Báo cáo được thực hiện với sự tham gia của 460 chuyên gia từ nhiều lĩnh vực khác nhau, trong đó ngành logistics và chuỗi cung ứng chiếm 60,9%, bên cạnh các ngành tiêu dùng nhanh, thực phẩm - đồ uống, bán lẻ và sản xuất.

Báo cáo tập trung phân tích tác động của luật giao thông mới có hiệu lực từ ngày 1/1/2025, bao gồm các quy định về an toàn giao thông, tiêu chuẩn khí thải và giới hạn giờ lái xe đối với các doanh nghiệp vận tải và logistics tại Việt Nam.

CHI PHÍ TĂNG, HIỆU SUẤT GIAO HÀNG GIẢM ĐÁNG KỂ

Trong số các doanh nghiệp được khảo sát, 44,7% không biết về luật mới trước khi được thực thi. Trong số những người đã biết, chỉ có 38,3% đã chủ động chuẩn bị, trong khi 17% thừa nhận biết luật nhưng vẫn chưa chuẩn bị. Điều này đồng nghĩa với việc tiếp cận và giáo dục hiệu quả là rất cần thiết để đảm bảo tất cả các doanh nghiệp hiểu đầy đủ và tuân thủ các quy định giao thông mới.

Bên cạnh đó, sự phức tạp của luật, chi phí bị cho là cao và thiếu tính khẩn trương là những rào cản đáng kể đối với việc tuân thủ đầy đủ. Các doanh nghiệp dự kiến sẽ đối mặt với chi phí vận hành tăng từ 10-20%, chủ yếu do nhu cầu tăng cường đội ngũ tài xế để tuân thủ quy định, cùng với các điều chỉnh logistics để thích ứng với giới hạn giờ lái xe mới.

Đánh giá tác động theo ngành, báo cáo chỉ rõ, lĩnh vực logistics và phân phối, chịu ảnh hưởng đáng kể bởi các quy định về đường bộ nên mức độ nhận thức và chuẩn bị cao hơn. 64,3% doanh nghiệp trong ngành này biết về luật mới, với 42,9% đã chuẩn bị trước.

Khoảng 80% doanh nghiệp báo cáo các gián đoạn lớn đến nghiêm trọng do luật giao thông mới của Việt Nam. Đặc biệt, lĩnh vực logistics phải đối mặt với tác động lớn nhất, với 80% gặp phải những thách thức lớn.

Vận tải đường dài bị ảnh hưởng đặc biệt, dẫn đến thời gian giao hàng kéo dài và tình trạng thiếu tài xế. Điều này làm gián đoạn nguồn cung nguyên liệu và thương mại quốc tế, gây ra sự chậm trễ trong các hoạt động xuất nhập khẩu.

Tương tự, khoảng 70% doanh nghiệp gặp phải những tác động lớn đến chi phí hoạt động do thời gian lái xe bị giảm. Điều này làm giảm thu nhập của nhân viên và tăng chi phí kinh doanh. Mức phạt tăng cao càng làm tăng chi phí, buộc các doanh nghiệp vận tải và nhà cung cấp bên ngoài phải tăng giá.

Sau khi luật có hiệu lực, 52,5% doanh nghiệp đang chứng kiến chi phí tăng lên đến 10%, với 67,5% đối mặt với thời gian giao hàng dài hơn 10%. Hiệu suất giao hàng đã giảm đáng kể, chỉ có 44,7% duy trì tỷ lệ giao hàng đúng hạn từ 70-89%.

Khoảng 80% doanh nghiệp ghi nhận sự gián đoạn từ lớn đến rất lớn, đặc biệt trong ngành vận tải đường dài. 70% doanh nghiệp báo cáo rằng chi phí hoạt động bị ảnh hưởng nghiêm trọng do quy định giảm giờ lái xe và mức phạt tăng cao. Những thay đổi này đã tạo ra áp lực đáng kể lên các công ty logistics và doanh nghiệp có chuỗi cung ứng rộng khắp.

