Những tác động của đợt bùng dịch lần thứ 4 đang cho thấy tính nghiêm trọng hơn giai đoạn giãn cách xã hội cả nước trong 3 tuần hồi tháng 4/2020. Theo đó, không quá ngạc nhiên khi các số liệu tháng 8 phản ánh rõ nét những tổn thất kinh tế Việt Nam đang phải gánh chịu. Tuy nhiên, diễn biến tại nhiều thị trường cho thấy, các hoạt động kinh tế có xu hướng phục hồi mạnh mẽ ngay thời điểm kinh tế mở cửa và HSBC kỳ vọng sẽ nhìn thấy điều tương tự ở Việt Nam.

KỲ VỌNG TĂNG TRƯỞNG ĐẦY BẢN LĨNH

Ông Tim Evans, Tổng giám đốc HSBC Việt Nam phân tích, năm nay đã khởi đầu rất thuận lợi với xuất khẩu có đà tăng trưởng đầy tích cực nhờ một loạt nền kinh tế phương Tây bắt đầu mở cửa trở lại sau thời gian giãn cách kéo dài trong năm 2020 và Việt Nam bắt đầu hưởng lợi từ rất nhiều Hiệp định Tự do Thương mại đã ký trước đây.

Do đó, bộ phận Nghiên cứu Toàn cầu của HSBC đã dự báo tăng trưởng GDP năm nay của Việt Nam có thể đạt 7,1% và bản thân nền kinh tế này cũng thể hiện sự tự tin cho thấy đây là một mức tăng trưởng hoàn toàn có thể đạt được.

Điều duy nhất không ai lường được, theo ông Tim Evans, đó là biến chủng Delta, một đột biến nguy hiểm có khả năng lây lan nhanh đến mức rất khó để kiểm soát. Biến chủng này đã lan rộng khắp Việt Nam, đặc biệt ở miền Nam - vốn là trung tâm kinh tế của cả nước, buộc các cơ quan chức năng phải nhanh chóng triển khai các đợt giãn cách và ban hành những quy định hạn chế di chuyển.

Tình trạng này dẫn đến sự suy giảm trong đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào Việt Nam. Cụ thể, tổng vốn đăng ký FDI đã giảm 11,1% trong 7 tháng đầu năm 2021 so với cùng kỳ năm ngoái (chỉ riêng trong tháng 7 đã giảm tới 53,8%).

“Tuy nhiên, điểm tích cực là vốn FDI thực hiện đã tăng 3,8% trong giai đoạn 7 tháng đầu năm so với với cùng kỳ năm ngoái. Phần lớn nguồn vốn này được rót vào lĩnh vực sản xuất và chế biến, sau đó là tới mảng sản xuất và phân phối điện”, ông Tim Evans nêu quan điểm.

Một tác động khác của giãn cách xã hội, ông Tim Evans cho biết, đó là tiêu dùng bị ảnh hưởng nặng nề. Doanh số ngành bán lẻ giảm 19,8% trong tháng 7, mức giảm sâu nhất kể từ tháng 4/2020. Doanh số bán xe hơi sụt giảm đáng kể với mảng xe con giảm 15,9% trong tháng 6 so với cùng kỳ năm ngoái còn mảng xe kinh doanh vận tải cũng giảm 1,8% so với cùng kỳ năm ngoái.

Tác động đối với lĩnh vực sản xuất trở nên nghiêm trọng hơn trong tháng 8 và những hạn chế hiện tại khiến một số doanh nghiệp phải tạm đóng cửa, trong khi đó các biện pháp giãn cách xã hội và hạn chế di chuyển dẫn đến sụt giảm về sản lượng, đơn hàng mới, sức mua và việc làm.

Tất cả những điều đó đã gây ra tình trạng gián đoạn chuỗi cung ứng chưa từng thấy, khó khăn vốn đã chồng chất từ trước do những vướng mắc xung quanh vấn đề vận tải và áp lực giải quyết tồn đọng tại các cảng trong nước.

Một điểm sáng là xuất khẩu mặt hàng điện thoại di động lại trụ vững một cách đáng ngạc nhiên. “Nguyên nhân sâu xa là do các cụm lắp ráp chủ yếu tập trung ở miền Bắc nơi hoạt động sản xuất đã dần trở lại như bình thường sau hai đợt bùng dịch nặng nề vào tháng 5 và tháng 6”, ông Tim Evans chia sẻ.

