Góc nhìn chuyên gia: Mức áp thuế 46% của Mỹ gây nhiều thách thức nhưng cũng là cơ hội chuyển mình của nền kinh tế Việt Nam
Phương Nhi
03/04/2025, 15:11
Theo TS. Bùi Quý Thuấn, Phó Trưởng Ban nghiên cứu, Liên chi hội tài chính KCN Việt Nam (VIPFA), Việt Nam cần triển khai nhiều biện pháp chiến lược nhằm giảm thiểu rủi ro từ chính sách thuế quan của Mỹ cũng như tận dụng cơ các cơ hội chuyển đổi mới trước bối cảnh thách thức này...
Mỹ công bố sẽ áp mức thuế 46% lên 90% giá trị hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam.
Vào lúc 16:00 ngày 2/4/2025 (giờ bờ Đông, Washington DC), tại Vườn Hồng, Nhà Trắng (Mỹ), Tổng thống Mỹ Donald Trump chính thức công bố chính sách thuế quan mới áp dụng cho tất cả các đối tác thương mại lớn của Mỹ. Sự kiện này cũng được Mỹ gọi là “Ngày Giải phóng” (Liberation Day) - thời khắc mà Mỹ “giành lại chủ quyền kinh tế”.
Theo chính sách mới này, từ ngày 5/4/2025, mức thuế cơ bản 10% sẽ được áp dụng đối với mọi hàng hóa nhập khẩu từ các đối tác thương mại của Mỹ. Và từ ngày 9/4, mức thuế “có đi có lại” cao hơn sẽ áp lên hơn 60 quốc gia mà Mỹ gọi là “gây mất cân bằng thương mại”.
THÁCH THỨC LỚN NHƯNG CŨNG LÀ CƠ HỘI CHUYỂN MÌNH CHO KINH TẾ VIỆT NAM
Với quan điểm “Nước Mỹ trên hết” của Tổng thống Mỹ Donald Trump, việc áp thuế quan đối ứng (Reciprocal tariff) được cho là sẽ đảm bảo công bằng và mang lại lợi ích của Mỹ trong hoạt động thương mại quốc tế, cụ thể là “nếu họ đánh thuế chúng ta, chúng ta sẽ đánh thuế họ cùng mức như vậy”. Còn theo Bộ trưởng Bộ thương mại Mỹ Howard Lutnick, thuế quan đối ứng là “các bạn đối xử với chúng tôi thế nào, tôi sẽ đáp trả bạn như thế”.
Cụ thể, trong tuyên bố về chính sách áp thuế đối với các đối tác thương mại lớn của Mỹ, Tổng thống Donald Trump công bố danh sách các quốc gia có mức thuế đối ứng cao nhất. Dẫn đầu danh sách là Campuchia với 49%, tiếp theo là Việt Nam ở mức 46%, Sri Lanka 44%, Bangladesh 37%, Trung Quốc 34%, Thái Lan 36%, Đài Loan 32%, Ấn Độ 26%, Indonesia 32%, Malaysia 24%, Philippines 17% và Pakistan 29%.
Điểm đặc biệt trong công bố chính sách áp thuế đối với các đối tác thương mại lần này đó chính là Mỹ cũng sẽ kết hợp cả rào cản phi quan thuế và các chính sách thao túng tiền tệ mà Mỹ cho rằng các quốc gia đang áp dụng cho hàng hóa Mỹ. Việt Nam cũng được Tổng thống Donald Trump nhắc tới là quốc gia có liên quan đến chính sách tiền tệ.
TS. Bùi Quý Thuấn, Phó Trưởng Ban nghiên cứu, Liên chi hội tài chính KCN Việt Nam (VIPFA)
“Chính sách thuế quan mới của Mỹ sẽ gây nên tác động rõ rệt đối với nền kinh tế Việt Nam trong ngắn hạn, đặc biệt với các ngành xuất khẩu chủ lực như hàng điện tử, dệt may - da giầy, đồ gỗ và nội thất,…và tăng trưởng kinh tế từ 8% trở lên sẽ là thách thức trong năm 2025 .
