Hãng tin CNN dẫn số liệu từ công ty tài chính Freddie Mac cho biết lãi suất của các khoản vay thế chấp nhà lãi suất cố định kỳ hạn 30 năm đạt bình quân 7,23%/năm trong tuần kết thúc vào ngày 24/8, tăng từ mức 7,09% trong tuần trước đó. Cách đây 1 năm, lãi suất của các khoản vay như vậy bình quân ở mức 5,55%/năm.

Nhà kinh tế trưởng Sam Khater của Freddie Mac nhận định rằng các dấu hiệu cho thấy nền kinh tế Mỹ vẫn trụ vững trong chiến dịch chống lạm phát của Cục Dự trữ Liên bang (Fed) có thể sẽ khiến lãi suất của các khoản vay thế chấp nhà duy trì ở mức cao, thậm chí còn tăng cao hơn nữa trong ngắn hạn.

VAI TRÒ CỦA FED ĐỐI VỚI LÃI SUẤT VAY THẾ CHẤP NHÀ

Lãi suất cho vay thế chấp nhà ở Mỹ đã giữ trên mức 6,5% suốt từ cuối tháng 5 và bắt đầu tăng cao hơn kể từ giữa tháng 7. Trước khi lãi suất của các khoản vay thế chấp nhà lãi suất cố định kỳ hạn 30 năm vượt 7% vào tuần trước, lần gần đây nhất mức lãi suất này xuất hiện là vào tháng 11 năm ngoái. Mức lãi suất của tuần vừa rồi là cao nhất kể từ tuần kết thúc vào ngày 1/6/2001 - thời điểm lãi suất đạt 7,24%.

Lãi suất của các khoản vay thế chấp nhà ở Mỹ đã rục rịch tăng kể từ khi Fed khởi động cuộc chiến chống lạm phát lịch sử. Lãi suất tăng khiến khả năng mua nhà của người Mỹ giảm xuống mức thấp nhất trong nhiều thập kỷ. Việc mua nhà đối với họ đang ngày càng trở nên tốn kém, không chỉ vì chi phí đi vay tăng lên, mà còn do giá nhà leo thang.

Số nhà cũ được rao bán ở Mỹ đã giảm mạnh, do những người vay được tiền để mua nhà ở mức lãi suất thấp trước đây không muốn bán ở thời điểm hiện tại. Sự kết hợp giữa số nhà chờ bán giảm xuống mức thấp và lãi suất vay thế chấp nhà tăng cao đang đặt người muốn mua nhà vào thế khó, đồng thời khiến doanh số bán nhà giảm sút.

Lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ kỳ hạn 10 năm dao động trên ngưỡng 4% suốt từ đầu tháng này là một nhân tố đẩy lãi suất cho vay thế chấp nhà vượt 7%. Tuần trước, lợi suất này có lúc vượt 4,35%, mức cao nhất 16 năm.

Lãi suất cho vay thế chấp nhà ở Mỹ được dự báo sẽ còn duy trì ở mức cao, vì lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ vẫn đang được nâng đỡ bởi những dấu hiệu cho thấy nền kinh tế Mỹ duy trì tăng trưởng - nhân tố có thể khiến Fed giữ lãi suất cao hơn lâu hơn, theo nhà kinh tế trưởng George Ratiu của công ty nghiên cứu thị trường bất động sản Keeping Current Matters.

“Thị trường tài chính đáng lo ngại rằng Fed có thể tiếp tục tăng lãi suất, đẩy chi phí đi vay lên cao hơn. Đối với nhiều nhà đầu tư, mối lo lớn nhất là Fed có thể thắt chặt quá mức chính sách tiền tệ, dẫn tới những tổn thất đối với nền kinh tế”, ông Ratiu nói.

