Liên minh châu Âu (EU) thời gian qua liên tục cáo buộc Nga dùng năng lượng làm “vũ khí”, nhưng điện Kremlin nói sự giảm sút nguồn cung khí đốt mà nước này bơm cho khách hàng ở châu Âu xuất phát từ các vấn đề kỹ thuật trong công tác bảo trì và do ảnh hưởng từ các biện pháp trừng phạt mà phương Tây áp lên Nga.

Theo tin từ Reuters, người phát ngôn Dmitry Peskov của điện Kremlin nói rằng các biện pháp trừng phạt nhằm vào Nga đã cản trở nghiêm trọng việc vận hành đường ống Nord Stream 1. Theo tuyên bố trước đó của Nga, dòng chảy khí đốt đi qua đường ống này sẽ giảm còn 20% so với công suất, từ mức chỉ 40% hiện nay. Nord Stream 1 vừa trải qua một cuộc bảo dưỡng định kỳ hàng năm, kéo dài từ ngày 11-21/7.

Khi giảm còn 20% công suất, lượng khí đốt đi qua Nord Stream 1 sẽ chỉ còn 33 triệu mét khối/ngày, bằng một nửa mức hiện tại – theo hãng khí đốt quốc doanh Nga Gazprom. Lý do được phía Nga đưa ra là cần tạm ngừng vận hành một turbine khí đốt tại một trạm nén khí theo hướng dẫn của một cơ quan giám sát.

Các turbine khí tại trạm nén khí Portovaya trên biển Baltic có vai trò đẩy khí đốt di chuyển trong Nord Stream 1 - đường ống dài 1.224 km chạy ngầm qua Baltic tới Đức. Theo Viện Nghiên cứu năng lượng Oxford, ở trạm nén khí này có 8 máy nén khí, mỗi máy nén có ít nhất 1 turbine.

“Việc rút các turbine khí khỏi trạm nén để mang đi bảo trì là bất thường; bởi hệ thống này được thiết kế để tất cả các công việc cần thiết có thể được thực thi tại chỗ”, viện nghiên cứu trên cho biết trong một báo cáo.

“Tuy nhiên, lý do để gửi turbine khí sang Canada – nơi được cho là đã sản xuất turbine đó – có thể là thiết bị này cần được sửa chữa lớn hoặc đến lúc cần nâng cấp. Hiện chưa rõ sẽ có thêm turbine khí nào cần gửi tới Canada để sửa hoặc nâng cấp nữa hay không”, báo cáo viết.

Về phần mình, Nga nói vẫn đang chờ turbine đầu tiên gửi sang Canada, để được bảo trì bởi Siemens Energy, trở về sau quá trình bảo trì. “Vâng, turbine đó có một số hỏng hóc. Turbine đó vẫn chưa về sau đợt bảo dưỡng lớn mà vẫn đang trên đường đi. Chúng tôi hy vọng turbine sớm về đến nơi”, ông Peskov nói.

“Tình hình hiện nay phức tạp hơn bởi các biện pháp hạn chế và trừng phạt áp lên đất nước chúng tôi”, ông Peskov phát biểu và nói thêm rằng Nord Stream 1 lẽ ra đã vận hành bình thường nếu Nga không bị trừng phạt.

Ông Peskov nói thêm rằng một turbine thứ hai cũng đang có một số hỏng hóc và đây chính là thiết bị mà Gazprom sẽ phải dừng vận hành từ ngày 27/7.

Phát biểu trong lúc đang công du châu Phi, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov nói Gazprom sẽ phải tắt turbine nói trên vì lý do an ninh, nhưng không cho biết cụ thể hơn.

Nga từ trước đã nhiều lần cảnh báo rằng các khách hàng mua khí đốt Nga ở châu Âu sẽ phải trả giá đắt nếu EU triển khai các kế hoạch nhằm giảm sự phụ thuộc vào nguồn tài nguyên năng lượng khổng lồ của Nga. Trên thế giới, Nga hiện là nước xuất khẩu dầu thô lớn thứ nhì, chỉ sau Saudi Arabia, và là nước xuất khẩu khí đốt lớn nhất. Nhu cầu khí đốt của châu Âu được đáp ứng 40%, và với dầu thô, tỷ lệ này là 30%.

“Lạnh giá sẽ đến sớm”, cựu Tổng thống Nga Dmitry Medvedev, người hiện là Phó chủ tịch Hội đồng An ninh Quốc gia Nga, viết trên Telegram.

“Không ai có thể huỷ được mùa đông, và các nguồn cung thay thế về khí đốt, dầu thô và than đá đều đắt đỏ hoặc đơn giản là phi thực tế”, ông Medvedev - người từng là Chủ tịch Hội đồng Quản trị Gazprom – nói thêm.

Ông Lavrov nói Nga vẫn chưa nhận được một lời giải thích xác đáng nào về hiện trạng của turbine khí đầu tiên của Nord Stream 1 mà hãng Siemens Energy ở Canada bảo trì. “Không ai có thể giải thích cụ thể bằng văn bản với chúng tôi về tình trạng hiện tại của turbine đó và các turbine khác cần bảo trì thường kỳ ở Canada”, ông Lavrov phát biểu.

Hôm 25/7, Gazprom nói đã nhận được tài liệu về turbine nói trên, nhưng vẫn còn một số vấn đề và rủi ro. Phía Đức thì nói họ nhận thấy không có mối liên quan nào giữa vấn đề turbine và động thái tuyên bố cắt giảm cung cấp khí đốt của Gazprom.

Hãng tin Bloomberg dẫn nguồn thạo tin nói rằng Nga có thể sẽ giữ cung cấp khí đốt cho châu Âu ở mức tối thiểu chừng nào cuộc xung đột ở Ukraine vẫn tiếp diễn. Điều này cho thấy Nga sẵn sàng “hy sinh” hàng chục tỷ USD kim ngạch xuất khẩu để đạt được các mục tiêu địa chính trị. Nguồn tin nói Gazprom đã tiến hành phân tích ảnh hưởng nếu việc “siết van” khí đốt đối với châu Âu kéo dài sang năm 2022 và tìm cách hạn chế thiệt hại tài chính nhờ giá và doanh thu xuất khẩu khí đốt tăng mạnh trong năm nay.