Tuy nhiên, thách thức này cũng sẽ có thể trở thành động lực để nền kinh tế Việt Nam chuyển đổi theo hướng bền vững hơn trong tương lai”.
TS. Bùi Quý Thuấn, Phó Trưởng Ban nghiên cứu, Liên chi hội tài chính KCN Việt Nam (VIPFA)
“Chính sách thuế quan mới của Mỹ sẽ gây nên tác động rõ rệt đối với nền kinh tế Việt Nam trong ngắn hạn, đặc biệt với các ngành xuất khẩu chủ lực như hàng điện tử, dệt may - da giầy, đồ gỗ và nội thất,…và tăng trưởng kinh tế từ 8% trở lên sẽ là thách thức trong năm 2025 .Tuy nhiên, thách thức này cũng sẽ có thể trở thành động lực để nền kinh tế Việt Nam chuyển đổi theo hướng bền vững hơn trong tương lai”.
Khi nhìn vào các mức thuế này thì mức thuế áp cho Việt Nam so đối với các đối thủ cạnh tranh chính lại thấp hơn, điều này có nghĩa mức thuế xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam xuất khẩu vào Mỹ sẽ cao hơn so với các đối thủ cạnh tranh từ 10 - 20%, điều này sẽ làm giảm cạnh tranh hàng hóa của Việt Nam tại thị trường Mỹ. Đồng thời sẽ gây khó khăn cho hàng loạt doanh nghiệp, đặc biệt là các nhà đầu tư nước ngoài lớn tại Việt Nam.
Dựa trên số liệu từ Bộ Công Thương và Tổng cục Thống kê, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ đạt 136,6 tỷ USD, nhập khẩu từ Mỹ vào Việt Nam đạt 13,1 tỷ USD. Như vậy, thâm hụt thương mại của Mỹ với Việt Nam lên tới 123,5 tỷ USD.
Kim ngạch nhập khẩu của một số quốc gia/ vùng lãnh thổ vào Mỹ trong năm 2024 và mức thuế mà Mỹ vừa mới công bố đối với từng quốc gia/ vùng lãnh thổ. Nguồn: UNComTrade và Báo cáo xuất nhập khẩu (2024).
Trước những diễn biến mới trong chính sách thuế mà Mỹ vừa công bố, TS. Bùi Quý Thuấn, Phó Trưởng Ban Nghiên cứu, Liên chi hội Tài chính KCN Việt Nam (VIPFA), cho rằng quyết định của Tổng thống Donald Trump về việc áp thuế nhập khẩu đối với hàng hóa xuất khẩu từ Việt Nam sẽ gây ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động xuất khẩu cũng như nền kinh tế Việt Nam trong ngắn hạn.
Tuy nhiên, theo vị chuyên gia này, đây cũng là một cơ hội để Việt Nam có thể tạo ra những thay đổi tích cực về lâu dài trong bối cảnh Việt Nam đang thực hiện các cải cách về thể chế và các chính sách kinh tế và khoa học công nghệ trong thời gian gần đây.
Cụ thể, ông Thuấn cho biết việc phải chịu thuế cao từ Mỹ có thể buộc Việt Nam đẩy nhanh chiến lược đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, tận dụng 17 hiệp định thương mại tự do (FTA) đã ký kết, như EVFTA, CPTPP, RCEP,… hoặc hướng tới các thị trường mới như Trung Đông với thị trường Halal (2,2 tỷ người), Đông Bắc Á, Bắc Mỹ, Châu Phi,….
“Điều này sẽ giúp giảm phụ thuộc vào thị trường Mỹ trong dài hạn. Khi xuất khẩu gặp khó, các doanh nghiệp trong và ngoài nước có thể chuyển hướng sang thị trường nội địa với dung lượng hơn 100 triệu dân”, ông Thuấn cho hay.