Fed không trực tiếp quyết định lãi suất của các khoản vay thế chấp nhà, nhưng chính sách của Fed ảnh hưởng đến lãi suất của các khoản vay này. Lãi suất cho vay thế chấp nhà thường theo sát lợi suất của trái phiếu kho bạc Mỹ kỳ hạn 10 năm, mà lợi suất này lại dựa trên các yếu tố gồm kỳ vọng vào các động thái của Fed, hành động thực tế của Fed, và phản ứng của nhà đầu tư. Khi lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ tăng, lãi suất cho vay thế chấp nhà cũng tăng, và ngược lại.

“Fed đã chủ quan về lạm phát vào năm 2021, thời điểm khi lạm phát mới bắt đầu tăng tốc, cho rằng lạm phát chỉ là vấn đề tạm thời. Năm 2022, Fed nhận ra vấn đề và đưa ra một lập trường cứng rắn, với những đợt tăng lãi suất mạnh tay. Cùng với đó, Fed đặt mục tiêu chính sách tiền tệ là đưa nền kinh tế hạ cánh mềm, nghĩa là giảm được lạm phát nhưng không gây tổn hại nhiều đến hoạt động kinh tế”, ông Ratiu nói.

NHIỀU NGƯỜI LỰA CHỌN PHƯƠNG ÁN Ở NHÀ THUÊ

Năm ngoái, không ai cho rằng Fed sẽ đạt mục tiêu “hạ cánh mềm”, nhưng hiện tại – khi chu kỳ thắt chặt của Fed đã diễn ra được 1 năm rưỡi - lạm phát đang yếu đi và nền kinh tế vẫn tiếp tục tăng trưởng, ông Ratiu nhấn mạnh. Chính sự vững vàng đó của nền kinh tế dẫn tới việc người tiêu dùng phải đi vay với lãi suất cao hơn, và điều này được cho là sẽ không thay đổi trong ngắn hạn.

“Đối với cả người mua và người bán, lãi suất vay thế chấp nhà bây giờ là một thách thức lớn. Đối với hầu hết mọi người, mua nhà đồng nghĩa với vay tiền. Lãi suất hiện nay có thể khiến họ phải dành ra khoảng 2.400 USD mỗi tháng để thanh toán cho khoản vay thế chấp nhà, chưa kể thuế bất động sản và bảo hiểm. Con số này đã tăng 17% so với cùng kỳ năm ngoái”, ông Raitu nói với CNN.

Người mua nhà đã chứng tỏ rằng họ rất nhạy cảm với lãi suất cao: khi lãi suất vượt 7%, doanh số bán nhà ở Mỹ đã sụt mạnh. Theo Hiệp hội Các ngân hàng cho vay thế chấp nhà (MBA), số hồ sơ xin vay thế chấp nhà đã giảm xuống mức thấp nhất 28 năm trong tuần trước. “Điều này cho thấy lãi suất tăng cao đã đóng sập cơ hội mua nhà của một số người”, nhà kinh tế trưởng Danielle Hale của Realtor.com nhận định.

Ngoài ra, theo bà Hale, giá thuê nhà ở Mỹ đang trong xu thế giảm, đến nay đã giảm 3 tháng liên tiếp, nên những người đi ở nhà thuê càng có lý do để tiếp tục thuê thay vì vội vã đi mua nhà trong lúc giá nhà đang cao.

Ở thời điểm này, một câu hỏi lớn được đặt ra là liệu Fed có tăng lãi suất trong tháng 9 hay trong hay cuộc họp còn lại của năm 2023, diễn ra vào tháng 11 và tháng 12.

“Các số liệu kinh tế gần đây cho thấy sự cải thiện đúng như kỳ vọng nói chung, nhưng sự thắt chặt của thị trường lao động tiếp tục để mở cuộc tranh luận về động thái tiếp theo của Fed”, bà Hale nói. Vị chuyên gia này dự báo Fed sẽ giữ nguyên lãi suất trong cuộc họp tháng 9, nhưng không loại trừ khả năng Fed sẽ tăng lãi suất vào tháng 11 hoặc 12.