Hệ thống năng lượng của châu Âu chịu áp lực lớn trong mùa hè năm nay, khi các đợt nắng nóng liên tiếp làm tăng nhu cầu sử dụng điện và buộc nhiều nhà máy phải tạm dừng sản xuất vì không có đủ điện - tờ báo Financial Times cho hay.

Tháng 6 vừa qua là tháng nóng nhất từ trước đến nay được ghi nhận ở khu vực Tây Âu, dẫn tới tăng nhu cầu sử dụng máy điều hòa không khí và giá điện tăng mạnh theo. Hầu hết các quốc gia Tây Âu đều trải qua ít nhất hai đợt nắng nóng gay gắt trong tháng 6 và tháng 7, một số nơi còn chịu nhiều đợt nóng hơn. Theo số liệu từ hiệp hội ngành điện châu Âu Eurelectric, tổng nhu cầu điện ở Liên minh châu Âu (EU) trong hai tuần nắng nóng cao điểm từ ngày 23/6 đến ngày 3/7 đã tăng 7,5% so với cùng kỳ năm ngoái.

Cũng theo hiệp hội này, Tây Ban Nha chứng kiến mức tăng 16% của nhu cầu tiêu thụ điện trong cùng khoảng thời gian hai tuần, khi nhiệt độ ở nước này đạt trên 40 độ C.

Cùng với đó, thời tiết nóng bức đã buộc một số nhà máy điện hạt nhân của châu Âu phải giảm công suất hoặc tạm thời đóng cửa, và các nhà máy thủy điện cũng chịu áp lực lớn.

Ông Jan Rosenow, người đứng đầu chương trình năng lượng tại viện nghiên cứu Environmental Change Institute thuộc Đại học Oxford, nhận định những đợt sóng nhiệt trong mùa hè năm nay đánh dấu một “sự thay đổi lớn” đối với hệ thống năng lượng của châu Âu. Nhu cầu điện cao điểm trong lịch sử thường xảy ra vào mùa đông ở châu lục này, nhưng khi “mùa hè nóng hơn, đến một thời điểm nào đó, xu hướng đó có thể đảo ngược”, ông nói.

Theo Ember - một tổ chức tư vấn - trong vài ngày đầu tháng 7, nhu cầu điện cao điểm đạt 1,5 terawatt giờ ở Đức, tương đương với nhu cầu trung bình trong tháng 1. Ở Tây Ban Nha, nhu cầu trong đợt nắng nóng vượt quá mức trung bình của tháng 1, đạt mức 0,83 TWh so với 0,72 TWh của tháng đầu năm.

Châu Âu đang nóng lên nhanh hơn mức trung bình toàn cầu. Các nhà khoa học đã cảnh báo về sự gia tăng cường độ và thời gian của các hiện tượng thời tiết khắc nghiệt, bao gồm cả nắng nóng, do biến đổi khí hậu. Ở một số quốc gia, sự căng thẳng của hệ thống điện trong mùa hè đã gây ra tác động lớn.

Hôm 1/7, các thành phố Florence và Bergamo của Italy đã trải qua một đợt mất điện lớn đúng vào lúc quốc gia này đương đầu với thời tiết nắng nóng gay gắt.

Ở Florence, hàng trăm cửa hàng, khách sạn, nhà hàng và nhà ở bị mất điện trong nhiều giờ khi nhiệt độ lên tới 40 độ C. Đợt mất điện kéo dài đến tận tối muộn khiến nhiều người bị mắc kẹt trong thang máy, nhà chức trách buộc phải sơ tán một cửa hàng bách hóa lớn và nhiều cửa hàng phải đóng cửa vì máy thanh toán ngừng hoạt động.

Ở Bergamo, nhà chức trách phải lắp đặt máy phát điện để khôi phục một phần điện, vì việc sửa chữa lưới điện kéo dài vài ngày.

Bà Kristian Ruby, Tổng thư ký Eurelectric, cho biết các nhà điều hành lưới điện đang phải đối mặt với một “thực tế khắc nghiệt” và “cần phải có sự chuẩn bị sẵn sàng”. SSE, công ty điện lực của Anh, cho biết sản lượng phát điện từ các nhà máy thủy điện của nước này vào cuối tháng 6 đã giảm 40% so với quý trước đó, trong bối cảnh Anh cũng đương đầu với nắng nóng và hạn hán nghiêm trọng.

Trong khi đó, các nhà máy điện hạt nhân trong đất liền ở Pháp và Thụy Sỹ đã tạm thời dừng hoặc giảm hoạt động vào đầu mùa hè, vì việc làm mát các lò phản ứng trong thời tiết nóng bức trở nên khó khăn hơn. Ở Pháp, 17 trên 18 nhà máy điện hạt nhân phải đối mặt với việc giảm công suất trong đợt nắng nóng tháng 6-7, theo Ember.

Hầu hết các nhà máy hạt nhân đặt trong đất liền đều dựa vào các dòng sông để làm mát các lò phản ứng và nhiên liệu đã qua sử dụng, làm tăng nhiệt độ của nước trong quá trình này trước khi xả trở lại. Nhưng vì nhiều con sông đã nóng lên do thời tiết năng nóng, nên các nhà máy không thể thải nước nóng mà không gây hại cho hệ sinh thái sông.

Khi kế hoạch ngân sách nhiều năm của EU từ năm 2028 được công bố vào tháng 7 vừa qua, giới chức EU cho rằng tài sản và cơ sở hạ tầng năng lượng mới của khu vực nên “có thiết kế mang lại khả năng chống chịu biến đổi khí hậu” để đảm bảo có thể chịu được nhiệt độ khắc nghiệt và các hiện tượng thời tiết.

Sản lượng điện mặt trời ở châu Âu đã đạt mức cao kỷ lục vào tháng 6 năm nay, tăng 22% so với năm trước. Theo Ember, sự gia tăng của sản lượng điện mặt trời đã giúp “lưới điện được cung cấp đầy đủ vào ban ngày” ở hầu hết các địa điểm. Ông Pawel Czyzak, Giám đốc chương trình châu Âu tại Ember, nói với Financial Times: “Sự dồi dào của năng lượng mặt trời trong ngày đã giúp ngăn ngừa tình trạng mất điện. Tuy nhiên, việc lưu trữ năng lượng vẫn chưa đủ, dẫn đến giảm nguồn cung cấp năng lượng sau khi mặt trời lặn, kéo theo giá điện tăng mạnh”.

Cũng theo Ember, giá điện hàng ngày ở châu Âu đã tăng gấp đôi hoặc thậm chí gấp ba vào cuối tháng 6, đạt hơn 400 euro mỗi megawatt giờ ở Đức và hơn 470 euro/MWh ở Ba Lan.