Hãng dầu lửa của tỷ phú Nga bị Mỹ trừng phạt lớn cỡ nào?

Trong số những cá nhân Nga bị Tổng thống Mỹ Barack Obama bổ sung vào danh sách trừng phạt ngày 20/3 có tỷ phú Gennady Timchenko, nhà sáng lập công ty giao dịch dầu lửa Gunvor. Công ty này bị nghi là có lợi ích tài chính trực tiếp với Tổng thống Nga Vladimir Putin.

Theo hãng tin tài chính Bloomberg, với doanh thu 93 tỷ USD trong năm 2012, Gunvor là một trong những công ty giao dịch hàng hóa cơ bản lớn nhất thế giới. Công ty này có 1.600 nhân viên và mua dầu lửa từ hơn 35 quốc gia. Được điều hành từ Geneva, Thụy Sỹ, đây là công ty do tỷ phú Nga Timchenko và tỷ phú Torbjorn Tornqvist đồng sáng lập vào năm 2000 để vận chuyển dầu lửa Nga. Hai tỷ phú này mỗi người nắm 50% cổ phần có quyền biểu quyết của Gunvor.

Lệnh trừng phạt của Mỹ có thể khiến các công ty dầu lửa, các công ty giao dịch và ngân hàng ngại làm ăn với Gunvor, ảnh hưởng tới hàng tỷ USD giá trị hợp đồng giao dịch dầu lửa vật chất và phái sinh của công ty này. Theo luật sư Behnam Dayanim thuộc công ty luật Paul Hastings ở Washington D.C., Mỹ, khi lệnh trừng phạt nhằm vào cá nhân, khách hàng nên thận trọng khi làm ăn với công ty mà người đó kiểm soát.

“Các hoạt động của ông Timchenko trong lĩnh vực năng lượng có liên hệ trực tiếp với ông Putin”, Bộ Tài chính Mỹ nói trong một tuyên bố. “Ông Putin có các khoản đầu tư vào Gunvor và có thể có quyền tiếp cận với tiền của Gunvor”.

Trong khi đó, Gunvor nói rằng, Tổng thống Putin chưa bao giờ nắm quyền sở hữu, lợi ích hay bất kỳ thứ gì khác trong công ty này. Sau khi có lệnh trừng phạt của Mỹ nhằm vào tỷ phú Timchenko, công ty có trụ sở ở Geneva này còn nói rằng, ông Timchenko thậm chí đã bán hết cổ phần trong công ty cho tỷ phú Tornqvist. 

Vụ chuyển nhượng cổ phần trên diễn ra ngày 20/3 do ông Timchenko đã lường trước được nguy cơ bị trừng phạt, nhằm đảm bảo các hoạt động của công ty không bị gián đoạn. Chi tiết của thương vụ này không được công bố cụ thể.

“Nước Mỹ đã bắt đầu có bước đi trừng phạt nhằm vào ngành dầu lửa của Nga. Thị trường dầu lửa đến nay hầu như chưa chịu ảnh hưởng bởi cuộc khủng hoảng Ukraine. Tuy nhiên, động thái của Mỹ đã bắt đầu thay đổi bức tranh này”, ông Olivier Jakob, Giám đốc điều hành công ty nghiên cứu Petromatrix GmbH ở Thụy Sỹ, nhận xét.

Tỷ phú Timchenko từng là một quan chức Bộ Thương mại Liên Xô trước khi nhảy vào lĩnh vực giao dịch dầu lửa. Ông Timchenko gặp ông Putin vào những năm 1990 khi ông Putin còn là người chịu trách nhiệm về quan hệ kinh tế đối ngoại tại văn phòng thị trưởng St. Petersburg. Vào năm 2006, khi tuyên bố phá sản tập đoàn dầu lửa Yukos Oil của tỷ phú Nga Mikhail Khodorkovsky, một động thái được cho là nhằm trả đũa việc tỷ phú này đối lập chính trị, điện Kremlin đã trao hợp đồng giao dịch dầu lửa của tập đoàn cho Gunvoir.

Ông Timchenko trở thành một công dân Phần Lan vào năm 1999. Tuy nhiên, năm 2012, ông lấy lại địa vị công dân Nga. Theo số liệu từ Bloomberg Billionaire Index, ông Timchenko sở hữu khối tài sản ròng 8,5 tỷ USD.

Ngoài cổ phần ở Gunvoir, ông Timchenko còn nắm cổ phần ở OAO Novatek, công ty sản xuất khí đốt độc lập lớn nhất của Nga, và hãng hóa chất OAO Sibur.

Theo ông Michael Lynch, Chủ tịch công ty nghiên cứu Strategic Energy & Economic Research ở Massachusetts, Mỹ, lệnh trừng phạt nhằm vào tỷ phú Timchenko sẽ gây khó dễ cho Gunvoir, bởi các đối tác sẽ ngại giao dịch với công ty này vì lo các giao dịch tài chính có thể bị hạn chế. “Lệnh trừng phạt có thể không khiến họ ‘chết’, nhưng sẽ khiến hoạt động kinh doanh của họ bị ảnh hưởng đáng kể”, ông Lynch nhận định.

Giới giao dịch cho biết, sau khi lệnh trừng phạt của Mỹ được đưa ra đối với ông Timchenko vào hôm qua, Gunvor vẫn giao dịch các sản phẩm dầu ở thị trường châu Âu như thường lệ và đã bán một lô dầu diesel lớn.