TẠP CHÍ ĐIỆN TỬ
Giá “khủng” chuyển nhượng bản quyền giống
Liên tiếp những thương vụ chuyển nhượng bản quyền giống cây trồng với giá “khủng” diễn ra trong thời gian gần đây
Liên tiếp những thương vụ chuyển nhượng bản quyền giống cây trồng với giá “khủng” diễn ra trong thời gian gần đây, cho thấy hoạt động mua bán “chất xám” trong ngành nông nghiệp đã thực sự sôi động. Trong vòng 5 năm qua, đã có hàng chục thương vụ mua bán bản quyền giống cây trồng.
Những thương vụ mua bán bản quyền giống gần đây với giá trị cao như lúa TH3-3 với giá 10 tỷ đồng; HYT100 bán 3 tỷ đồng; giống lúa thuần BC 15 bán 300 triệu đồng; KD đột biến bán 350 triệu đồng; đột biến số 6 bán 450 triệu; đột biến số 5 bán 500 triệu...
Mới đây tại Thái Bình đã diễn ra Lễ ký kết hợp đồng chuyển nhượng bản quyền sản xuất và thương mại giống ngô lai đơn VS36 giữa Viện Nghiên cứu ngô và Tổng công ty giống cây trồng Thái Bình.
Ông Trần Mạnh Báo, Tổng giám đốc Tổng công ty giống cây trồng Thái Bình cho biết, thương vụ giống lúa BC15 từ cách đây 5 năm, nay đã đem lại khoản lợi lên tới hàng trăm tỷ đồng mỗi năm. Riêng vụ gieo trồng lúa mùa vừa qua, Tổng công ty sản xuất 4.000 tấn lúa giống BC15, bán hết sạch, nhu cầu tới 10.000 tấn, nhưng không có để bán. Thời buổi cạnh tranh gay gắt như bây giờ, mỗi giống lúa bán được 500-1.000 tấn là niềm ao ước của vô số công ty.
BC15 là hiện tượng chưa từng có trong ngành giống miền Bắc. Đây là giống lúa năng suất cao, chống chịu tốt, thích ứng rộng, tương đối ngắn ngày, chất lượng gạo tốt, nhiều địa phương đạt năng suất 110 tạ/ha. BC15 còn một ưu điểm là rất ngon cơm, vì vậy giá thóc thương phẩm BC15 tại Thái Bình đang được nông dân bán với giá 10.000 đồng/kg, cao hơn giá thóc Khang dân trên 3.000 đồng/kg.
Cách đây hơn 3 năm, anh Đoàn Văn Sáu, chủ Công ty Cường Tân ở huyện Trực Ninh (Nam Định) bỏ ra 10 tỷ đồng để mua bản quyền giống lúa lai nội TH3-3, đã gây sự sửng sốt trong giới nông nghiệp, bởi giá chót vót lúc đó mua bản quyền giống lúa lai nội Việt Lai chỉ là 700 triệu đồng. Nhiều người lo anh Sáu khó trả hết nợ 10 tỷ đồng vì đầu tư vào nông nghiệp luôn rủi ro cao.
Thế nhưng, anh đã thu hồi vốn chỉ sau đó một năm. Anh Sáu cho biết, đến nay anh đã liên kết với nông dân sản xuất lúa giống trên diện tích gần 300 ha, mỗi năm cho 1.000 tấn hạt lai F1 TH3-3, bán với giá 60.000 đồng/kg, chỉ bằng 2/3 so với giá giống lúa lai 2 dòng nhập từ Trung Quốc. Cứ mỗi kg hạt giống lúa lai TH3-3 bán ra thị trường, anh Sáu đạt lãi ròng 30 nghìn đồng, mỗi năm bán được 1.000 tấn, anh thu về lợi nhuận 30 tỷ đồng.
Một trong những thương vụ mua bán bản quyền giống lúa “nổi đình đám” mới đây là Lúa lai HYT100 được chuyển nhượng với giá 3 tỷ đồng. Công ty Cổ phần Nông nghiệp Kỹ thuật cao Hải Phòng đã mua bản quyền giống lúa HYT100 của Viện Cây lương thực - cây thực phẩm (FCRI).
Theo bà Phạm Thị Cằng, Giám đốc Công ty Nông nghiệp Kỹ thuật cao Hải Phòng, Công ty đã nhiều năm sản xuất và kinh doanh giống lúa HYT100, thấy năng suất không thua lúa lai Trung Quốc, gạo lại rất ngon.
Bà Cằng chia sẻ: “Đang sản xuất và kinh doanh giống lúa HYT100, tự dưng Giám đốc Viện FCRI điện thoại bảo tôi là có Công ty Đại Thành muốn mua bản quyền giống HYT100 giá 3 tỷ đồng. Tôi giật nảy mình, vì lâu nay mình mải miết đưa giống HYT100 vào sản xuất, chưa thương lượng hợp đồng bản quyền, nếu để doanh nghiệp khác nhanh tay mua bản quyền thì Công ty tôi sẽ không được sản xuất và kinh doanh giống lúa này nữa, sẽ thành ra công cốc. Bởi vậy ngay hôm sau, ban lãnh đạo Công ty tức tốc lên Viện FCRI thương lượng và mua luôn giống lúa này với giá 3 tỷ đồng”.