XÂY DỰNG CHIẾN LƯỢC PHÙ HỢP ĐỂ VƯỢT QUA ÁP LỰC THUẾ QUAN
Trước những tác động từ chính sách thuế quan của Mỹ, ông Thuấn nhấn mạnh Việt Nam cần triển khai một loạt biện pháp chiến lược nhằm giảm thiểu rủi ro và tận dụng cơ hội như: Tiếp tục đàm phán song phương với chính quyền Mỹ đối với mặt hàng xuất khẩu chính của Việt Nam sang thị trường Mỹ; Định hướng và cung cấp thông tin cho các doanh nghiệp đa dạng hóa thị trường; Thu hút đầu tư các tập đoàn lớn của Mỹ vào Việt Nam; Tăng cường mua hàng từ Mỹ.
Đồng thời, cần tận dụng các hiệp định thương mại tự do nhằm đa dạng hóa thị trường; Thúc đẩy nhanh các chính sách kinh tế mới như đầu tư công để kích cầu, hay phát triển kinh tế tư nhân, khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo vào thực tiễn; Nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp bằng cách cải thiện môi trường đầu tư - kinh doanh thực chất hơn nữa.
Về phía doanh nghiệp, ông Thuấn cho rằng để vượt qua áp lực từ chính sách thuế quan của Mỹ, doanh nghiệp Việt Nam có thể đầu tư vào công nghệ, chuyển đổi số nhanh hơn và xanh hóa sản xuất, đáp ứng yêu cầu cao hơn từ các thị trường quốc tế. Điều này giúp nâng cao năng lực cạnh tranh và giá trị gia tăng của hàng hóa Việt Nam trong dài hạn.
Đặc biệt, các doanh nghiệp cần chú trọng đầu tư vào các hoạt động nghiên cứu và phát triển, mở rộng và đa dạng hóa thị trường, đồng thời cải tiến và ứng dụng công nghệ trong sản xuất nhằm tối ưu hóa chi phí và tạo ra sản phẩm khác biệt. Đây sẽ là hướng đi giúp doanh nghiệp Việt Nam chủ động cạnh tranh mà không bị phụ thuộc hay chịu tác động lớn từ các rủi ro về thuế quan và rào cản phi thuế quan trong tương lai.
“Chính sách thuế quan mới của Mỹ sẽ gây nên tác động rõ rệt đối với nền kinh tế Việt Nam trong ngắn hạn, đặc biệt với các ngành xuất khẩu chủ lực như hàng điện tử, dệt may - da giầy, đồ gỗ và nội thất,…và mục tiêu tăng trưởng kinh tế từ 8% trở lên sẽ là thách thức lớn trong năm 2025 đối với Việt Nam. Tuy nhiên, thách thức này cũng sẽ có thể trở thành động lực để nền kinh tế Việt Nam chuyển đổi theo hướng bền vững hơn trong tương lai”, ông Thuấn nhấn mạnh.
Thủ tướng yêu cầu thành lập ngay tổ phản ứng nhanh với thuế quan Mỹ
Chuyên gia chỉ ra 2 nhóm cổ phiếu an toàn trước cơn bão thuế quan từ Mỹ càn quét chứng khoán Việt
Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc thăm làm việc tại Mỹ
Hà Nội khởi công siêu dự án thành phố thông minh 4,2 tỷ USD
Dự án Thành phố thông minh Bắc Hà Nội được xây dựng theo mô hình đô thị xanh, gắn liền với phát triển bền vững và hướng tới mục tiêu trở thành đô thị trung hòa carbon đầu tiên của Việt Nam và thế giới...
Vietjet khởi công Trung tâm Kỹ thuật Bảo dưỡng tàu bay tại Long Thành
Hãng hàng không Vietjet chính thức khởi công Trung tâm Kỹ thuật Bảo dưỡng Tàu bay tại Cảng Hàng không Quốc tế Long Thành. Đây là một trong 80 công trình, dự án tiêu biểu khởi công, khánh thành chào mừng 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9/1945 - 2/9/2025, đồng thời đánh dấu bước phát triển quan trọng của Vietjet và ngành hàng không Việt Nam.
