Vào chiều ngày 18/3, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, phối hợp với Đại sứ quán 4 nước Bắc Âu bao gồm Thuỵ Điển, Đan Mạch, Phần Lan, Na Uy, đã tổ chức tọa đàm khoa học quốc tế thường niên Bắc Âu lần thứ 8 với chủ đề “Lãnh đạo và quản trị công hiệu quả, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số: Kinh nghiệm Bắc Âu và Việt Nam”. 

Tại tọa đàm, các quốc gia Bắc Âu đã chia sẻ kinh nghiệm trong việc ứng dụng chuyển đổi số vào quản trị công, nhằm đáp ứng nhu cầu của doanh nghiệp và người dân, đồng thời thúc đẩy tăng trưởng kinh tế đột phá và phát triển xã hội nhanh, bền vững.

BẮC ÂU - HÌNH MẪU VỀ QUẢN TRỊ CÔNG TRONG KỶ NGUYÊN SỐ

Trong bối cảnh Việt Nam hướng tới mục tiêu trở thành quốc gia có thu nhập cao vào năm 2045, việc cải cách hành chính, ứng dụng đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong quản trị công được xem là yếu tố then chốt.

Nhấn mạnh điều này, PGS. TS. Dương Trung Ý, Phó Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, cho rằng việc học hỏi mô hình từ các quốc gia Bắc Âu - những nước tiên phong về minh bạch, hiệu quả và bền vững trong quản trị công, chính là một bước đi quan trọng để Việt Nam thúc đẩy sự phát triển vượt bậc trong giai đoạn tới.

“Kinh nghiệm lãnh đạo và quản trị quốc gia chú trọng đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và hiệu quả nhằm phát triển bền vững xã hội của mô hình Bắc Âu rất hữu ích đối với Việt Nam trong bối cảnh hiện nay, đặc biệt là việc triển khai thực hiện Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị, từ đó góp phần thúc đẩy sự phát triển bứt phá của Việt Nam trong kỷ nguyên phát triển mới-kỷ nguyên vươn mình của dân tộc”, ông Ý nhấn mạnh

Các quốc gia Bắc Âu từ lâu đã được biết đến với mô hình quản trị công hiệu quả, thích ứng cao, giúp xây dựng niềm tin vững chắc trong xã hội. 

Chẳng hạn, Phần Lan hiện đang nổi bật với mô hình phân cấp quản lý, khuyến khích đổi mới sáng tạo để xây dựng một hệ thống quản trị bền vững, linh hoạt, lấy người dân làm trung tâm, từ đó giản hóa những tương tác quan trọng giữa chính quyền và công dân.

“Bằng cách ưu tiên phân cấp quản lý và nuôi dưỡng văn hóa đổi mới, Phần Lan đã tạo ra một hệ thống hành chính công linh hoạt, hiệu quả và mang lại lợi ích thiết thực cho người dân”, Đại sứ Phần Lan tại Việt Nam Keijo Norvanto chia sẻ.

Tương tự, hành trình số hóa dịch vụ của chính phủ tại Đan Mạch đã có từ 25 về trước và giữ vị trí hàng đầu thế giới về Chính phủ điện tử, điển hình là việc bỏ hoàn toàn thư giấy trong giao tiếp giữa chính phủ và công dân như sử dụng tờ khai thuế tự động, phát triển công cụ tự động hóa quy trình hành chính cho doanh nghiệp.... Theo Đại sứ Đan Mạch Nicolai Prytz, trong một thế giới đang thay đổi nhanh chóng, quản trị hiệu quả phải dựa trên khả năng thích ứng, đổi mới và xây dựng niềm tin. 

Trong khi đó, Na Uy hiện cũng đang tập trung chính vào việc cân bằng giữa chính quyền trung ương và địa phương, đồng thời khuyến khích sự tham gia của người dân để xây dựng một hệ thống quản trị toàn diện và linh hoạt hơn, áp dụng công nghệ linh hoạt.

Đại sứ Na Uy tại Việt Nam Hilde Solbakken, cho biết quốc gia này đã chứng kiến giá trị to lớn của việc để người dân tham gia vào quá trình ra quyết định, cũng như việc cân bằng quyền lực giữa các cấp chính quyền để tạo ra một hệ thống quản lý linh hoạt hơn.

Ngoài ra, với hệ thống quản trị phi tập trung, Thụy Điển là hình mẫu về tính toàn diện và đổi mới, đặc biệt là trong chuyển đổi số và hợp tác liên ngành. Mức tự động hóa quy trình quản trị công tại Thụy Điển đã lên tới 99,7%. 

“Vì vậy, việc chia sẻ những kinh nghiệm này sẽ giúp cho chúng ta tiến xa hơn trong hành trình nâng cao chất lượng hành chính công trên toàn cầu”, Đại sứ Thụy Điển tại Việt Nam Johan Ndisi bày tỏ.

