Ngân hàng Thế giới (WB) ngày 7/6 đã giảm mạnh dự báo tăng trưởng kinh tế toàn cầu và cảnh báo nhiều quốc gia có thể suy thoái, trong bối cảnh thế giới đứng trước nguy cơ rơi vào tình trạng “stagflation” tương tự như hồi thập niên 1970.

Báo cáo Triển vọng kinh tế toàn cầu (Global Economic Prospects) mới nhất của WB cho rằng nền kinh tế thế giới sẽ chỉ tăng trưởng 2,9% trong năm nay, sụt tốc mạnh so với mức tăng 5,7% đạt được vào năm 2021. Mức dự báo này cũng thấp hơn 1,2 điểm phần trăm so với triển vọng tăng trưởng 4,1% mà WB đưa ra hồi tháng 1.

Cũng theo báo cáo, tăng trưởng toàn cầu sẽ duy trì quanh ngưỡng dự báo nói trên cho tới hết năm 2023 và 2024, trong khi lạm phát sẽ tiếp tục cao hơn mục tiêu ở nhiều nền kinh tế. Điều này đồng nghĩa thế giới sẽ ở trong tình trạng “stagflation” - được định nghĩa bởi tăng trưởng ì ạch và lạm phát cao, một “cơn ác mộng” từng xảy ra vào những năm 1970.

Cuộc chiến tranh Nga-Ukraine kéo theo sự leo thang của giá hàng hoá cơ bản càng làm trầm trọng thêm những thiệt hại mà đại dịch Covid-19 gây ra cho nền kinh tế toàn cầu. WB cho rằng kinh tế thế giới đang bước vào “một thời kỳ kéo dài với tăng trưởng kém và lạm phát duy trì ở mức cao”.

“Chiến tranh ở Ukraine, phong toả ở Trung Quốc, gián đoạn chuỗi cung ứng, và rủi ro ‘stagflation’ đang gây tổn thất cho tăng trưởng. Đối với nhiều quốc gia, suy thoái sẽ chuyện khó tránh khỏi”, Chủ tịch WB David Malpass nhận định.

WB dự báo các nền kinh tế phát triển sẽ giảm tốc mạnh trong năm nay, với mức tăng trưởng chỉ đạt 2,6% so với mức 5,1% trong năm ngoái. Năm 2023, tăng trưởng của nhóm nền kinh tế này sẽ tiếp tục giảm còn 2,2% - theo báo cáo.

Đối với các nền kinh tế mới nổi và đang phát triển, WB đưa ra mức dự báo tăng trưởng 3,4% trong năm nay, so với mức tăng 6,6% trong năm ngoái và thấp hơn nhiều so với mức tăng trưởng bình quân hàng năm 4,8% trong thời kỳ 2011-2019.

Báo cáo nói rằng một nguyên nhân quan trọng khác dẫn tới sự giảm tốc của các nền kinh tế cả phát triển và đang phát triển là lạm phát tăng cao khiến các ngân hàng trung ương phải thắt chặt chính sách tiền tệ, bao gồm nâng lãi suất.

Môi trường lạm phát cao kết hợp tăng trưởng yếu hiện nay là sự tái hiện những gì đã xảy ra cách đây 5 thập kỷ. Trong giai đoạn đó, lạm phát nóng dẫn tới những đợt tăng lãi suất mạnh mẽ ở các nền kinh tế phát triển, kéo theo một loạt cuộc khủng hoảng tài chính tại các nền kinh tế mới nổi và đang phát triển.

Báo cáo mới nhất của WB đã đưa ra điều mà định chế này gọi là sự so sánh có hệ thống đầu tiên giữa tình hình hiện nay và những gì xảy ra cách đây 50 năm. Theo báo cáo, tình trạng kinh tế thế giới hiện nay và hồi thập niên 1970 có những điểm tương đồng rõ rệt, bao gồm nguồn cung bị đảo lộn, triển vọng tăng trưởng xấu đi, và sự mong manh của những nền kinh tế mới nổi trong bối cảnh chính sách tiền tệ thắt chặt - điều cần thiết để kiềm chế lạm phát.

Tuy nhiên, môi trường kinh tế toàn cầu hiện nay cũng có những điểm khác biệt so với trước kia, bao gồm đồng USD đang mạnh, giá dầu (nếu tính đến yếu tố lạm phát) thấp hơn, và bảng cân đối kế toán vững mạnh tại các định chế tài chính lớn. Tất cả những yếu tố này tạo ra dư địa tương đối rộng rãi để các nhà hoạch định chính sách hành động.

Để giảm bớt rủi ro lịch sử lặp lại, WB kêu gọi các nhà hoạch định chính sách phối hợp hỗ trợ Ukraine, chống lại sự leo thang của giá dầu và giá lương thực-thực phẩm, đồng thời đẩy mạnh việc giảm nợ cho các nền kinh tế đang phát triển.