Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 27/11 đã đặt bút ký dự luật thể hiện sự ủng hộ của Mỹ đối với người biểu tình đòi dân chủ ở Hồng Kông. Động thái này được dự báo sẽ làm gia tăng căng thẳng quan hệ Mỹ-Trung và có thể gây trở ngại cho cuộc đàm phán thương mại giữa hai nước.

Hãng tin Bloomberg dẫn tuyên bố từ Nhà Trắng cho biết dự luật mà lưỡng viện Quốc hội Mỹ thông qua trước đó đã được ông Trump ký, theo đó chính thức trở thành luật. Tuy nhiên, ông Trump cũng phát tín hiệu lo ngại về một số phần không được nêu cụ thể của đạo luật mà ông vừa ký, nói rằng những nội dung đó có thể vi phạm thẩm quyền của ông trong Hiến pháp về thực thi chính sách đối ngoại của Mỹ.

Đây là đạo luật quy định Mỹ sẽ tiến hành rà soát hàng năm địa vị thương mại đặc biệt mà Washington đã dành cho Hồng Kông từ nhiều thập kỷ qua. Đạo luật cũng cho phép Chính phủ Mỹ sử dụng các biện pháp trừng phạt đối với các quan chức có hành vi vi phạm nhân quyền hay làm suy yếu quyền tự trị của Hồng Kông.

"Tôi ký dự luật này với sự trân trọng dành cho Chủ tịch Tập, Trung Quốc, và nhân dân Hồng Kông", ông Trump nói trong một tuyên bố. "Dự luật trở thành luật với hy vọng rằng các nhà lãnh đạo và các đại diện của Trung Quốc và Hồng Kông có thể giải quyết êm đẹp những khác biện giữa họ, để đi tới hòa bình và thịnh vượng dài lâu cho tất cả các bên".

Dự luật được Hạ viện Mỹ thông qua và hôm 20/11 với 417 phiếu thuận và một phiếu chống, sau khi được Hạ viện thông qua trước đó với không một phiếu chống nào. Với đa số phiếu lớn như vậy, ông Trump hầu như không thể sử dụng quyền phủ quyết đối với dự luật mà đành phải đặt bút ký.

Thời gian qua, nhiều nghị sỹ Quốc hội Mỹ thuộc cả hai đảng đã lên tiếng ủng hộ người biểu tình Hồng Kông, nhưng ông Trump hầu như chỉ giữ im lặng, ngay cả khi bạo lực ở Hồng Kông leo thang mạnh gần đây.

Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã kêu gọi ông Trump tìm cách ngăn không cho dự luật Hồng Kông trở thành luật, cảnh báo Mỹ không nên đánh giá thấp quyết tâm của Trung Quốc trong việc bảo vệ "chủ quyền, an ninh và các lợi ích phát triển của mình".

"Nếu Mỹ nhất định đi theo con đường sai trái, Trung Quốc sẽ phải sử dụng các biện pháp đáp trả mạnh mẽ", người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Geng Shuang tuyên bố trong một cuộc họp báo ở Bắc Kinh vào hôm thứ Năm tuần trước.

Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Trung Quốc Zheng Zeguang vào hôm thứ Hai tuần này triệu đại sứ Mỹ tại Bắc Kinh Terry Branstad tới để bày tỏ "sự phản đối mạnh mẽ" đối với điều mà Bắc Kinh cho là Mỹ can thiệp vào biểu tình ở Hồng Kông, bao gồm dự luật Hồng Kông.

Ông Trump ký dự luật Hồng Kông vào đúng thời điểm mà Mỹ và Trung Quốc có những tín hiệu chuẩn bị hoàn tất thỏa thuận thương mại giai đoạn 1 nhằm xuống thang thương chiến song phương đã kéo dài một năm rưỡi. Ông Trump được cho là cần một thỏa thuận như vậy để cải thiện khả năng tái cử của ông trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ 2020.

Tiến trình đi đến thỏa thuận giai đoạn 1 gặp khó bởi bất đồng giữa hai bên về một số vấn đề như dỡ thuế quan và cam kết mua nông sản. Với dự luật Hồng Kông được ông Trump ký, không loại trừ khả năng việc đàm phán sẽ càng phức tạp và khó khăn hơn.