NÂNG CAO HIỆU QUẢ THỰC TIỄN CỦA HOẠT ĐỘNG QUẢN TRỊ CÔNG 

Để làm rõ hơn những hiệu quả thực tiễn mà chuyển đổi số mang lại trong quản trị công, ông Jarkko Levasma, Giám đốc Ban Công nghệ Thông tin, Bộ Tài chính Phần Lan, đã đưa ra một ví dụ cụ thể rằng trên toàn thế giới, việc kê khai thuế hàng năm vẫn là một gánh nặng đối với cả cá nhân và doanh nghiệp.

Nhận thức rõ điều này, Phần Lan cùng nhiều quốc gia Bắc Âu đã triển khai hệ thống tờ khai thuế tự động, không chỉ giúp người dân tiết kiệm thời gian mà còn giảm đáng kể áp lực cho cơ quan thuế.

Bên cạnh đó, ông Levasma nhấn mạnh cốt lõi của chuyển đổi số chính là lấy con người làm trung tâm, với trọng tâm xoay quanh các sự kiện trong cuộc sống, cho phép tối ưu hóa quy trình, nâng cao mức độ tự động hóa và từ đó thúc đẩy năng suất của quản trị công.

“Dịch vụ công tốt nhất là dịch vụ mà người dân không cần phải thực hiện bất cứ thao tác nào - mọi thứ nên diễn ra một cách tự động,” ông Levasma khẳng định.

Đồng quan điểm,  ông Nils Öberg, Tổng giám đốc Cơ quan bảo hiểm Thụy Điển; Chuyên gia cấp cao Hội đồng quản trị AI Thụy Điển, cũng dẫn chứng rằng tại Thụy Điển, hệ thống dịch vụ công thân thiện với người dùng, hoạt động 24/7 và duy trì ổn định trong suốt nhiều năm đã giúp quốc gia này đạt năng suất cao với chi phí vận hành thấp.

Tuy nhiên, quá trình chuyển đổi số trong quản trị công cũng không thể diễn ra trong một sớm một chiều mà đó là một hành trình dài, đòi hỏi tầm nhìn chiến lược rõ ràng từ chính phủ, sự đầu tư bền vững và tinh thần học hỏi không ngừng.

Theo Đại sứ Đan Mạch tại Việt Nam Nicolai Prytz, ngay cả sau 25 năm ứng dụng công nghệ vào quản trị công, Đan Mạch vẫn không ngừng cải tiến và hoàn thiện hệ thống này. Và một trong những thách thức lớn nhất chính là tốc độ phát triển chóng mặt của công nghệ.

Cụ thể, những giải pháp tiên tiến hôm nay có thể nhanh chóng trở nên lỗi thời khi những đổi mới liên tục xuất hiện. Nhiều sai sót trong quá trình số hóa không xuất phát từ con người mà từ sự thay đổi quá nhanh của công nghệ, khiến một số quy trình hành chính công không theo kịp và trở nên lạc hậu.

“Mặc dù chuyển đổi số trong quản trị công là một thách thức lớn, đòi hỏi nguồn lực đầu tư đáng kể, nhưng những lợi ích lâu dài mà nó mang lại vượt xa những khó khăn ban đầu. Chính vì thế, chúng tôi vẫn kiên định theo đuổi con đường này. Đây cũng là lý do các quốc gia khác, bao gồm cả Việt Nam, có thể học hỏi và gặt hái nhiều giá trị từ những sáng kiến tương tự”, Đại sứ Nicolai Prytz khẳng định.

Tại Việt Nam, công nghệ cũng đang từng bước làm thay đổi cấu trúc doanh nghiệp, mô hình kinh doanh và thậm chí tác động sâu rộng đến hệ thống quản trị công.

Theo ông Đỗ Tiến Thịnh, Phó Giám đốc Trung tâm Đổi mới Sáng tạo Quốc gia (NIC), một số công nghệ đã được ứng dụng trong hoạt động quản trị công của Việt Nam và ngày càng có nhiều cán bộ, công chức cũng ứng dụng công cụ trí tuệ nhân tạo (AI) vào công việc hàng ngày, minh chứng cho sự chuyển đổi số mạnh mẽ trong khu vực hành chính công.

Và để nâng cao hơn nữa hiệu quả quản trị công tại Việt Nam trong thời gian tới, ông Thịnh nhấn mạnh bên cạnh công nghệ và các giải pháp số hóa, một yếu tố then chốt không thể thiếu chính là sự thấu cảm với người dân.

“Chúng ta có thể chưa sở hữu những công nghệ tiên tiến nhất, nhưng khi đặt sự thấu cảm với người dân làm trọng tâm, chắc chắn sẽ tìm ra những giải pháp phù hợp để cải cách bộ máy, điều chỉnh chính sách và nâng cao hiệu quả quản trị công”, ông Thịnh khẳng định.