2 VIỄN CẢNH CHO NỀN KINH TẾ

Theo ông Tim Evans, viễn cảnh kinh tế Việt Nam đến cuối năm phụ thuộc rất nhiều vào hiệu quả triển khai tiêm vaccine cho người dân kết hợp mở cửa lại nền kinh tế đúng thời điểm.

"Tuy nhiên, tôi không kỳ vọng vào khả năng chúng ta có thể trở lại bối cảnh hoàn toàn bình thường trong tương lai gần và vì những yếu tố đó, chúng tôi đặt ra hai viễn cảnh cho nền kinh tế Việt Nam cho đến cuối năm", vị lãnh đạo HSBC lưu ý.

Viễn cảnh 1, tăng trưởng GDP nằm trong ngưỡng 5 - 5,5%, phụ thuộc vào tiến độ và mức hiệu quả của chương trình tiêm vaccine, việc mở cửa lại nền kinh tế cùng với khả năng phục hồi và khởi động lại các thị trường xuất khẩu lớn trong bối cảnh nhiều thách thức do biến chủng Delta.

Viễn cảnh 2, nếu chương trình tiêm vaccine triển khai không đủ nhanh trong khi giãn cách còn kéo dài, nền kinh tế sẽ chịu thêm nhiều tác động nặng nề và thêm áp lực lên chuỗi cung ứng, GDP sẽ có khả năng tăng trưởng ở mức 3,5 - 4%.

Ông Tim Evans nhấn mạnh: “Dù trong viễn cảnh nào, nền kinh tế cũng cần được mở cửa trở lại và triển khai một cách thận trọng và bài bản theo lộ trình. Tại nhiều thị trường khác, các hoạt động kinh tế có xu hướng phục hồi mạnh mẽ ngay thời điểm kinh tế mở cửa và chúng tôi kỳ vọng nhìn thấy điều tương tự ở Việt Nam”.

Đồng thời, HSBC tin tưởng rằng, hoạt động tiêu dùng sẽ khôi phục rất mạnh mẽ ngay khi đợt bùng dịch này dần lắng xuống. Khi nền kinh tế mở cửa trở lại, các khó khăn của chuỗi cung ứng sẽ sớm được giải quyết, đơn hàng sẽ lại đổ về và FDI cũng phục hồi phong độ với bối cảnh chính phủ ổn định với các chính sách nhất quán, nguồn nhân lực chất lượng/bền bỉ, một loạt Hiệp định Tự do Thương mại và cam kết của chính phủ đầu tư 7% GDP vào phát triển cơ sở hạ tầng.

Bên cạnh đó, ông Tim Evans nhìn nhận, bất chấp tình cảnh hiện tại, Việt Nam vẫn là điểm đến hấp dẫn các nhà đầu tư trong trung hạn. Các điều kiện nền tảng vững mạnh của Việt Nam sẽ giúp các nhà đầu tư gạt bỏ những biến động ngắn hạn do Covid-19.

Ông Tim Evans dẫn chứng cụ thể, các nhà đầu tư Hàn Quốc vốn hiểu rất rõ Việt Nam đang tiếp tục hoạt động đầu tư vào thị trường này. Samsung dự kiến chuẩn bị mở rộng nhà máy điện thoại trong 6 tháng cuối năm nay nhằm tăng sản lượng điện thoại màn hình gập 47% lên 25 triệu chiếc. Trong khi đó, LG Display cũng vừa được duyệt một khoản đầu tư bổ sung 1,4 tỷ USD cho nhà máy ở Hải Phòng.

"Đại dịch đã góp phần thúc đẩy các xu hướng tự động hóa và số hóa, vì vậy, Việt Nam sẽ hưởng lợi trong vai trò nhà sản xuất hàng công nghệ lớn của thế giới", HSBC nhìn nhận.

Đáng chú ý, HSBC dự báo tăng trưởng GDP sẽ đạt 6,8% trong năm 2022 với một triển vọng đáng tin cậy trước mắt cũng như về lâu về dài. “Khách hàng của chúng tôi được khuyến cáo nên gạt bỏ những “niềm đau” trước mắt và bắt đầu lên kế hoạch cho tương lai khi chúng ta vượt qua dịch bệnh tồi tệ này. Cơ hội sẽ mở ra, kinh tế sẽ phát triển, Việt Nam sẽ phục hồi và một lần nữa chứng minh không quốc gia nào giỏi hơn Việt Nam khi phải đương đầu với một thách thức hay trở ngại”, ông Tim Evans nhấn mạnh.