Theo Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thuỷ sản Việt Nam (Vasep), trong 3 năm trở lại đây, hoạt động xuất khẩu cá tra sang thị trường Trung Quốc thực sự "nóng"và đi kèm mối quan ngại về chất lượng hàng xuất khẩu theo đường tiểu ngạch. 

Vasep đã gửi một số công văn báo cáo tình hình xuất khẩu cá tra sang thị trường này với Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Bộ Công Thương về việc đề nghị siết chặt hơn nữa hoạt động kiểm soát chất lượng hàng cá tra đi qua đường tiểu ngạch.

Vasep cũng tiếp tục khuyến cáo các doanh nghiệp hội viên chủ động tuân thủ chặt chẽ về việc truy xuất nguồn gốc, an toàn thực phẩm và sử dụng Chứng thư Thủy sản xuất khẩu theo quy định. Đồng thời, doanh nghiệp cần kiểm soát tốt nhất chất lượng thủy sản xuất khẩu nói chung cũng như sang thị trường Trung Quốc nói riêng, trong đó bao gồm sản phẩm cá tra, basa.

Trong thời gian tới, Vasep cam kết sẽ phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành liên quan để phát hiện, xử lý những trường hợp gian lận thương mại, góp phần giữ vững uy tín hình ảnh cá tra, basa Việt Nam, phát triển xuất khẩu bền vững sang thị trường lớn Trung Quốc và các thị trường khác.

Theo thông tin của Bộ Công Thương, hiện nay, theo đề nghị của Tổng cục Hải quan Trung Quốc, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn đang dự thảo Công hàm gửi Tổng cục Hải quan Trung Quốc, cung cấp thông tin chi tiết về: Hoạt động kiểm soát an toàn thực phẩm thủy sản xuất khẩu nói chung và cá tra nói riêng sang thị trường Trung Quốc từ khâu nuôi trồng, kiểm soát chất lượng nước nuôi, giám sát dư lượng hóa chất kháng sinh trong sản phẩm nuôi, quản lý hoạt động thu gom, sơ chế, chế biến, xuất khẩu.

Đồng thời, Bộ Nông nghiệp cũng đề nghị phía Trung Quốc tăng cường phối hợp, kiểm tra các lô hàng thủy sản của Việt Nam nhập khẩu vào Trung Quốc và chỉ cho phép nhập khẩu các lô hàng thủy sản được sản xuất bởi các cơ sở Việt Nam có tên trong danh sách được phép xuất khẩu sang thị trường này kèm theo Chưng thư do Cơ quan thẩm quyền Việt Nam cấp.

Từ năm 2014, Bộ Nông nghiệp và Tổng cục Giám sát Chất lượng, Thanh tra và Kiểm dịch Trung Quốc đã ký thỏa thuận về việc kiểm soát an toàn thực phẩm thủy sản xuất nhập khẩu giữa hai nước. Theo đó, Cơ quan thẩm quyền nước xuất khẩu sẽ kiểm tra, tổng hợp các doanh nghiệp đủ điều kiện an toàn thực phẩm gửi Cơ quan thẩm quyền nước nhập khẩu để cho vào danh sách được phép xuất khẩu thủy sản. 

Các lô hàng của các doanh nghiệp trong danh sách xuất khẩu sang nước đối tác phải được Cơ quan thẩm quyền nước xuất khẩu kiểm tra và cấp Giấy chứng thư theo mẫu đã được thống nhất. 

Hiện nay, số lượng doanh nghiệp Việt Nam trong danh sách được phép xuất khẩu sang Trung Quốc là 669 doanh nghiệp. Số lượng các doanh nghiệp Trung Quốc nằm danh sách được phép xuất khẩu vào Việt Nam là 699 doanh nghiệp.

Tính đến hết tháng 5/2018, tổng giá trị xuất khẩu cá tra sang thị trường Trung Quốc đạt 203 triệu USD, chiếm 25,5% tổng xuất khẩu cá tra và tăng 48,6% so với cùng kỳ năm trước. Như vậy, Trung Quốc vẫn tiếp tục là thị trường xuất khẩu lớn nhất của các doanh nghiệp xuất khẩu cá tra Việt Nam.

Với sức tiêu thụ mạnh mẽ từ thị trường láng giềng đông dân cư, trong 3 năm trở lại đây xuất khẩu cá tra sang thị trường này liên tục tăng trưởng mạnh. Số lượng doanh nghiệp tham gia xuất khẩu sang thị trường này cũng gia tăng. 

Tuy nhiên, đi cùng với sự phát triển đột biến trong thời gian ngắn cũng ẩn chứa nhiều rủi ro. Vasep nhận định rằng, đây là một thị trường rộng lớn và nhiều tiềm năng nhưng các doanh nghiệp cũng cần tuân thủ chặt chẽ kiểm soát chất lượng hàng xuất khẩu nhằm giảm thiểu tác động bất lợi đến hoạt động xuất khẩu cá tra sang thị trường này trong thời gian tới.