Báo cáo định kỳ tháng 9 do HSBC vừa công bố nhận định, các dữ liệu thể hiện đi xuống trên diện rộng của Việt Nam trong tháng 8 phản ánh sự gián đoạn chuỗi cung ứng nặng nề ở khu vực Đông Nam Bộ.

Diễn giải cho nhận định này, HSBC cho biết, đợt bùng dịch do biến chủng Delta trở nên nặng nề dẫn đến siết chặt giãn cách ở TP.HCM và các khu vực lân cận. Không ngạc nhiên khi tiêu dùng bị ảnh hưởng trong bối cảnh đó. Điều này đồng nghĩa với mức sụt giảm 40% của ngành bán lẻ so với cùng kỳ năm ngoái, đặc biệt doanh số bán lẻ tháng 8 năm nay thấp hơn 10% so với tháng 4 năm ngoái.

Nhưng điều đáng báo động hơn là động lực phát triển bên ngoài bị “hụt hơi”. Lần đầu tiên trong một năm, xuất khẩu suy giảm nghiêm trọng trong khi một số ngành đã xảy ra gián đoạn chuỗi cung ứng, và sự đứt gãy về sản xuất.

Theo HSBC, "niềm đau" chủ yếu nằm ở ngành da giày và dệt may, do khu vực Đông Nam Bộ là đầu mối sản xuất quan trọng của thế giới. Hai ngành này là nguyên nhân chính khiến xuất khẩu tháng 8 giảm 5,4% so với cùng kỳ 2020.

Thị phần của ngành da giày Việt Nam trên thế giới đang chiếm 15%, tăng gấp đôi trong vòng 10 năm trở lại đây. Trong bối cảnh mùa lễ hội sắp đến ở các nước phương Tây, người tiêu dùng tại Mỹ và châu Âu sẽ ngày càng thấy rõ được tác động của đại dịch.

Nike là một ví dụ điển hình cho thấy tầm quan trọng của Việt Nam trong chuỗi cung ứng toàn cầu: 88 trong tổng số 112 nhà máy của Nike tại Việt Nam đều nằm ở miền Đông Nam Bộ, chịu trách nhiệm sản xuất 50% sản phẩm giày dép mang nhãn hiệu Nike.

Tương tự, Việt Nam cũng nằm trong nhóm quốc gia sản xuất hàng dệt may lớn nhất thế giới, chỉ sau Trung Quốc và Bangladesh. Những đợt gián đoạn cung ứng nặng nề có thể tác động mạnh đến người tiêu dùng tại Mỹ, chỉ riêng nước này đã chiếm gần một nửa lượng hàng dệt may xuất khẩu của Việt Nam. Thương hiệu quốc tế Adidas đang gặp khó khăn trong sản xuất do Việt Nam chiếm gần 30% sản lượng toàn cầu của họ.

Trái lại, theo HSBC, xuất khẩu điện thoại di dộng lại trụ vững đáng ngạc nhiên với mức tăng trưởng 11% so với cùng kỳ năm ngoái bất chấp những khó khăn do biến chủng Delta gây ra. Nguyên nhân là các cụm lắp ráp tập trung tại miền Bắc nơi hoạt động sản xuất đã từng bước trở lại bình thường sau đợt bùng dịch nặng nề hồi tháng 5 và 6.

Đơn cử như Samsung, nhà đầu tư độc lập lớn nhất Việt Nam, sản xuất điện thoại thông minh tại hai nhà máy nằm ở miền Bắc, một ở Bắc Ninh và một ở Thái Nguyên. Sau đợt bùng dịch biến chủng Delta đầu tiên xảy ra ở miền Bắc vào tháng 5, các khu công nghiệp đã dần lấy lại hoạt động như bình thường.

"Tuy nhiên, bất chấp những thách thức có thể xảy ra, theo quan điểm của chúng tôi, Việt Nam vẫn là một điểm đến hấp dẫn các nhà đầu tư trong thời gian tới. Các điều kiện nền tảng vững mạnh của Việt Nam sẽ giúp các nhà đầu tư gạt bỏ những biến động ngắn hạn do Covid-19", báo cáo nhận xét.

Các nhà đầu tư Hàn Quốc đã bắt đầu hành động. Samsung chuẩn bị mở rộng nhà máy điện thoại trong 6 tháng cuối năm nay nhằm tăng sản lượng điện thoại màn hình gập 47% lên 25 triệu chiếc. Trong khi đó, LG Display cũng vừa được duyệt một khoản đầu tư bổ sung 1,4 tỷ USD cho nhà máy ở Hải Phòng để tăng sản lượng màn hình OLED mỗi tháng từ 9,6-10 triệu lên 13-14 triệu đơn vị.

Do đó, HSBC cho rằng, càng sớm kiểm soát được đợt bùng dịch Covid-19 thứ tư, Việt Nam càng lấy lại lòng tin của nhà đầu tư nước ngoài nhiều hơn, và phần quyết định trong phương trình này chính là tăng tốc triển khai tiêm phòng.

"Gần đây, Việt Nam đã có dấu hiệu thay đổi chiến lược đối phó với dịch bệnh khi Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh yêu cầu xây dựng kế hoạch phục hồi để "sống chung với Covid-19". Kịch bản này phụ thuộc phần nhiều vào khả năng đạt được tỷ lệ phủ vaccine rộng vì vậy trọng tâm ưu tiên với các nhà làm chính sách bây giờ chính là đảm bảo nguồn cung vaccine phải đa dạng và tăng tiến độ triển khai tiêm phòng", HSBC khuyến nghị.