Chiều 11/1/2021, Bộ Thông tin và Truyền thông công bố Việt Nam đã hoàn tất việc tắt sóng truyền hình tương tự mặt đất (analog) và chính thức hoàn thành Đề án số hóa truyền dẫn, phát sóng truyền hình mặt đất (Đề án số hóa truyền hình) được ban hành theo Quyết định số 2451/QĐ-TTg ngày 27/12/2011 của Thủ tướng Chính phủ.

Tại lễ công bố, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, trải qua 9 năm, đến nay, đề án số hóa truyền hình đã đạt được và vượt tất cả các mục tiêu ban đầu đề ra, góp phần thực hiện cam kết của toàn khối Asean năm 2010 là tắt sóng hoàn toàn truyền hình tương tự vào năm 2020.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng, Việt Nam đã hoàn thành 4 mục tiêu lớn của đề án. Thứ nhất, hoàn thành chuyển đổi hạ tầng truyền dẫn phát sóng truyền hình mặt đất từ công nghệ tương tự sang công nghệ số trên phạm vi toàn quốc. Hiệu quả sử dụng tần số của truyền hình số mặt đất cao hơn khoảng 30 lần so với truyền hình tương tự. 

Vì vậy đã giải phóng được trên 100 MHz của băng tần 700MHz – là "băng tần vàng" để phủ sóng 5G toàn quốc, trong khi vẫn có đủ tần số cho nhiều kênh truyền hình hơn trước đây.

Thứ hai đã mở rộng đáng kể vùng phủ sóng truyền hình số mặt đất, từ phủ sóng trung tâm của 40 tỉnh thành phố trực thuộc Trung ương năm 2011 tương đương khoảng 20% dân số thì đến nay đã vươn tới tất cả 63 địa phương trên toàn quốc, tương đương khoảng 80% dân số, xuống đến huyện xã, thôn bản.

Thứ ba đã thu hút được nguồn lực xã hội để phủ sóng truyền hình mà trước kia là sân riêng của các đài phát thanh truyền hình nhà nước. Nếu năm 2011 chỉ có Đài truyền hình kỹ thuật số VTC là truyền hình số mặt đất thì đến 2020 đã có 5 đơn vị làm trong đó có 4 đơn vị là công ty cổ phần. Nguồn lực xã hội tham gia số hóa truyền hình đã đạt trên 50%. 

Thứ 4, 100% các đài phát thanh truyền hình địa phương đã được tổ chức sắp xếp lại theo hướng chuyên môn hóa tập trung vào sản xuất nội dung chương trình. Cụ thể, theo Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng, cách đây 9 năm, 100% các nhà đài vừa làm nội dung vừa truyền dẫn phát sóng. 

Trong 10 nước Asean, Việt Nam là nước thứ 5 hoàn thành việc tắt sóng truyền hình tương tự. Bốn nước đã hoàn thành trước là Brunei (2017), Singapore (2019), Malaysia (2019) và Thái Lan (đầu năm 2020) – đều là các nước có quy mô dân số nhỏ hơn và địa hình dễ phủ sóng hơn Việt Nam.

"Việt Nam đã giữ đúng cam kết với khối Asean là hoàn thành tắt sóng vào năm 2020. Trên thế giới Việt Nam là nước 78/193 nước hoàn thành việc tắt sóng truyền hình tương tự, tức thuộc nhóm các nước hoàn thành trước", Bộ trưởng Hùng nói.

Tắt sóng truyền hình tương tự là một việc khó, theo ông Hùng, nhất là khi bắt đầu vào năm 2011 khi có tới 80% hộ gia đình vẫn chưa có đầu thu kỹ thuật số. Việt Nam cũng là một nước lớn về dân số. Hơn nữa, vì địa hình phức tạp, nhiều đồi núi làm cho việc số hóa truyền hình còn khó hơn nữa. 

Tuy vậy, Việt Nam đã có những cách tiếp cận phù hợp để thực hiện thành công đề án, Bộ trưởng Hùng cho biết.

Một là có lộ trình phù hợp, làm thí điểm trước tại Đà Nẵng, sau 3 năm thì Đà Nẵng là địa phương đầu tiên tắt sóng thành công. Tiếp theo là các thành phố lớn có thu nhập cao, sau đó là các tỉnh đồng bằng, và cuối cùng là các địa phương miền núi. 

Hai là chọn công nghệ hiện đại – DVB-T2 khi mới chỉ có 6 nước chọn công nghệ này. Nhưng đây là công nghệ tiên tiến, vừa có chất lượng cao hơn vừa tiết kiệm băng tần hơn. Và Việt Nam đã chọn đúng, bởi năm 2020, 90% các nước sử dụng công nghệ DVB đã chọn công nghệ DVB-T2. 

Ba là, trong khi ngân sách nhà nước còn khó khăn, Bộ Thông tin và Truyền thông đã đề xuất Chính phủ cho phép sử dụng quỹ viễn thông công ích để hỗ trợ các hộ nghèo và cận nghèo thiết bị đầu thu kỹ thuật số. Đã có gần 2 triệu hộ gia đình được hỗ trợ với chi phí trên 1.000 tỷ đồng.

Bốn là đã thiết lập riêng một tổng đài để tiếp nhận phản ánh và hỗ trợ các hộ dân trong quá trình chuyển đổi. Và năm, vì việc tắt sóng truyền hình liên quan đến hàng chục triệu dân, trên 20 triệu hộ gia đình trên toàn quốc nên việc truyền thông đóng vai trò đặc biệt quan trọng. 

"Trong tương lai, việc chuyển đổi công nghệ trong nhiều lĩnh vực sẽ xảy ra. Những kinh nghiệm tốt của tắt sóng truyền hình tương tự và số hóa truyền hình sẽ giúp chúng ta thực hiện thành công hơn những chuyển đổi trong thời gian tới", người đứng đầu ngành thông tin và truyền thông nhấn mạnh.