Sự thay đổi thứ hạng trên bảng Chỉ số Hộ chiếu Henley phản ánh xu hướng chung trong khu vực và những thay đổi về chính sách thị thực của các nước Đông Nam Á nhằm cạnh tranh thu hút khách quốc tế trong bối cảnh bối cảnh du lịch toàn cầu đang có nhiều thay đổi.

Bảng xếp hạng Chỉ số hộ chiếu Henley do Công ty tư vấn Cư trú và Quốc tịch toàn cầu Henley & Partners, có trụ sở tại London (Anh), thực hiện từ năm 2005. Chỉ số hộ chiếu Henley đánh giá sức mạnh của hộ chiếu dựa trên số lượng điểm đến mà người sở hữu có thể ghé thăm mà không cần xin thị thực trước.

Được cập nhật hàng quý, chỉ số Hộ chiếu Henley đóng vai trò là một điểm chuẩn giá trị cho các chính phủ, doanh nghiệp và du khách bằng cách cung cấp thông tin chi tiết về quyền tự do đi lại của người sở hữu hộ chiếu trên toàn thế giới. Đối với du khách và doanh nghiệp trong ngành du lịch, những xếp hạng này cung cấp những hiểu biết thiết yếu về khả năng tiếp cận du lịch, ảnh hưởng đến quyết định tiếp thị điểm đến, đầu tư và hợp tác quốc tế.

Trong bản cập nhật mới nhất, với thứ hạng 90, công dân Việt Nam có thể nhập cảnh không cần visa, hoặc chỉ cần e-visa, visa cửa khẩu, ETA (giấy phép du lịch điện tử) tại 51 quốc gia và vùng lãnh thổ, trong tổng số 199 quốc gia, vùng lãnh thổ toàn cầu.

Một số điểm đến công dân Việt có thể nhập cảnh mà không cần visa hoặc chỉ cần e-visa, visa cửa khẩu gồm Barbados, Bolivia, Brunei, Burundi, Campuchia, quần đảo Cape Verde, Chile, quần đảo Comoro, quần đảo Cook, Djibouti, Dominica, Guinea Bissau, Madagascar, Kyrgyzstan, Lào, Kazakhstan, Kenya, Iran, Indonesia, Malawi, Malaysia, Maldives, Panama, Philippines, Suriname, đảo Đài Loan, Tajikistan, Tanzania, Thái Lan, Timor-Leste, Tuvalu…

Đây là lần thứ 3 trong 19 năm Henley khảo sát Việt Nam đứng thứ hạng từ 90 về sau. Hai năm còn lại hộ chiếu Việt Nam xếp thứ hạng thấp là 2015 (xếp thứ 94) và 2021 (thứ 95). Tại khu vực Đông Nam Á, hộ chiếu Việt Nam xếp trên Lào (thứ 92) và Myanmar (thứ 93). Singapore tiếp tục là quốc gia sở hữu hộ chiếu quyền lực nhất thế giới cũng như trong khu vực khi công dân nước này được miễn thị thực tới 195 quốc gia, vùng lãnh thổ. Theo sau Singapore trong khu vực là Malaysia với quyền miễn thị thực đến 183 điểm đến và xếp hạng thứ hai ở Đông Nam Á.

Sự thay đổi gần đây trong thứ hạng hộ chiếu của Việt Nam nhấn mạnh tính cạnh tranh của nền du lịch Đông Nam Á. Các quốc gia trong khu vực đã tích cực làm việc, phối hợp để nâng cao chính sách miễn thị thực của họ nhằm thu hút khách du lịch quốc tế. Một số quốc gia Đông Nam Á đang thực hiện các biện pháp để thu hút du khách, phục hồi du lịch bằng cách nới lỏng yêu cầu thị thực đối với du khách.

Việt Nam gần đây đã mở rộng danh sách các quốc gia được miễn thị thực nhằm thu hút nhiều khách du lịch nước ngoài hơn. Năm 2023, Việt Nam đã giới thiệu chính sách thị thực điện tử mới cho phép khách du lịch từ nhiều quốc gia nộp đơn trực tuyến để xin thị thực nhiều lần 90 ngày. Sáng kiến này được ngành du lịch hoan nghênh, góp phần định vị Việt Nam là một điểm đến cạnh tranh trong khu vực.

Việc tụt hạng trên bảng xếp hạng hộ chiếu trên thế giới gây không ít quan ngại về mức độ cải thiện quyền lực, thứ hạng của hộ chiếu Việt Nam trong thời gian qua. Tuy vậy, theo các chuyên gia du lịch, thứ tự xếp hạng hộ chiếu chỉ là đánh giá của một tổ chức uy tín, không có nghĩa nhờ việc tăng hạng mà việc xin visa nhập cảnh với các nước dễ hơn. Các nước trên thế giới không bắt buộc dựa vào đánh giá này để nới lỏng việc cấp visa cho công dân bất kỳ quốc gia nào.

Theo khuyến nghị, khách du lịch Việt Nam muốn xin visa dễ dàng hơn thì bản thân mỗi công dân đều phải có ý thức tuân thủ quy định pháp luật khi ra nước ngoài. Về phía các công ty du lịch cũng cần quản lý khách chặt chẽ để không gây ấn tượng xấu với các quốc gia khác.

Cùng với ý thức của mỗi công dân, các ý kiến khác cũng cho rằng, để cải thiện quyền lực của hộ chiếu là một quá trình lâu dài, chịu tác động của nhiều yếu tố. Trong đó, việc cải thiện quyền lực, hay thứ bậc của hộ chiếu không chỉ đổ lỗi cho hành vi tiêu cực của một số công dân mà quá trình nâng cao quyền lực tấm hộ chiếu còn phụ thuộc nhiều vào nỗ lực của Chính phủ, cơ quan Bộ, ngành trong việc cải thiện vị thế quốc gia, cho tới những nhiệm vụ cụ thể như đàm phán những thỏa thuận có lợi hơn cho công dân.

Mặc dù hộ chiếu Việt Nam tụt hạng, những nỗ lực liên tục của quốc gia nhằm đơn giản hóa việc cấp thị thực cho du khách có thể góp phần giúp các thỏa thuận đối ứng mạnh mẽ hơn, tăng khả năng di chuyển toàn cầu du khách Việt trong tương lai.

Trước đó, tại tại buổi họp báo thường kỳ của Bộ Ngoại giao, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Phạm Thu Hằng đã nhấn mạnh trong thời gian tới đây, Việt Nam đã và sẽ tiếp tục đề nghị xem xét việc đơn giản thủ tục cung cấp thị thực hoặc miễn thị thực nhập cảnh cho công dân Việt Nam vào các nước đối tác trong các cuộc tiếp xúc. Qua đó, tạo điều kiện thuận lợi cho công dân Việt Nam và các nước giao thương đi lại, tăng cường giao lưu nhân dân, góp phần thúc đẩy phát triển quan hệ hữu nghị giữa Việt Nam và các nước.