Hội nghị đầu tư Future Investment Initiative vừa khai mạc sáng ngày 23/10 tại Riyadh, bất chấp việc hàng chục lãnh đạo doanh nghiệp trên khắp thế giới đã rút khỏi danh sách tham gia trước những nghi vấn ngày càng lớn về vai trò của chính phủ Saudi Arabia trong vụ nhà báo Jamal Khashoggi bị sát hại hồi đầu tháng.

Còn được biết đến là "Davos trên sa mạc", Future Investment Initiative được tổ chức bởi Thái tử Saudi Arabia Mohammed bin Salman - người đang nỗ lực cải cách nền kinh tế phụ thuộc vào dầu mỏ của nước này. Thông qua quỹ đầu tư quốc gia, Thái tử Mohammed đã rót nhiều tỷ USD vào các công ty công nghệ trên khắp thế giới và có quan hệ làm ăn với những tên tuổi lớn tại Thung lũng Silicon. Tuy nhiên, giờ đây, vụ việc nhà báo Khashoggi khiến hàng loạt CEO lớn quay lưng với hội nghị đầu tư lớn này.

Thái tử Mohammed và chính phủ Saudi Arabia bị cáo buộc đứng sau cái chết của nhà báo tờ Washington Post. Ban đầu, chính phủ nước này khẳng định nhà báo này còn sống rời khỏi lãnh sự quán của nước này tại Thổ Nhĩ kỳ hôm 2/10, nhưng mới đây lại thừa nhận ông đã chết trong một vụ ẩu đả. Lời giải thích này vấp phải nhiều nghi vấn. Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm qua cũng nói rằng "không thỏa mãn" với những gì nghe được. 

Ban tổ chức cho biết hội nghị Future Investment Initiative sẽ vẫn được tổ chức trong 3 ngày như dự kiến bất chấp việc thiếu vắng nhiều tên tuổi lớn như CEO của JPMorgan Chase, Uber, Siemens...Giám đốc Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) Christine Lagarde cũng không tham gia sự kiện năm nay.

Danh sách các diễn giả trong các phiên của hội nghị khai mạc sáng nay giảm đi đáng kể so với thông báo đăng tải trên website. 

Tuy nhiên, một trong những lãnh đạo doanh nghiệp lớn vẫn tham dự sự kiện này là Patrick Pouyanné, CEO của hãng dầu mỏ Pháp Total. Trong một thông cáo ngày 22/10, ông Pouyanné nói rằng dù tôn trọng quyết định rút khỏi hội nghị này của các lãnh đạo doanh nghiệp khác, ông tin rằng việc "tẩy chay và rút vốn đầu tư chỉ làm hại đến những người dân thường tại Saudi Arabia". 

Những bình luận của ông Pouyanné trái ngược hoàn toàn so với đăng tải trên LinkedIn hôm qua của CEO Siemens - Joe Kaeser khi thông báo rút khỏi hội nghị này. 

"Ngay sau khi nghe tin về cái chết của ông ấy (nhà báo Khashoggi), tôi nhận thấy rõ ràng rằng chúng tôi không thể cứ tiếp tục làm kinh doanh tại đây như bình thường", Kaeser viết. "Chúng ta - những người Đức, nên biết rõ từ lịch sử của chính mình rằng điều gì sẽ xảy ra nếu mọi người cố tránh rắc rối và không lên tiếng đến khi quá muộn". 

Kaeser nói rằng ông đã cố "cân bằng giữa các giá trị, lợi ích và thời gian" sau khi nhận "hàng trăm, nếu không muốn nói là hàng nghìn email thúc giục ông đừng tham gia hội nghị". 

Thái tử Mohammed (giữa) cùng Giám đốc Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) Christine Lagarde và CEO SoftBank Masayoshi Son trong sự kiện Future Investment Initiative năm ngoái - Ảnh: Getty Images.

Việc thiếu vắng những tên tuổi lớn cũng không ngăn được các phiên thảo luận về những cơ hội kinh doanh tương lai tại hội nghị Future Investment Initiative. Dù lãnh đạo lớn không tham dự, một số công ty như JPMorgan và HSBC, cử các giám đốc cấp thấp hơn đi thay. Giám đốc kinh doanh quốc tế của Morgan Stanley - Franck Petitgas cũng có tên trong danh sách diễn giả tại hội nghị. 

Những gì diễn ra tại các phiên hội nghị sáng nay cho thấy rõ ràng các doanh nghiệp Mỹ và châu Âu muốn giữ kênh kết nối mở với Saudi Arabia bất chấp những vấn đề xung quanh hội nghị này. Một số chỉ ra mối quan hệ làm ăn kéo dài hàng thập kỷ với chính phủ Saudi Arabia và lượng nhân viên lớn của mình tại vương quốc này. 

Có quan hệ làm ăn với Saudi Arabia là những doanh nghiệp mạnh trong các lĩnh vực như năng lượng và vũ khí. CEO của nhà thầu quân sự Raytheon - Thomas Kennedy, cũng có tên trong danh sách diễn giả tại sự kiện. 

Quỹ đầu tư quốc gia của Nga Russian Direct Investment Fund (RDIF) cử một nhóm đại biểu gồm hơn 30 doanh nhân, lãnh đạo doanh nghiệp và quan chức tới tham gia hội nghị. Nhóm này kỳ vọng "tìm được các dự án liên doanh và thảo luận về những lĩnh vực tiềm năng để phát triển quan hệ hợp tác sâu rộng (với Saudi Arabia)", CEO của RDIF Kirill Dmitriev cho biết vào tuần trước.