Bán bản quyền giống cây trồng trên thế giới là điều bình thường, nhưng ở nước ta hoạt động này vẫn còn rất mới. Hàng năm Nhà nước chi hàng ngàn tỷ đồng cho việc đầu tư nghiên cứu công nghệ sinh học, lai tạo hàng trăm giống cây trồng mới, nhưng giống có thương hiệu thì chỉ đếm trên đầu ngón tay.
Theo PGS. TS Nguyễn Thị Trâm, Viện Sinh học nông nghiệp - Đại học nông nghiệp, sản phẩm trí tuệ khi chuyển nhượng cần tuân theo quy luật thị trường “thuận mua, vừa bán”. Tác giả tạo giống là người biết rõ nhất giá trị của giống mới đó. Khi tìm được người mua mà người mua cũng hiểu đầy đủ giá trị của giống đó thì sẽ bán được giá hợp lý nhất. Chuyển nhượng bản quyền giống cho các tổ chức, doanh nghiệp sẽ tạo điều kiện cho giống mới có thể tồn tại lâu hơn, diện tích mở rộng nhanh hơn trong sản xuất.
Ông Nguyễn Trí Ngọc, Cục trưởng Cục Trồng trọt (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) nhận định, trong nông nghiệp, giống cây trồng vật nuôi là tư liệu sản xuất rất quan trọng và đặc thù vì đây là tư liệu sản xuất sống và thay đổi liên tục sau mỗi chu kỳ sản xuất. Hiện nay việc chuyển nhượng bản quyền giống cây trồng ở nước ta còn nhiều bất cập, lỏng lẻo do bên bán mới chỉ bảo hộ giống F1, chưa đăng ký bảo hộ giống bố mẹ, chưa “mua đứt bán đoạn” khiến bên mua bị thiệt hại khi có hiện tượng nhân trộm giống. Quy định chuyển nhượng thực hiện theo cả Luật Sở hữu trí tuệ và Luật Chuyển giao công nghệ nên có độ chênh khi tính toán giá trị hợp đồng.
GS.TS Trần Duy Quý, nguyên Phó giám đốc Viện Khoa học nông nghiệp Việt Nam cho rằng, Nhà nước cần tạo điều kiện cho các nhà khoa học bán bản quyền giống cây trồng. Nếu tác giả bán được bản quyền thì sẽ trả lại tiền đầu tư nghiên cứu khoa học của Nhà nước và có vốn để tái đầu tư.
(Nguồn: Thời báo Kinh tế Việt Nam)
Những thương vụ mua bán bản quyền giống gần đây với giá trị cao như lúa TH3-3 với giá 10 tỷ đồng; HYT100 bán 3 tỷ đồng; giống lúa thuần BC 15 bán 300 triệu đồng; KD đột biến bán 350 triệu đồng; đột biến số 6 bán 450 triệu; đột biến số 5 bán 500 triệu...
Mới đây tại Thái Bình đã diễn ra Lễ ký kết hợp đồng chuyển nhượng bản quyền sản xuất và thương mại giống ngô lai đơn VS36 giữa Viện Nghiên cứu ngô và Tổng công ty giống cây trồng Thái Bình.
Ông Trần Mạnh Báo, Tổng giám đốc Tổng công ty giống cây trồng Thái Bình cho biết, thương vụ giống lúa BC15 từ cách đây 5 năm, nay đã đem lại khoản lợi lên tới hàng trăm tỷ đồng mỗi năm. Riêng vụ gieo trồng lúa mùa vừa qua, Tổng công ty sản xuất 4.000 tấn lúa giống BC15, bán hết sạch, nhu cầu tới 10.000 tấn, nhưng không có để bán. Thời buổi cạnh tranh gay gắt như bây giờ, mỗi giống lúa bán được 500-1.000 tấn là niềm ao ước của vô số công ty.
BC15 là hiện tượng chưa từng có trong ngành giống miền Bắc. Đây là giống lúa năng suất cao, chống chịu tốt, thích ứng rộng, tương đối ngắn ngày, chất lượng gạo tốt, nhiều địa phương đạt năng suất 110 tạ/ha. BC15 còn một ưu điểm là rất ngon cơm, vì vậy giá thóc thương phẩm BC15 tại Thái Bình đang được nông dân bán với giá 10.000 đồng/kg, cao hơn giá thóc Khang dân trên 3.000 đồng/kg.
Cách đây hơn 3 năm, anh Đoàn Văn Sáu, chủ Công ty Cường Tân ở huyện Trực Ninh (Nam Định) bỏ ra 10 tỷ đồng để mua bản quyền giống lúa lai nội TH3-3, đã gây sự sửng sốt trong giới nông nghiệp, bởi giá chót vót lúc đó mua bản quyền giống lúa lai nội Việt Lai chỉ là 700 triệu đồng. Nhiều người lo anh Sáu khó trả hết nợ 10 tỷ đồng vì đầu tư vào nông nghiệp luôn rủi ro cao.
