Tuyến đường ống lớn nhất dẫn khí đốt Nga tới Đức Nord Stream 1 sẽ bắt đầu cuộc bảo trì hàng năm vào ngày thứ Hai (11/7) và theo dự kiến, dòng chảy năng lượng qua đường ống này sẽ tạm ngưng trong 10 ngày. Tuy vậy, các chính phủ, thị trường và doanh nghiệp ở châu Âu đang trong tâm trạng bất an cao độ vì lo rằng sự gián đoạn này sẽ kéo dài do ảnh hưởng của cuộc chiến tranh ở Ukraine.

Hãng tin Reuters cho biết Nord Stream 1 vận chuyển 55 tỷ mét khối khí đốt mỗi năm từ Nga sang Đức. Đường ống dẫn khí chạy ngầm qua biển Baltic này sẽ được bảo trì trong thời gian từ ngày 11-21/7.

CUỘC BẢO DƯỠNG CÓ THỂ KÉO DÀI HƠN DỰ KIẾN

Tháng trước, Nga giảm cung cấp khí đốt qua Nord Stream 1, khiến đường ống chỉ còn vận hành ở mức 40% so với tổng công suất. Lý do được phía Nga đưa ra là chi nhánh Canada của công ty Đức Siemens Energy chậm trả lại các turbine khí của Nord Stream 1 mà phía Nga gửi đi để bảo dưỡng, và nguyên nhân của sự chậm trễ đó là các biện pháp trừng phạt của phương Tây đối với Nga liên quan đến chiến tranh ở Ukraine. Về phần mình, Đức gọi việc Nga “siết van” khí đốt qua Nord Stream 1 là một “cuộc tấn công kinh tế”.

Vào cuối tuần vừa rồi, phía Canada cho biết sẽ trả lại một turbine khí đã bảo dưỡng xong, nhưng tuyên bố sẽ mở rộng các biện pháp trừng phạt nhằm vào ngành năng lượng Nga.

Châu Âu lo sợ rằng Nga có thể kéo dài cuộc bảo trì định kỳ nhằm khiến tình hình nguồn cung khí đốt ở châu Âu càng căng thẳng hơn. Một khi dòng chảy khí đốt Nga tiếp tục giảm, kế hoạch làm đầy dự trữ khí đốt cho mùa đông năm nay của các quốc gia trong khu vực sẽ bị đảo lộn và cuộc khủng hoảng khí đốt sẽ leo thang lên một ngưỡng mới. Ở thời điểm hiện tại, cuộc khủng hoảng này đã khiến nhiều nước châu Âu kích hoạt các biện pháp khẩn cấp, trong khi người tiêu dùng phải nhận những hoá đơn khí đốt “chát” chưa từng thấy.

Bộ trưởng Bộ Kinh tế Đức Robert Habeck nói rằng nước này cần đối mặt với khả năng Nga cắt cung cấp khí đốt qua Nord Stream 1 dài hơn thời gian bảo trì đường ống theo kế hoạch. “Dựa trên những gì chúng ta đã chứng kiến, sẽ không có gì đáng ngạc nhiên nếu thêm một số chi tiết kỹ thuật nhỏ bị phát hiện có vấn đề và họ nói rằng ‘bây giờ chúng tôi không thể vận hành đường ống được”, ông Habeck phát biểu tại một sự kiện hồi cuối tháng 6.

Người phát ngôn Dmitry Peskov của điện Kremlin bác bỏ những cáo buộc cho rằng Nga đang sử dụng dầu thô và khí đốt để gây sức ép chính trị. Ông nói việc đóng cửa đường ống Nord Stream 1 để bảo dưỡng lần này là một nhiệm vụ định kỳ, đã được lên kế hoạch từ trước và sẽ không có ai “phát minh” ra bất kỳ hỏng hóc nào.

Ngoài Nord Stream 1, còn có các đường ống dẫn khí khác từ Nga sang châu Âu, nhưng dòng chảy qua các đường ống này đều đang giảm dần, nhất là sau khi Ukraine tạm ngưng một tuyến trung chuyển khí đốt từ Nga qua nước này sang châu Âu với lý do quân Nga can thiệp. Nga hiện đã cắt hoàn toàn khí đốt đối với một số nước châu Âu không chấp nhận yêu cầu mà Moscow đưa ra là thanh toán tiền mua khí đốt bằng đồng Rúp.