Cao Bằng khởi công giai đoạn 2 cao tốc Đồng Đăng – Trà Lĩnh
Ngày 19/8/2025, tại Cao Bằng đã diễn ra lễ khởi công giai đoạn 2 dự án cao tốc Đồng Đăng (Lạng Sơn) – Trà Lĩnh (Cao Bằng), công trình giao thông trọng điểm mang ý nghĩa chiến lược thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội vùng Đông Bắc...
Cắt giảm, đơn giản hoá nhiều thủ tục hành chính liên quan đến lĩnh vực giao thông, xây dựng
Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình ký Quyết định số 1757/QĐ-TTg về Phương án cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh thuộc phạm vi quản lý của Bộ Xây dựng…
Quy mô sân bay và bài toán hiệu quả khai thác
Việt Nam đang bước vào một giai đoạn phát triển hạ tầng hàng không đầy tham vọng. Trong khi tầm nhìn về một mạng lưới sân bay hiện đại, quy mô lớn đang dần thành hình, xu hướng và dữ liệu phân tích từ các thị trường quốc tế lại đặt ra một câu hỏi lớn mang tính chiến lược: liệu quy mô lớn có đồng nghĩa với hiệu quả khai thác, hay đây là một bài toán cần được tính toán một cách cẩn trọng để đảm bảo sự phát triển bền vững?
Sáu giải pháp phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng
Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để phát triển năng lượng xanh, sạch nhằm đảm bảo an ninh năng lượng và phát triển bền vững. Ông Nguyễn Ngọc Trung chia sẻ với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy về sáu giải pháp để phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng nói chung và các nguồn năng lượng tái tạo, năng lượng mới nói riêng…
Nhân lực là “chìa khóa” phát triển điện hạt nhân thành công và hiệu quả
Trao đổi với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy, TS. Trần Chí Thành, Viện trưởng Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam, nhấn mạnh vấn đề quan trọng nhất khi phát triển điện hạt nhân ở Việt Nam là nguồn nhân lực, xây dựng năng lực, đào tạo nhân lực giỏi để tham gia vào triển khai, vận hành dự án...
Phát triển năng lượng tái tạo, xanh, sạch: Nền tảng cho tăng trưởng kinh tế trong dài hạn
Quốc hội đã chốt chỉ tiêu tăng trưởng kinh tế 8% cho năm 2025 và tăng trưởng hai chữ số cho giai đoạn 2026 – 2030. Để đạt được mục tiêu này, một trong những nguồn lực có tính nền tảng và huyết mạch chính là điện năng và các nguồn năng lượng xanh, sạch…
Nhà đầu tư điện gió ngoài khơi tại Việt Nam vẫn đang ‘mò mẫm trong bóng tối’
Trả lời VnEconomy bên lề Diễn đàn năng lượng xanh Việt Nam 2025, đại diện doanh nghiệp đầu tư năng lượng tái tạo nhận định rằng Chính phủ cần nhanh chóng ban hành các thủ tục và quy trình pháp lý nếu muốn nhà đầu tư nước ngoài rót vốn vào các dự án điện gió ngoài khơi của Việt Nam...
Tìm lộ trình hợp lý nhất cho năng lượng xanh tại Việt Nam
Chiều 31/3, tại Hà Nội, Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam, Hiệp hội Năng lượng sạch Việt Nam chủ trì, phối hợp với Tạp chí Kinh tế Việt Nam tổ chức Diễn đàn Năng lượng Việt Nam 2025 với chủ đề: “Năng lượng xanh, sạch kiến tạo kỷ nguyên kinh tế mới - Giải pháp thúc đẩy phát triển nhanh các nguồn năng lượng mới”...
Thuế đối ứng của Mỹ có ảnh hướng thế nào đến chứng khoán?
Chính sách thuế quan mới của Mỹ, đặc biệt với mức thuế đối ứng 20% áp dụng từ ngày 7/8/2025 (giảm từ 46% sau đàm phán),
có tác động đáng kể đến kinh tế Việt Nam do sự phụ thuộc lớn vào xuất khẩu sang Mỹ (chiếm ~30% kim ngạch xuất khẩu).
Dưới đây là phân tích ngắn gọn về các ảnh hưởng chính: