Nghịch lý lợi nhuận chuỗi ngành hàng cao su

Theo báo cáo ngành hàng cao su của Trung tâm Xúc tiến thương mại (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), tình trạng rớt giá mủ cao su từ đầu năm đến nay đã khiến nông dân trồng cao su tiểu điền và các nông trường lao đao. Thế nhưng, khối doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu cao su lại thu lãi khủng.

Số liệu của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho thấy, kết quả xuất khẩu cao su trong 7 tháng qua đạt 498 ngàn tấn, kim ngạch 1,21 tỷ USD, giảm 4,5% về khối lượng và giảm 18,4% về giá trị so với cùng kỳ 2012.

Trung Quốc vẫn là thị trường tiêu thụ lớn nhất của Việt Nam nhưng đã giảm 12,9% về khối lượng và giảm 24,1% về giá trị so với cùng kỳ. Thị trường Malaysia tăng 17% về khối lượng nhưng giảm 7,5% về giá trị so với cùng kỳ...

Người trồng lao đao

Theo Trung tâm Xúc tiến thương mại (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), giá cao su xuất khẩu từ đầu năm đến nay đạt bình quân 2.540 USD/tấn, giảm 15,9% so với cùng kỳ 2012. Giá thu mua mủ cao su trong nước giảm mạnh gấp nhiều lần so với tốc độ giảm giá cao su xuất khẩu.

Nếu giữa năm 2012, người trồng cao su tiểu điền bán được mủ tươi dạng nước với giá 25-26 nghìn đồng/kg, thì hiện tại chỉ trên dưới 10 nghìn đồng/kg. Tại Tây Nguyên, giá mủ cao su sơ chế chỉ còn 41-42 triệu đồng/tấn.

Không khí ảm đạm đang bao trùm lên các nông trường cao su khi giá bán mủ thấp hơn giá thành sản xuất, tồn kho hàng chục nghìn tấn cao su khiến người lao động đối mặt với tình trạng giảm lương, mất việc.

Điển hình như Công ty TNHH MTV cao su Mang Yang đã có hơn 100 người bỏ việc vì lương khoán trả thấp. Vườn cao su tiểu điền của các nông hộ cũng đang lâm vào tình thế lao đao.

Tại huyện Đức Cơ (Gia Lai) có diện tích cao su tiểu điền khá lớn với hơn 4.200ha, người dân đang lỗ nặng. Ông Đoàn Công Á ở thị trấn Chư Ty đang sở hữu khoảng 7ha cao su cho biết, giá mủ hạ thấp, cao su đến thời điểm mở miệng cạo mà tiền công phải trả cho nhân công cạo mủ quá cao, sản lượng mủ ít, chúng tôi lỗ nặng nhưng không thể không làm. Hầu hết các hộ có vườn cao su lâu năm đang phải khai thác cầm chừng vì giá bán hiện chỉ 10.000 đồng/kg mủ tươi.

Doanh nghiệp lãi cao

Trong khi nông dân và nông trường trồng cao su thua lỗ, thì vừa qua, các doanh nghiệp ngành cao su đều công bố báo cáo tài chính vẫn lãi lớn. Với các doanh nghiệp sơ chế và xuất khẩu cao su, tuy khối lượng xuất khẩu và giá bán giảm mạnh, doanh thu giảm, nhưng nhờ đẩy được giá thu mua mủ cao su nguyên liệu đầu vào xuống thấp nên tổng lợi nhuận thực tế lại tăng lên.

Điển hình như Công ty cao su Tây Ninh, lãi trước thuế 6 tháng đầu năm gần 113 tỷ đồng, đạt 44% kế hoạch cả năm 2013. Lợi nhuận sau thuế của cổ đông công ty này đạt hơn 93 tỷ đồng, cho dù hàng tồn kho của công ty lên mức gần 118,9 tỷ đồng.