Ngoài ra, có sự chậm trễ trong thích ứng các quy định giao thông mới của doanh nghiệp: 37,5% doanh nghiệp vẫn đang lên kế hoạch điều chỉnh hoặc chưa thích ứng với luật mới, có khả năng làm tăng thêm các tác động tiêu cực.

30% doanh nghiệp cho biết cần mở rộng đội xe hoặc thiết lập các trạm đổi tài xế, làm tăng chi phí vận hành. Trong khi đó, 10% đang điều chỉnh lịch trình giao hàng hoặc đặt trước phương tiện vận chuyển để duy trì tính kịp thời, với 12, 5% khác tăng chi phí vận chuyển, gây rủi ro cho sự hài lòng của khách hàng và việc duy trì hợp đồng.

Chỉ 10% công ty đang sắp xếp lại các tuyến giao hàng để tuân thủ quy định, trong khi 15% tập trung vào đào tạo tuân thủ quy định cho nhân viên mà không có thay đổi lớn về vận hành.

CẦN NHỮNG GIẢI PHÁP MỚI

Các ý kiến khảo sát đều đánh giá cao những lợi ích và cơ hội dài hạn từ các quy định giao thông mới. Cụ thể, việc thực thi nghiêm ngặt hơn về giờ lái xe và các hình phạt giúp giảm đáng kể tai nạn giao thông, thúc đẩy việc di chuyển an toàn hơn và giảm chi phí liên quan cho các doanh nghiệp và hệ thống y tế.

Các tiêu chuẩn khí thải mới dự kiến sẽ làm giảm mức độ ô nhiễm, góp phần cải thiện sức khỏe cộng đồng và phù hợp với các mục tiêu phát triển bền vững toàn cầu.

Nhu cầu tuân thủ các quy định nghiêm ngặt sẽ thúc đẩy việc áp dụng các công nghệ logistics tiên tiến như hệ thống lập kế hoạch tuyến đường tự động và theo dõi thời gian thực, nâng cao hiệu quả giao hàng.

Song để giải quyết các thách thức trước mắt, báo cáo nhận định việc tiếp cận và giáo dục hiệu quả là rất cần thiết để đảm bảo tất cả các doanh nghiệp hiểu đầy đủ và tuân thủ các quy định giao thông mới.

Một trong những giải pháp quan trọng là ứng dụng công nghệ tối ưu hóa tuyến đường nhằm rút ngắn thời gian di chuyển và giảm tác động từ quy định giới hạn giờ lái xe. Việc nâng cấp đội xe để đáp ứng tiêu chuẩn khí thải không chỉ giúp doanh nghiệp tuân thủ luật mà còn giảm chi phí nhiên liệu và tránh các mức phạt vi phạm.

Ngoài ra, các doanh nghiệp nên tích cực hợp tác với cơ quan quản lý và tham gia vào các hiệp hội ngành để đề xuất điều chỉnh quy định phù hợp với thực tế vận hành, đảm bảo sự chuyển đổi diễn ra một cách hiệu quả và bền vững.

Triển khai thử nghiệm các chương trình thí điểm để giúp các doanh nghiệp hiểu và điều chỉnh theo các yêu cầu mới một cách tăng dần. Các thí điểm này đóng vai trò như những minh chứng thực tế, cho phép các tổ chức có thời gian để điều chỉnh các chiến lược hoạt động mà không bị thực thi toàn diện ngay lập tức.

Cùng đó, sử dụng giai đoạn thí điểm để đo lường các tác động kinh tế tiềm năng, bao gồm các biến động về chi phí vận chuyển, điều chỉnh lương cho tài xế và sự chậm trễ tiềm ẩn trong lịch trình giao hàng. Cách tiếp cận chủ động này giúp xác định các điểm khó khăn và các lĩnh vực cần chú ý trước khi triển khai rộng rãi hơn.