Xuân Dũng đề nghị.