Thế nhưng, anh đã thu hồi vốn chỉ sau đó một năm. Anh Sáu cho biết, đến nay anh đã liên kết với nông dân sản xuất lúa giống trên diện tích gần 300 ha, mỗi năm cho 1.000 tấn hạt lai F1 TH3-3, bán với giá 60.000 đồng/kg, chỉ bằng 2/3 so với giá giống lúa lai 2 dòng nhập từ Trung Quốc. Cứ mỗi kg hạt giống lúa lai TH3-3 bán ra thị trường, anh Sáu đạt lãi ròng 30 nghìn đồng, mỗi năm bán được 1.000 tấn, anh thu về lợi nhuận 30 tỷ đồng.
Một trong những thương vụ mua bán bản quyền giống lúa “nổi đình đám” mới đây là Lúa lai HYT100 được chuyển nhượng với giá 3 tỷ đồng. Công ty Cổ phần Nông nghiệp Kỹ thuật cao Hải Phòng đã mua bản quyền giống lúa HYT100 của Viện Cây lương thực - cây thực phẩm (FCRI).
Theo bà Phạm Thị Cằng, Giám đốc Công ty Nông nghiệp Kỹ thuật cao Hải Phòng, Công ty đã nhiều năm sản xuất và kinh doanh giống lúa HYT100, thấy năng suất không thua lúa lai Trung Quốc, gạo lại rất ngon.
Bà Cằng chia sẻ: “Đang sản xuất và kinh doanh giống lúa HYT100, tự dưng Giám đốc Viện FCRI điện thoại bảo tôi là có Công ty Đại Thành muốn mua bản quyền giống HYT100 giá 3 tỷ đồng. Tôi giật nảy mình, vì lâu nay mình mải miết đưa giống HYT100 vào sản xuất, chưa thương lượng hợp đồng bản quyền, nếu để doanh nghiệp khác nhanh tay mua bản quyền thì Công ty tôi sẽ không được sản xuất và kinh doanh giống lúa này nữa, sẽ thành ra công cốc. Bởi vậy ngay hôm sau, ban lãnh đạo Công ty tức tốc lên Viện FCRI thương lượng và mua luôn giống lúa này với giá 3 tỷ đồng”.
Bán bản quyền giống cây trồng trên thế giới là điều bình thường, nhưng ở nước ta hoạt động này vẫn còn rất mới. Hàng năm Nhà nước chi hàng ngàn tỷ đồng cho việc đầu tư nghiên cứu công nghệ sinh học, lai tạo hàng trăm giống cây trồng mới, nhưng giống có thương hiệu thì chỉ đếm trên đầu ngón tay.
Theo PGS. TS Nguyễn Thị Trâm, Viện Sinh học nông nghiệp - Đại học nông nghiệp, sản phẩm trí tuệ khi chuyển nhượng cần tuân theo quy luật thị trường “thuận mua, vừa bán”. Tác giả tạo giống là người biết rõ nhất giá trị của giống mới đó. Khi tìm được người mua mà người mua cũng hiểu đầy đủ giá trị của giống đó thì sẽ bán được giá hợp lý nhất. Chuyển nhượng bản quyền giống cho các tổ chức, doanh nghiệp sẽ tạo điều kiện cho giống mới có thể tồn tại lâu hơn, diện tích mở rộng nhanh hơn trong sản xuất.
Ông Nguyễn Trí Ngọc, Cục trưởng Cục Trồng trọt (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) nhận định, trong nông nghiệp, giống cây trồng vật nuôi là tư liệu sản xuất rất quan trọng và đặc thù vì đây là tư liệu sản xuất sống và thay đổi liên tục sau mỗi chu kỳ sản xuất. Hiện nay việc chuyển nhượng bản quyền giống cây trồng ở nước ta còn nhiều bất cập, lỏng lẻo do bên bán mới chỉ bảo hộ giống F1, chưa đăng ký bảo hộ giống bố mẹ, chưa “mua đứt bán đoạn” khiến bên mua bị thiệt hại khi có hiện tượng nhân trộm giống. Quy định chuyển nhượng thực hiện theo cả Luật Sở hữu trí tuệ và Luật Chuyển giao công nghệ nên có độ chênh khi tính toán giá trị hợp đồng.
GS.TS Trần Duy Quý, nguyên Phó giám đốc Viện Khoa học nông nghiệp Việt Nam cho rằng, Nhà nước cần tạo điều kiện cho các nhà khoa học bán bản quyền giống cây trồng. Nếu tác giả bán được bản quyền thì sẽ trả lại tiền đầu tư nghiên cứu khoa học của Nhà nước và có vốn để tái đầu tư.
(Nguồn: Thời báo Kinh tế Việt Nam)
