Tại phiên chất vấn sáng 5/6 Tổng kiểm toán Nhà nước Ngô Văn Tuấn trả lời đại biểu quốc hội nhiều vấn đề liên quan đến ngành. Trước khi trả lời chất vấn, ông Tuấn cho biết đây là lần đầu tiên Tổng kiểm toán Nhà nước được tham gia phiên chất vấn của Quốc hội. 

Đại biểu Nguyễn Thị Thu Hà (Quảng Ninh) đặt câu hỏi: Còn khá nhiều các kiến nghị của kiểm toán chưa được thực hiện kéo dài qua nhiều năm; trong đó kiến nghị tài chính đến 31/12/2023 còn 67.513 tỷ đồng chưa được thực hiện; kiến nghị về trách nhiệm tập thể, cá nhân còn 115 báo cáo kiểm toán có kiến nghị chưa được thực hiện...

Trả lời về vấn đề này, Tổng kiểm toán Nhà nước cho biết nguyên nhân của những kiến nghị kiểm toán chậm được thực hiện thuộc về 4 nhóm nguyên nhân, khoảng 59,46% thuộc về đơn vị được kiểm toán, 24% thuộc về bên thứ ba, 16% thuộc về nguyên nhân khác và 0,4% thuộc về kiểm toán.

Về trách nhiệm, trước hết là thuộc về đơn vị. Theo Nghị quyết 74 của Quốc hội, những nguyên nhân dẫn đến chậm trễ trong việc thực hiện kiến nghị kiểm toán nói riêng và kỷ cương, kỷ luật tài chính nói chung thì ngoài nguyên nhân về vướng mắc về cơ chế, chính sách, tiêu chuẩn định mức, cơ bản là vướng ở khâu tổ chức thực hiện, thể hiện ở 9 nhóm: Thứ nhất là ý thức, tinh thần trách nhiệm; hai là trình độ, năng lực; ba là tình trạng đùn đẩy, sợ trách nhiệm; thứ tư là vai trò người đứng đầu; thứ năm là công tác phối hợp.

Về giải pháp, dưới giác độ của Kiểm toán nhà nước, trong thời gian tới sẽ quyết tâm, quyết liệt để nâng cao kết luận kiến nghị kiểm toán làm sao kiến nghị thật đúng, thật trúng để cho đơn vị thuận lợi trong quá trình thực hiện.

Thứ hai, tăng cường việc đôn đốc công khai và đã công khai đầy đủ tất cả các danh sách các tổ chức, cá nhân chưa thực hiện kết luận kiểm toán trên trang web của Kiểm toán nhà nước.

Thứ ba, phối hợp chặt chẽ với các cơ quan có liên quan. Riêng với đơn vị được kiểm toán thì đề nghị phải phát huy vai trò của người đứng đầu. Ở đâu những người đứng đầu có quan tâm, có quyết tâm thì ở đấy tỷ lệ thực hiện kết luận kiến nghị kiểm toán sẽ đạt như mong muốn.

Cũng theo Tổng kiểm toán Nhà nước, trong 4 nhóm nguyên nhân chậm thực hiện kết luận kiến nghị kiểm toán thì trách nhiệm kiểm toán chiếm 0,4%. Ở đây có mấy lý do.

Lý do thứ nhất là kiến nghị của Kiểm toán chưa tâm phục khẩu phục và đơn vị được kiểm toán đang khiếu nại theo quy định của luật.

Thứ hai là có những kết luận, kiến nghị kiểm toán đúng nhưng không thể thực hiện được.

Thứ ba là do đơn vị chưa thực hiện.

Về nguyên nhân các kiến nghị chưa chính xác, chưa tâm phục, khẩu phục mà đang khiếu nại thì giải pháp trong thời gian tới, quan trọng nhất là phải nâng cao chất lượng báo cáo kiểm toán và để nâng cao chất lượng báo cáo kiểm toán thì thứ nhất là phải hoàn thiện khung khổ pháp lý.

Thứ hai là phải nâng cao năng lực trình độ của kiểm toán viên. Thứ ba là phải tăng cường kiểm tra, giám sát. Thứ tư là phải nêu cao trách nhiệm của người đứng đầu các đoàn kiểm toán để đưa ra các kiến nghị thật chính xác.

Nguyên nhân thứ hai, có những kiến nghị kiểm toán đến bây giờ không thể thực hiện được, vì có những kiến nghị mà đơn vị phải thực hiện đã giải thể, phá sản đối với các pháp nhân, còn đối với các thể nhân có khi đã về hưu, chết, mất tích.

"Đây cũng là một trong những tồn tại, hạn chế của Luật Kiểm toán mà chúng tôi đang tiến hành tổng kết theo chỉ đạo tại Nghị quyết 19 của Bộ Chính trị và Chương trình xây dựng văn bản pháp luật toàn khóa. Chúng tôi đã tiến hành rà soát Luật Kiểm toán nhà nước và 33 luật pháp có liên quan", Tổng kiểm toán Nhà nước Ngô Văn Tuấn nhấn mạnh.

Đối với trường hợp pháp nhân giải thể, phá sản, thể nhân chết, mất tích, để thực hiện nghĩa vụ đối với ngân sách thuế, phí thì Luật Quản lý thuế đã có quy định nhưng Luật Kiểm toán nhà nước chưa có nên vẫn phải theo dõi, từ đó cũng làm tăng thêm số chưa được thực hiện. Sắp tới Kiểm toán Nhà nước sẽ báo cáo với Quốc hội sửa đổi Luật Kiểm toán nhà nước, trong đó có một điều sẽ quy định cụ thể thế nào là đã thực hiện kết luận, kiến nghị của kiểm toán, hy vọng điều này sẽ được khắc phục.