Tại buổi làm việc với Cục Lâm nghiệp và Kiểm Lâm ngày 6/3, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Đỗ Đức Duy cho rằng lĩnh vực lâm nghiệp là một trong ba trụ cột của ngành nông nghiệp và phát triển nông thôn. Cùng với chăn nuôi, thủy sản, lâm nghiệp còn nhiều dư địa để phát triển.

 NĂM 2024: XUẤT SIÊU CỦA NGÀNH LÂM NGHIỆP HƠN 14 TỶ USD

Báo cáo tại buổi làm việc, ông Trần Quang Bảo - Cục trưởng Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm, cho biết diện tích đất quy hoạch lâm nghiệp cả nước là 15,8 triệu ha, trong đó có 14,8 triệu ha có rừng (chiếm hơn 93%), với gần 8 triệu ha là đất rừng sản xuất. Về kinh tế, cơ cấu sản xuất lâm nghiệp đã có sự chuyển dịch theo hướng ngày càng nâng cao giá trị gia tăng của chuỗi sản xuất lâm nghiệp. Giá trị sản xuất lâm nghiệp tăng trưởng ổn định 4,7%/năm.

Theo ông Bảo, năng suất, chất lượng rừng trồng đã và đang được nâng cao, cung cấp trên 70% nguyên liệu gỗ cho chế biến lâm sản, phục vụ xuất khẩu và tiêu dùng trong nước. Năm 2024, giá trị xuất khẩu gỗ và lâm sản đạt trên 17,2 tỷ USD, xuất siêu của ngành lâm nghiệp ước khoảng 14,4 tỷ USD. Giá trị xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ 2 tháng đầu năm 2025 đạt 2,52 tỷ USD, tăng 12,4% so với cùng kỳ năm 2024.

“Mỗi năm ngành lâm nghiệp thu tiền dịch vụ môi trường rừng được khoảng 3.000 tỷ đồng, hiện khoản tiền này chưa được thống kê vào giá trị sản xuất của ngành lâm nghiệp. Do đó, cơ quan thống kê cần xem xét bổ sung nội dung này, đảm bảo tính toàn diện, đầy đủ cho những đóng góp của rừng với việc phát triển kinh tế - xã hội”, ông Trần Quang Bảo đề nghị.

Nêu lên những vấn đề tồn tại của ngành lâm nghiệp, ông Nguyễn Quốc Trị, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường, cho biết nhiều dự án bảo vệ rừng, phát triển rừng trồng, nâng cao chất lượng rừng tự nhiên, bảo tồn thiên nhiên, nghiên cứu khoa học về rừng…chưa được quan tâm đầu tư đầy đủ. Nguồn vốn cho phát triển rừng thiếu bền vững, do chu kỳ sản xuất kinh doanh của cây lâm nghiệp thường dài ngày, nhiều rủi ro. Việc bảo vệ và phục hồi rừng tự nhiên, bảo tồn đa dạng sinh học tốn chi phí nhưng lợi ích kinh tế mang lại không thể thu hồi trong ngắn hạn.

Thứ trưởng Nguyễn Quốc Trị cũng nhấn mạnh tới yếu tố phân tán trong quản lý rừng. Theo đó, cả nước có gần 1,2 triệu chủ rừng. Có nơi chủ rừng là hộ cá nhân lại sống xen kẽ với chủ rừng nhà nước, khiến việc thay đổi tập quán canh tác của 20 triệu người dân sinh sống tại vùng đệm các khu rừng gặp rào cản.

"Những người làm lâm nghiệp còn trăn trở vì Nhà nước có nhiều chương trình hỗ trợ, đầu tư cho quản lý, bảo vệ rừng, nhưng mỗi chương trình lại có 1 chính sách riêng, dễ chồng chéo”, Thứ trưởng nêu thực tế.

PHÁT TRIỂN LÂM NGHIỆP ĐA MỤC TIÊU, ĐA GIÁ TRỊ

Bộ trưởng Bộ Nông Nghiệp và Môi trường Đỗ Đức Duy đánh giá: Cùng với thuỷ sản, chăn nuôi, lâm nghiệp còn nhiều dư địa để phát triển. Rừng không chỉ là nguồn gỗ, mà còn là tài nguyên thiên nhiên quý giá với nhiều giá trị khác nhau như bảo vệ môi trường, duy trì sinh thái và chống biến đổi khí hậu, cũng là yếu tố quan trọng trong chiến lược phát triển bền vững của đất nước. Do đó, ngành lâm nghiệp nên phát triển theo hướng đa giá trị, đa mục tiêu, đóng góp nhiều hơn nữa trong công cuộc phát triển kinh tế - xã hội và đảm bảo môi trường sống cho thế hệ tương lai.

Tuy nhiên, Bộ trưởng Đỗ Đức Duy cũng chỉ ra một số tồn tại, hạn chế: Ngành lâm nghiệp chưa phát triển tương xứng với tiềm năng; đầu tư vào ngành lâm nghiệp chưa thỏa đáng; ứng dụng khoa học công nghệ còn chậm, chưa đáp ứng được nhu cầu quản lý, bảo vệ rừng.

Tình trạng chồng lấn chủ rừng, vốn có yếu tố lịch sử, chưa được giải quyết dứt điểm; hạ tầng giao thông phục vụ quản lý, bảo vệ rừng còn yếu kém; mâu thuẫn giữa việc chuyển đổi đất rừng để phát triển kinh tế với bảo đảm độ che phủ; cạnh tranh thương mại ngày một gia tăng.

Chỉ đạo những nhiệm vụ cho ngành lâm nghiệp, Bộ trưởng Đỗ Đức Duy yêu cầu: Đầu tiên là tiếp tục rà soát và hoàn thiện văn bản quy phạm pháp luật, thể chế chính sách, trong đó ưu tiên xử lý các mâu thuẫn, chồng chéo giữa các lĩnh vực như đất đai, bảo tồn thiên nhiên, đa dạng sinh học với quản lý, phát triển rừng.

Tiếp đến, cơ cấu lại ngành, không chỉ là thay đổi phương thức sản xuất mà còn là thay đổi lực lượng sản xuất, nâng cao chất lượng rừng, đổi mới quy trình tổ chức sản xuất. Đồng thời, thay đổi nhận thức và phương thức quản lý rừng, thông qua việc tuyên truyền, tập huấn cho cộng đồng dân cư về vai trò của rừng. Ngoài khai thác gỗ, người dân cần biết nhiều hơn tới những mô hình phát triển kinh tế dưới tán rừng, du lịch sinh thái, du lịch bảo tồn.

Bộ trưởng Đỗ Đức Duy nhấn mạnh: “Ngành lâm nghiệp cần phải đơn giản hóa hơn nữa các thủ tục hành chính và tăng cường phối hợp các ngành, địa phương trong việc xây dựng các cơ chế hỗ trợ để người dân yên tâm sống cạnh rừng. Cùng với đó, nghiên cứu các chính sách khuyến khích bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu, đặc biệt là phát triển thị trường tín chỉ carbon và phát triển nguồn nhân lực”.