Hệ lụy nguy hiểm từ thuốc giảm cân "thần tốc"

Khi nào bạn cần giảm cân?

Theo chia sẻ của huấn luyện viên, bạn cần giảm cân khi cân nặng vượt quá giới hạn, bằng cách tính chỉ số BMI (Body Mass Index): Trọng lượng cơ thể( kg)/ Chiều cao x chiều cao ( m), kết quả như sau:- Dưới chuẩn: BMI ít hơn 18,5- Chuẩn: BMI từ 18,5-25- Thừa cân: BMI từ 25-30- Béo - nên giảm cân: BMI 30- 40- Rất béo - cần giảm cân ngay: BMI trên 40Nếu chỉ số BMI của bạn dưới 25 (đối với nữ), mục tiêu nên giảm mỡ, không phải giảm cân. Trường hợp này thường gặp rất nhiều ở nữ giới, lượng mỡ cao và lượng cơ thấp khiến bạn nhìn béo, sồ sề. Giải pháp cho bạn là tăng lượng cơ để vóc dáng săn chắc hơn. Ngoài ra, nữ giới thường lầm tưởng giữa giảm cân và giảm mỡ. Khi giảm cân, có thể bạn chỉ mất nước, lượng mỡ giữ nguyên, thậm chí tăng lên.

Cơ chế hoạt động của thuốc giảm cân

Thuốc giảm cân khi vào cơ thể sẽ tác động trực tiếp vào hệ tiêu hoá và những bộ phận có liên quan nhằm giảm hấp thu và gây cảm giác chán ăn. Nhờ đó, lượng dinh dưỡng hàng ngày giảm xuống gây thâm hụt calo và cơ thể giảm được cân.

Thuốc giảm cân chia thành 3 loại chính:

- Thuốc làm chuyển hóa các chất béo trong cơ thể- Thuốc tạo cảm giác no- Thuốc gây chán ănNgoài ra, có loại làm mất nước để giảm cân nhanh tức thì. Tất cả thuốc này đều có tác dụng phụ, gây hại cho sức khỏe người sử dụng về lâu dài.

Nguy cơ từ các loại thuốc giảm cân

Thuốc tăng cường chuyển hóa các chất gây béo: Loại thuốc này có chứa nội tiết tố tuyến giáp thyroxin, là một chất có khả năng gia tăng chuyển hóa các chất béo. Thuốc chỉ có công hiệu với những người béo phì do thiếu thyroxin. Nó có nguy cơ làm tổn hại tim, ức chế chức năng tuyến giáp nên người dùng dễ bị bướu cổ.Thuốc làm no ống tiêu hóa: Các chất này không được hấp thụ vào máu mà chỉ nằm trong lòng ruột, hút nước, gây trương nở và làm đầy bụng khiến người uống thuốc luôn thấy no và không có cảm giác đói. Thuốc gây các tác dụng phụ như trướng bụng, đầy hơi.Các thuốc gây chán ăn: Thuốc tác động lên hệ thần kinh trung ương gây khó ngủ, làm mất cảm giác đói, ăn không ngon và không muốn ăn khiến người sử dụng giảm cân vì thiếu dinh dưỡng. Đây là loại thuốc được sử dụng cho mục đích giảm cân nhiều nhất hiện nay.Việc lạm dụng loại thuốc này có thể gây nghiện thuốc. Khi không dùng nữa, người sử dụng có tâm trạng chán nản. Những người bị bệnh tim mạch hay huyết áp sử dụng các loại thuốc này có thể bị suy tim và đột tử.Thuốc giảm cân gây mất nước: Thường gặp nhất là thuốc lợi tiểu, thuốc nhuận tràng. Đây là nhóm thường gây cảm giác khát nước, khô cổ do làm đi tiêu, tiểu nhiều lần trong ngày.Một nhóm thuốc khác cũng gây khát nước là thuốc làm tăng tốc độ chuyển hóa và trao đổi chất, đốt cháy lượng mỡ thừa trong cơ thể. Quá trình này đòi hỏi rất nhiều nước tham gia vào sự trao đổi chất nên nhu cầu nước của cơ thể sẽ lớn hơn nhiều so với bình thường.70% cơ thể là nước, mất nước nhanh và nhiều sẽ gây ra tình trạng rối loạn điện giải khiến cơ thể suy kiệt, huyết áp giảm và giảm lượng máu đến não gây đau đầu. Thiếu nước còn làm giảm chức năng loại bỏ độc của cơ thể. Nếu cơ thể mất nước quá nhiều dễ dẫn đến cao huyết áp, tổn thương mạch máu, suy mạch vành, tử vong do xuất huyết não, nhồi máu não, nhồi máu cơ tim.Điều đáng nói, sau một thời gian dùng thuốc giảm cân, cơ thể bạn bị thiếu hụt dinh dưỡng trầm trọng. Khi dừng thuốc, cơ thể sẽ bật chế độ "dự trữ năng lượng dưới dạng mỡ". Vì vậy, bạn ăn vào cơ thể lại tích mỡ và tăng cân ngay.

