Theo các chuyên gia kinh tế của Ngân hàng Thế giới, một trong những giải pháp giúp mở rộng thị trường vốn của Việt Nam, đặc biệt là vốn dài hạn chính là tiền nhàn rỗi trong dân. Nếu kêu gọi được nguồn lực này thì sẽ giải quyết được bài toán về vốn cho cá nhân, doanh nghiệp.

60 tỷ USD tiền nhàn rỗi

Tại Diễn đàn Kinh tế Việt Nam diễn ra sáng 21/8, ông Ketut Kusuma, Chuyên gia cao cấp về Thị trường vốn Ngân hàng Thế giới cho biết, cơ cấu tài sản tài chính cơ bản của Việt Nam hiện bao gồm trái phiếu chính phủ, trái phiếu doanh nghiệp và vốn hóa thị trường chứng khoán.

"Trong đó, thị trường chứng khoán và trái phiếu của Việt Nam hoạt động tốt hơn những thị trường khác tại Châu Á trong những năm vừa qua", ông Ketut Kusuma đánh giá.

Mặc dù đạt được một số thành tựu, nhưng vị chuyên gia này cho rằng, sự tham gia của các nhà đầu tư nước ngoài vào thị trường chứng khoán Việt Nam chưa nhiều, thị trường trái phiếu doanh nghiệp còn nhiều khả năng tăng trưởng, đặc biệt là thị trường tư nhân chưa được khai thác hết.

Điểm hạn chế ở thị trường trái phiếu doanh nghiệp tư nhân Việt Nam hiện nay chính là tính minh bạch hạn chế, thông tin về nhà phát hành và thị trường không có sẵn đối với phần đông các nhà đầu tư, đặc biệt là các tổ chức phi ngân hàng.

Chính sự hạn chế này đã dẫn đến việc các doanh nghiệp Việt không huy động được các nguồn vốn dài hạn và làm thị trường vốn Việt Nam mất cân bằng, với 70% nguồn vốn hiện nay là vốn ngắn hạn.

Từ đó, các chuyên gia của Ngân hàng Thế giới cho rằng, phát triển thị trường chứng khoán, thúc đẩy trái phiếu doanh nghiệp chính là giải pháp để Việt Nam huy động được nguồn vốn dài hạn.

Cụ thể, ông Alwaleed Fareed Alatabani, Chuyên gia trưởng thị trường Tài chính Việt Nam của Ngân hàng Thế giới cho rằng, có hai vấn đề cần giải quyết để khuyến khích thị trường chứng khoán Việt Nam phát triển.

Thứ nhất là làm cách nào để Việt Nam trở thành điểm đầu tư hấp dẫn, thu hút, ví như nhiều nhà đầu tư trên thế giới hiện rất quan tâm đến quỹ đầu tư cho người về hưu ở Việt Nam.

Thứ hai là phát triển tiềm năng của nền kinh tế Việt Nam. Ông Alatabani cho rằng, nền kinh tế Việt Nam có tỷ lệ tích lũy trong dân cao, tới khoảng 60 tỷ USD nằm trong dân mà chưa được huy động hết, đây là tiềm năng lớn.

"Khi đầu tư dài hạn, cần nghĩ xem làm cách nào để huy động được nguồn vốn nhàn rỗi của người dân, đồng thời, tạo ra môi trường tốt để có khoản đầu tư dài hạn, tạo điều kiện cho thị trường trái phiếu chứng khoán của Việt Nam phát triển", ông Alatabani nói.

Cũng nhấn mạnh đến tiềm năng của nguồn vốn nhàn rỗi, ông Ketut Kusuma cho biết, danh sách các nhà đầu tư tổ chức trong nước có số lượng ít với quy mô nhỏ, trong đó, doanh nghiệp bảo hiểm, quỹ bảo hiểm xã hội chỉ chiếm 16%.

Theo ông Ketut Kusuma, nếu nhìn vào từng nhà đầu tư, có thể thấy doanh nghiệp bảo hiểm có đầu tư gián tiếp, trực tiếp, có chứng khoán doanh nghiệp, có trái phiếu được Chính phủ bảo lãnh... "Như vậy, vấn đề đặt ra là làm thế nào huy động được nguồn vốn nhàn rỗi trong các hộ gia đình để họ yên tâm khi đầu tư vào các kênh khác nhau như cổ phiếu, trái phiếu, gửi ngân hàng...", ông Ketut Kusuma nói và cho rằng, các nguồn tích lũy tiết kiệm cần được đầu tư vào đâu là câu hỏi cần được quan tâm.

"Khi chúng ta huy động được nguồn vốn nhàn rỗi trong dân chúng hiệu quả, đầy đủ, chúng ta sẽ đảm bảo nguồn vốn dài hạn, đáp ứng nhu cầu vay của người dân", ông nói thêm.

Chú trọng phát triển nhà đầu tư cá nhân

Bày tỏ quan điểm về thị trường vốn trong sự liên hệ mật thiết với thị trường chứng khoán và trái phiếu chính phủ, ông Trần Văn Dũng, Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cho rằng, thị trường vốn cần có chính sách để cân bằng thị trường tín dụng, thị trường cổ phiếu và thị trường trái phiếu.

Theo ông, hiện nay, Việt Nam chỉ có khoảng 2.000 nhà đầu tư cổ phiếu, một con số khiêm tốn so với các nước khu vực, nên bài toán đặt ra là làm sao để phát triển nhà đầu tư có tổ chức.

Bên cạnh đó, vấn đề ít được nhắc đến nhưng không kém phần quan trọng là phát triển nhà đầu tư cá nhân. Để phát triển, Việt Nam phải có sản phẩm, phát triển các loại quỹ đồng thời đảm bảo quyền lợi cho nhà đầu tư.

Đồng quan điểm, chuyên gia kinh tế Võ Trí Thành gợi mở, nên chăng Việt Nam cần có thị trường cổ phiếu riêng cho các nhà đầu tư tổ chức, quan tâm hơn đến các nhà đầu tư cá nhân?

Ông Warrick Cleine, Chủ tịch kiêm CEO KPMG tại Việt Nam và Campuchia tỏ ra tâm đắc với đề xuất này của ông Võ Trí Thành và khẳng định đây là đề xuất hay.

Ông Warrick Cleine cho biết, hiện Việt Nam mới có 2 triệu nhà đầu tư, trong khi dân số có đến 90 triệu người. Phần lớn các nhà đầu tư tại Việt Nam đều tiềm năng và tuân thủ chính sách.

"Họ có thể mở rộng lĩnh vực, đầu tư như tích lũy, tiết kiệm thay vì bất động sản như hiện nay", ông gợi ý.