Công ty Cổ phần Cao su Hòa Bình có tổng doanh thu quí 2/2013 là gần 107 tỉ đồng, giảm 20 tỉ đồng so với cùng kỳ. Tuy vậy, lợi nhuận thuần vẫn hơn 24 tỉ đồng, bằng lợi nhuận của quí 2/2012.

Công ty Cổ phần cao su Thống Nhất có doanh thu quí 2/2013 đạt gần 86 tỉ đồng, tăng 70% so với cùng kỳ năm trước nhưng lợi nhuận ròng thu về hơn 17 tỉ đồng, tăng 200% so với cùng kỳ 2012...

Khối các doanh nghiệp chế biến sản phẩm từ cao su càng thắng lợi nhờ giảm được chi phí nguyên liệu đầu vào. Trong quý 2/2013, giá cao su nguyên liệu đầu vào tiếp tục giảm 11% so với quý 1 và thấp hơn 18% so với cùng kỳ năm 2012 đã giúp lợi nhuận của các doanh nghiệp săm lốp đạt kết quả khả quan.

Báo cáo của Công ty Cổ phần Công nghiệp cao su miền Nam, tổng doanh thu quí 2/2013 đạt 834 tỉ đồng, tăng 0,9% so với cùng kỳ; lợi nhuận sau thuế đạt 100 tỉ đồng, tăng 29,5% so cùng kỳ.

 Báo cáo của Công ty Cổ phần cao su Sao Vàng cho thấy, doanh thu bán hàng đạt gần 257 tỉ đồng, lợi nhuận đạt hơn 18 tỉ đồng, tăng gần 8 tỉ đồng so với quí 2/2013.

Từ đầu tháng 8 đến nay, thị trường cao su đã có dấu hiệu tăng giá trở lại. Kết thúc phiên giao dịch cuối tuần trước, ngày 10/8, giá cao su RSS 3 trên sàn TOCOM Nhật Bản hợp đồng giao tháng 1/2014 đạt 2.700,8 USD/tấn (tăng 8,4% so với một tuần trước đó); giá SVR 3L Việt Nam đạt 2.305 USD/tấn (tăng 5,4%).

Tại sàn SICOM Singapore và Sở giao dịch MRB Malaysia đóng cửa hai ngày cuối tuần qua, giá TSR 20 hợp đồng tháng 9/2013 đạt 2.279 USD/tấn (tăng 1,7%) và giá SMR 20 đạt 2.288,5 USD/tấn (tăng 1,2%).

Nhập khẩu cao su của Trung Quốc cũng đã tăng vọt trở lại. Trong tuần từ 5/8 - 10/8/2013, giá cao su Việt Nam xuất khẩu tăng lên hai ngày cuối tuần. Kết thúc tuần, giá SVR 3L xuất khẩu ngày 10/8 đạt 2.305 USD/tấn, tăng 120 USD/tấn (5,5%) so với ngày 5/8 và ngày cuối tuần trước đó.

Trong khi giá xuất khẩu tăng trở lại thì giá thu mua mủ từ các vườn cao su lại đang tiếp tục giảm mạnh. Tại Bình Phước, giá thu mua mủ cao su dạng nước từ 13.280 đồng/kg cuối tháng 6 giảm xuống 11.680 đồng/kg vào đầu tháng 7, và đến ngày 12/8 chỉ còn 10.720 đồng/kg. Chỉ 10 ngày đầu tháng 8/2013, giá thu mua mủ dạng nước đã mất gần 1.000 đồng/kg.

Nghịch lý phân bố lợi nhuận trong chuỗi trồng trọt, sản xuất, chế biến, xuất khẩu của ngành cao su vẫn đang có xu hướng trầm trọng thêm. Hậu quả là, nông dân trồng cao su tiểu điền và các nông trường cao su không còn muốn đầu tư chăm sóc, sẽ đe dọa đến sự phát triển bền vững của ngành cao su.

(Nguồn: Thời báo Kinh tế Việt Nam)