Làm sao để giảm cân an toàn?

Ngoại trừ một số trường hợp bị béo phì do bệnh (rối loạn chuyển hóa, nội tiết…) cần phải khám chữa bệnh mới cải thiện, còn đa số dư cân béo phì là do có sự mất cân bằng quá đáng hai yếu tố trong cuộc sống: yếu tố dinh dưỡng và yếu tố vận động thể lực.Còn thông thường dư cân béo phì là do ăn uống quá thừa chất dinh dưỡng sinh năng lượng (đường bột, béo) nhưng lại không có sự vận động thích hợp để tiêu hao năng lượng, năng lượng thừa biến thành mỡ đọng lại trong cơ thể gây dư cân béo phì.Vì vậy, để giảm cân phải đồng thời tác động đến 2 yếu tố: chế độ dinh dưỡng thích hợp (ăn kiêng) và chế độ tập luyện thể dục thích hợp. Không tác động đến 2 yếu tố vừa kể mà chỉ dùng chế phẩm nào đó không thôi mà giảm cân "thần tốc" (như theo một quảng cáo, trong 5 ngày làm giảm 3kg thể trọng) là quảng cáo thất thiệt hoàn toàn không đáng tin cậy.

Hại tim, suy thận vì thuốc giảm cân  'thần tốc'

Hiện nay, trên thị trường bày bán rất nhiều loại thực phẩm chức năng (TPCN) giảm cân dạng viên, bột, cao, sâm, nước, trà… thậm chí có cả thuốc chích. Nhưng tác dụng của những loại thực phẩm này thực hư thế nào rất khó biết được.Khác với dược phẩm muốn lưu hành phải được chứng thực khoa học là có tác dụng trị bệnh thật sự và tương đối an toàn, còn TPCN thì không có yêu cầu khắt khe như thế, chỉ cần nhà sản xuất công bố chất lượng của sản phẩm. Cũng vì vậy, vì lợi ích của người tiêu dùng, trên nhãn, bao bì của TPCN bắt buộc phải ghi rõ: "Đây không phải là thuốc và không được dùng để thay thế thuốc".Trên thế giới, nhiều nước đã cảnh báo nhiều loại TPCN giảm cân gọi là dược thảo nhưng có chứa thuốc chống béo phì thuốc loại nguy hiểm đã bị cấm (như fenfluramine, sibutramine, phenolphtalein); hoặc chứa thuốc đông y có thể gây tai biến là ma hoàng (ephedra), và yêu cầu người tiêu dùng phải hết sức thận trọng xem xét kỹ tác dụng giảm cảm giác đói, gây chán ăn như thế nào…Ở nước ta, cơ quan quản lý chức năng đã phát hiện nhiều loại TPCN giảm cân dỏm, quá đát… Đã xảy ra không ít người vì muốn giảm cân nhanh chóng, dễ dàng nên sẵn sàng bỏ ra nhiều bạc triệu mua sử dụng các chế phẩm, nhưng cuối cùng chỉ là "tiền mất tật mang".Thông tin từ Bệnh viện Bình Dân cho biết, do mặc cảm vì cân nặng nên một nữ bệnh nhân đã mua 250 viên thuốc giảm cân "thần tốc" từ người quen và dùng liên tục trong 1 tháng. Sau thời gian đầu dùng thuốc, nữ bệnh nhân ấy cảm thấy đi tiểu nhiều hơn và giảm được khoảng 6kg. Tuy nhiên, sau đó cơ thể người này lại thường xuyên rơi vào trạng thái mệt mỏi, thậm chí kiệt sức.Bệnh nhân nhập viện trong tình trạng chân, tay sưng phù, xuất huyết tiêu hóa, suy đa cơ quan, cơ thể có nhiều biểu hiện đe dọa tính mạng. Mặc dù đã được cứu sống nhưng chức năng thận của bệnh nhân này đã không hồi phục do những tổn thương vĩnh viễn và người bệnh phải đến bệnh viện lọc máu định kỳ 3 lần/tuần.Bệnh viện Bình Dân cũng đã cấp cứu nhiều bệnh nhân rơi vào tình trạng suy đa cơ quan do giảm cân bằng thuốc viên, trà hoặc bột không rõ thương hiệu như thế này. Điều cần lưu ý là tình trạng suy thận diễn tiến rất nhanh chỉ sau khoảng hơn 1 tháng sử dụng các sản phẩm trên. Nhiều trường hợp bị tổn thương thận không hồi phục, phải khám và chữa định kỳ tại bệnh viện. Những trường hợp này một lần nữa cảnh báo, người dân nếu muốn giảm cân chỉ nên sử dụng các sản phẩm có thành phần, xuất xứ, nguồn gốc rõ ràng, cần có sự tư vấn, theo dõi của bác sĩ.