Trong bài phát biểu tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế tại Washington ngày 4/10, bà Katherine Tai, Đại diện Thương mại Mỹ chỉ trích các hành vi thương mại thiếu công bằng của Trung Quốc và cam kết sẽ bảo vệ quyền lợi kinh tế của Mỹ. Bà Tai cho biết Chính phủ Mỹ sẽ tập hợp các đồng minh để ứng phó với nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.

“Mục tiêu của chúng tôi không phải là châm ngòi căng thẳng thương mại với Trung Quốc”, bà Tai khẳng định. “Nhưng trên hết, chúng tôi phải bảo vệ lợi ích kinh tế của mình, và việc này đồng nghĩa với việc chúng tôi sẽ thực hiện mọi biện pháp cần thiết để bảo vệ chính mình trước những thiệt hại do cạnh tranh không công bằng những năm qua".

Trong bài phát biểu của mình, bà Tai cũng cho biết Chính phủ Mỹ tin rằng Bắc Kinh đã không tuân thủ những cam kết đã đưa ra trong thỏa thuận thương mại giai đoạn 1 với Washington.

Theo thỏa thuận, được ký dưới thời cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump vào tháng 1/2020, Trung Quốc cam kết mua thêm ít nhất 200 tỷ USD hàng hóa và dịch vụ của Mỹ trong năm 2020 và 2021, so với năm 2017. Cũng theo thỏa thuận, Trung Quốc cam kết thay đổi các quy định về bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, công nghệ sinh học nông nghiệp và khả năng tiếp cận dịch vụ tài chính của doanh nghiệp Mỹ.

Tuy nhiên, mục tiêu về nhập khẩu hàng hóa bị ảnh hưởng không nhỏ do tác động của đại dịch Covid-19. Theo dữ liệu xuất khẩu từ Viện Kinh tế Quốc tế Peterson, Trung Quốc mới chỉ đạt được 62% mục tiêu đó. Thỏa thuận này sẽ hết hạn vào cuối năm nay.

Trong cuộc phỏng vấn độc quyền với CNBC ngày 4/10, bà Tai cho biết bà đã muốn thay mặt chính quyền của Tổng thống Joe Biden dẫn đàu các cuộc đàm phán với Trung Quốc, dù phía Bắc Kinh dường như không muốn cải thiện mối quan hệ song phương.

“Thành thật mà nói tôi không biết mình có thể tin tưởng Bắc Kinh hay không trước khi tôi được đàm phán với họ”, bà Tai bày tỏ khi nói về việc Trung Quốc chưa đạt được các cam kết trong thỏa thuận giai đoạn 1. “Chúng tôi không biết mình có thể đạt được những gì cho trước khi”.

Tuần trước, bà Tai cùng Bộ trưởng Thương mại Gina Raimondo và Bộ trưởng Ngoại giao Mỹ đã có cuộc gặp với các nhà lãnh đạo Liên minh châu Âu (EU) tại lễ khai mạc của Hội đồng Công nghệ và Thương mại Mỹ - EU (TTC).

Cuộc họp của TTC, diễn ra tại Pittsburgh, bang Pennsylvania, Mỹ, thảo luận về các biện pháp nhằm tăng cường hợp tác sâu rộng về thương mại và công nghệ, cho thấy tham vọng của Mỹ và EU nhằm cạnh tranh hiệu quả hơn với Trung Quốc.

"Mỹ làm việc hiệu quả nhất khi hợp tác cùng các đồng minh của mình”,  hiệu quả nhất khi chúng tôi làm việc với các đồng minh của mình", bà Raimondo nói với CNBC trước cuộc họp. "Nếu thực sự muốn làm chậm tốc độ đổi mới của Trung Quốc, chúng tôi cần hợp tác  với châu Âu”.

Đồng quan điểm, trong bài phát biểu tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế, bà Tai cho biết Chính phủ Mỹ sẽ hợp tác chặt chẽ với các đồng minh và đối tác có chung chí hướng để “hướng tới xây dựng môi trường thương mại quốc tế thực sự công bằng, cạnh tranh lành mạnh”.

“Chúng tôi cần chuẩn bị triển khai mọi biện pháp và phát triển các biện pháp mới, trong đó có việc hợp tác với các nền kinh tế và quốc gia khác. Chúng tôi cũng phải vạch ra một lộ trình mới để thay đổi động lực thương mại song phương (Mỹ - Trung Quốc)”, bà Tai cho biết.

Trước đó, ngày 28/9, Bộ trưởng Thương mại Mỹ Raimondo cho rằng Chính phủ Trung Quốc đã cản trở các hãng hàng không nước này mua số máy bay trị giá “hàng chục tỷ USD” từ nhà sản xuất Mỹ Boeing. Bà Raimondo cho rằng Trung Quốc cần tuân thủ thỏa thuận thương mại giai đoạn 1 và khẳng định Mỹ cần gây áp lực để buộc Bắc Kinh chịu trách nhiệm.