Kombucha đang là một thức uống lên men ngày càng được ưa chuộng, đặc biệt là tại Mỹ, nhờ sự lan tỏa mạnh mẽ trên mạng xã hội. Được làm từ trà đen hoặc trà xanh lên men với một chút đường (khoảng 5 - 8%) và một hỗn hợp gồm vi khuẩn axit acetic và nấm men Scoby (Symbiotic Culture of Bacteria and Yeast - Hỗn hợp cộng sinh của vi khuẩn và nấm men), kombucha có vị chua ngọt, hơi gas và được cho là có nhiều lợi ích cho sức khỏe.

Nhưng cùng với sự phổ biến ngày càng tăng, một câu hỏi cũng đang được đặt ra: liệu kombucha có tốt cho hành tinh như đối với hệ tiêu hóa của chúng ta?

LỢI ÍCH VỚI SỨC KHỎE

Một nghiên cứu tổng hợp của Đại học Florida, Mỹ chỉ ra rằng kombucha có thể hỗ trợ giảm huyết áp, cholesterol, giảm cân, cải thiện viêm khớp, tăng cường hệ miễn dịch, giảm sỏi thận, tăng cường năng lượng, hỗ trợ giảm mụn trứng cá, cải thiện nếp nhăn, thanh lọc túi mật, cải thiện táo bón, thậm chí có khả năng ức chế sự phát triển của tế bào ung thư. 

Nghiên cứu về lợi ích sức khỏe của kombucha vẫn đang trong giai đoạn sơ khai. Mặc dù một số nghiên cứu trên động vật và nghiên cứu trong phòng thí nghiệm cho thấy những kết quả tích cực, nhưng để khẳng định chắc chắn hiệu quả của kombucha đối với các bệnh lý cụ thể trên người thì cần có thêm nhiều nghiên cứu lâm sàng quy mô lớn.

Dù vậy, một số thành phần của kombucha quả thật đã mang lại các lợi ích về sức khỏe, như lợi khuẩn lên men, chất chống oxy hóa từ trà, acid có lợi, và đặc biệt là lượng đường rất ít, được chuyển hóa để không gây hại cho cơ thể.

Vì được lên men, kombucha vẫn có khoảng 0,5% - dưới 1% cồn, nên đây là một thức uống có cồn ngon miệng và tốt cho sức khỏe. Không chỉ vậy, nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng kombucha còn là một thức uống “xanh”, tốt cho môi trường. Mặc dù vẫn có những yếu tố hạn chế và không phải là giải pháp thần kỳ cho các vấn đề về môi trường, kombucha có một số lợi ích tiềm năng cho môi trường so với các loại đồ uống thông thường.

TÁC ĐỘNG ĐẾN MÔI TRƯỜNG 

Một số nghiên cứu khẳng định quá trình sản xuất kombucha an toàn và có tác động môi trường thấp. Quá trình lên men biến đổi trà và đường thành kombucha hữu cơ hoàn toàn tự nhiên và bền vững ngay cả khi sản xuất số lượng lớn. Thậm chí, bạn có thể tự ủ kombucha tại nhà. Việc tự ủ kombucha loại bỏ nhiều khâu trung gian trong chuỗi cung ứng, mang lại những lợi ích rõ ràng về môi trường:

Giảm thiểu bao bì: Sử dụng lại nhiều lần chai thủy tinh trước khi tái chế, thay vì vứt bỏ sau một lần sử dụng.

Tiết kiệm năng lượng: Sản xuất quy mô lớn thường tiêu thụ nhiều năng lượng. Ngoài ra còn có chi phí nhiên liệu và khí CO2 thải ra trong quá trình vận chuyển sản phẩm. Tự ủ kombucha giúp giảm thiểu đáng kể lượng năng lượng tiêu thụ.

Tiết kiệm chi phí: So với việc mua kombucha thương mại, tự ủ kombucha tiết kiệm chi phí đáng kể. Thay vì chọn một thức uống xa xỉ, kombucha tự ủ trở thành lựa chọn thay thế vừa kinh tế vừa tốt cho sức khỏe, so với các loại đồ uống nhiều đường và đã qua chế biến nhiều bước.

Quá trình lên men kombucha tạo ra một Scoby. Scoby này có thể “sinh sôi nảy nở” và được tái sử dụng cho nhiều mẻ ủ kombucha khác nhau, giảm thiểu chất thải. Một cách hiệu quả là tái chế và ủ phân bón đúng cách đối với các phụ phẩm sản xuất kombucha. Bã trà và bã đường thừa có thể tận dụng làm phân bón hữu cơ, cải tạo đất. Việc thiết lập quy trình tái chế và ủ phân bón rõ ràng sẽ giúp giảm thiểu chất thải và hướng tới hoạt động sản xuất bền vững hơn.

Tuy nhiên, các chuyên gia môi trường cũng lưu ý rằng tác động môi trường của kombucha cần được nhìn nhận đa chiều.  Sản xuất kombucha thương mại vẫn có thể tạo ra tác động về môi trường, dù bao bì có thể tái chế. Quy trình sản xuất, vận chuyển nguyên liệu và sản phẩm cuối cùng vẫn tiêu tốn năng lượng. Nhu cầu về kombucha đóng chai/lon vẫn tồn tại, đặc biệt khi di chuyển hoặc không có điều kiện tự ủ.

Mặc dù mua kombucha thay vì tự ủ sẽ đóng góp một phần vào rác thải môi trường, nhưng người tiêu dùng có thể lựa chọn thông minh hơn. Kombucha được vận chuyển càng xa thì dấu chân carbon càng lớn, nên thay vì mua kombucha đóng chai/lon công nghiệp nhập khẩu, bạn có thể tìm kiếm các cửa hàng địa phương cung cấp kombucha chiết vào chai/lọ thủy tinh có thể tái sử dụng. Đây là giải pháp vừa thân thiện với môi trường vừa hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ tại địa phương.

Nhìn chung, kombucha có thể là một lựa chọn đồ uống bổ dưỡng, sảng khoái và thân thiện với môi trường hơn so với nhiều loại đồ uống khác. Bằng cách tái chế, ủ phân bón và lựa chọn ủng hộ các thương hiệu kombucha bền vững tại địa phương, người tiêu dùng có thể vừa thưởng thức thức uống yêu thích vừa góp phần bảo vệ môi trường.