“Mấy tháng vừa rồi đã cho thấy một điều: Nga chẳng coi điều gì là cấm kỵ cả. Bởi vậy, việc dừng hoàn toàn cung cấp khí đốt qua Nord Stream là một khả năng không thể loại trừ”, ông Tim Kehler – Giám đốc điều hành hiệp hội ngành khí đốt Đức Zukunft Gas – phát biểu.

Vào cuối tuần vừa rồi, Đức hoan nghênh việc Canada cấp một “giấy phép có hạn chế thời gian và có thể thu hồi” nhằm cho phép chuyển giao lại thiết bị bảo trì của đường ống Nord Stream 1. Tuy nhiên, Bộ Năng lượng và Bộ Ngoại giao Ukraine ra một tuyên bố bày tỏ “vô cùng thất vọng” và kêu gọi Canada đảo ngược quyết định này. Phía Ukraine nói rằng động thái này của Canada chẳng khác gì điều chỉnh các biện pháp trừng phạt đã áp lên Moscow “chỉ vì Nga muốn thế”.

THIỆT HẠI ĐỐI VỚI CÁC BÊN NẾU NGA CẮT KHÍ ĐỐT

Siemens Energy cho biết vẫn đang tiến hành các thủ tục và biện pháp hậu cần để đưa trang thiết bị của Nord Stream 2 trở lại sớm nhất có thể.

Nhà phân tích Zongqiang Luo thuộc công ty tư vấn năng lượng Rystad Energy nói rằng hãng khí đốt quốc doanh Gazprom của Nga hoàn toàn có thể dùng bất kỳ sự trì hoãn nào như một cái cớ để kéo dài thời gian bảo trì Nord Stream 1.

Trong những năm trước, việc bảo dưỡng thường niên đường ống này thường kéo dài 10-12 ngày và kết thúc đúng thời hạn. Tuy nhiên, việc phát hiện thêm hỏng hóc trong các đợt bảo trì đường ống dẫn khí hoặc hạ tầng khí đốt là chuyện khá phổ biến và các nhà vận hành có thể kéo dài việc bảo trì trong trường hợp cần thiết.

Hiện tại, Đức đã chuyển sang giai đoạn 2 của một kế hoạch khẩn cấp về khí đốt gồm 3 giai đoạn. Đây là bước cuối cùng trước khi Chính phủ nước này có thể phải áp dụng chia khẩu phần khí đốt.

Berlin cũng đã cảnh báo về nguy cơ suy thoái kinh tế nếu Đức bị Nga cắt khí đốt. Trong trường hợp như vậy, nền kinh tế lớn nhất châu Âu có thể thiệt hại 193 tỷ Euro, tương đương 195 tỷ USD, trong nửa sau của năm nay – theo dữ liệu từ hiệp hội công nghiệp Vbw của bang Bavaria.

“Nếu khí đốt từ Nga đột ngột bị cắt, ảnh hưởng lên lực lượng lao động ở Đức là rất lớn. Khoảng 5,6 triệu việc làm sẽ bị ảnh hưởng”, Giám đốc điều hành Bertram Brossardt của Vwb phát biểu.

Ngoài ra, giá khí đốt ở châu Âu sẽ bị đẩy lên mức cao hơn trong thời gian lâu hơn. Hiện nay, giá bán buôn khí đốt ở Hà Lan – giá tham chiếu của thị trường khí đốt châu Âu – đã tăng hơn 400% so với cùng kỳ năm ngoái.

“Nếu Nord Stream 1 ngừng dẫn khí, hoặc nếu Đức mất toàn bộ khí đốt từ Nga, việc đó sẽ ảnh hưởng đến toàn bộ khu vực Tây Bắc châu Âu”, Bộ trưởng Bộ Năng lượng Hà Lan Rob Jetten nói. Trả lời phỏng vấn Reuters vào hôm thứ Năm vừa rồi, ông Jetten nói rằng mỏ khí đốt Groningen của Hà Lan có thể tăng sản lượng để hỗ trợ các nước láng giềng trong trường hợp Nga cắt khí đốt, nhưng việc tăng cường khai thác ở mỏ này có thể dẫn tới động đất.

Đối với Nga, việc dừng cung cấp khí đốt qua Nord Stream 1 cũng sẽ gây ra tổn thất lớn về nguồn thu. Bộ Tài chính Nga dự báo thu từ xuất khẩu dầu thô và khí đốt trong tháng 6 có thể tăng thêm 393 tỷ Rúp, tương đương 6,4 tỷ USD, so với mức dự kiến trong kế hoạch ngân sách. Đối với tháng 7, mức tăng thu từ xuất khẩu dầu khí so với kế hoạch ngân sách có thể đạt 259 tỷ Rúp.