Phát biểu tại Hội nghị đánh giá tình hình hoạt động kiểm định phương tiện giao thông cơ giới đường bộ, đề xuất giải pháp phòng ngừa nguy cơ ùn tắc phương tiện kiểm định vào những tháng cuối năm 2023 và trong năm 2024, tiếp tục thực hiện Nghị định số 30/2023/NĐ-CP của Chính phủ quy định về kinh doanh dịch vụ kiểm định xe cơ giới (Nghị định số 30), Cục trưởng Cục Đăng kiểm Việt Nam Nguyễn Chiến Thắng, đánh giá sau gần 5 tháng triển khai Nghị định 30, hoạt động kiểm định xe cơ giới cơ bản ổn định, không còn tình trạng ùn tắc, đáp ứng nhu cầu kiểm định xe của người dân và doanh nghiệp cuối năm 2023 và trong năm 2024.

Tuy nhiên, qua rà soát, đánh giá số liệu cụ thể nhu cầu kiểm định xe của người dân ở các tỉnh, thành cũng như khả năng đáp ứng ở từng trung tâm đăng kiểm, thời gian tới, nếu không chuẩn bị tốt, tình trạng ùn tắc có thể xảy ra. 

SẮP XÉT XỬ THÊM ĐĂNG KIỂM VIÊN GÂY BẤT AN, THIẾU HỤT NHÂN SỰ

Chia sẻ tại hội nghị, Phó Cục trưởng Cục Đăng kiểm Việt Nam Nguyễn Tô An, cho biết hiện vẫn còn nhiều trung tâm đăng kiểm đang bị cơ quan công an các địa phương điều tra, xác minh.

Đến nay, toàn quốc có 17 trung tâm đăng kiểm dừng hoạt động. Còn lại 271/288 (chiếm khoảng 95%) trung tâm hoạt động với số dây chuyền đã được đầu tư là 510/536 dây chuyền (chiếm 95,15%) nhưng thực tế có 435/536 dây chuyền đang hoạt động (trên 80%).

Hiện có khoảng 700 đăng kiểm viên tại các trung tâm đăng kiểm bị khởi tố, trong đó, tại một số đơn vị, hầu hết đăng kiểm viên bị khởi tố. Trong đó, gần 300 đăng kiểm viên bị khởi tố đã được tại ngoại, hiện đã và đang hỗ trợ tích cực cho hoạt động kiểm định, còn lại lượng lớn xin nghỉ việc và tự ý bỏ việc.

300 đăng kiểm viên nêu trên đang làm việc tại 81 trung tâm đăng kiểm của 31 tỉnh, thành (không tính đến số lượng đăng kiểm viên bị khởi tố, tạm giam trong số 17 trung tâm đăng kiểm đang dừng hoạt động).

Khi các đăng kiểm viên bị đưa ra xét xử, theo tính toán của Cục Đăng kiểm, sẽ có 21 trung tâm đăng kiểm của 9 tỉnh, thành tiếp tục bị dừng hoạt động tại: Bắc Kạn, Bắc Ninh, Hà Nội, Hà Tĩnh, Hòa Bình, Hưng Yên, Nghệ An, Thái Nguyên và TP.HCM.

Vì vậy, "có những tỉnh, thành phố không còn trung tâm đăng kiểm hoạt động như Bắc Kạn, Hòa Bình và một số tỉnh, thành phố không đáp ứng được nhu cầu kiểm định của người dân và doanh nghiệp như: Hà Nội, Nghệ An và TP.HCM", lãnh đạo Cục Đăng kiểm nêu rõ.

Ngoài ra, thời gian tới khi vụ án được đưa ra xét xử, có bản án do vi phạm các quy định liên quan đến lĩnh vực kiểm định xe cơ giới, Cục Đăng kiểm buộc phải thu hồi chứng chỉ đăng kiểm viên theo quy định tại khoản 16 Điều 1 Nghị định số 30.

Mặt khác, theo quy định tại khoản 10 Điều 1 Nghị định số 30, trường hợp trung tâm đăng kiểm có từ 2 đăng kiểm viên trở lên bị thu hồi chứng chỉ trong thời gian 12 tháng liên tục, sẽ bị tạm đình chỉ hoạt động kinh doanh dịch vụ kiểm định xe cơ giới trong thời gian 3 tháng.

Rõ ràng, sẽ có thêm các lãnh đạo và đăng kiểm viên bị khởi tố, thậm chí có thể bị tạm giam, khi đó, số lượng đăng kiểm viên có thể bị thiếu hụt. 

"Khi các đăng kiểm viên bị đưa ra xét xử cũng sẽ tạo tâm lý bất ổn, áp lực cho những đăng kiểm viên khác đang làm việc, dẫn đến năng suất, hiệu suất kiểm định bị suy giảm, thậm chí khiến gia tăng nguy cơ bị ùn tắc", ông An quan ngại.

Rà soát lại, Cục Đăng kiểm Việt Nam cho biết, cả nước có 31 tỉnh, thành phố có nguy cơ sẽ bị ùn tắc phương tiện đến kiểm định bao gồm: Bắc Kạn, Bình Thuận, Đồng Nai, Đồng Tháp, Hà Giang, Hà Nội, Kon Tum, Lâm Đồng, Thái Bình, Thừa Thiên Huế, TP Hồ Chí Minh, Trà Vinh, Bắc Giang, Bắc Ninh, Bình Dương, Đà Nẵng, Gia Lai, Hà Tĩnh, Hưng Yên, Nghệ An, Quảng Ngãi, Phú Yên, Quảng Nam, Sơn La, Thái Nguyên, Hải Dương, Đắk Lắk, Bình Định, Cần Thơ, Hòa Bình và Tuyên Quang.

Trong đó, có những tỉnh không còn trung tâm đăng kiểm hoạt động như: Bắc Kạn, Hòa Bình và Thái Bình.

Việc nguy cơ xảy ra ùn tắc phương tiện kiểm định tại 31 tỉnh, thành nêu trên thậm chí có thể tăng lên ở nhiều tỉnh, thành khác do phương tiện ở các địa phương bị ùn ứ di chuyển đến địa phương không bị ùn tắc để kiểm định.

Dù Cục liên tục tổ chức các đợt đánh giá, tổ chức lớp tập huấn nghiệp vụ, kể cả ngày nghỉ, ngày lễ, ngoài giờ cho học viên mới nhưng năm 2023, cả hệ thống bổ sung được khoảng 300 đăng kiểm viên mới. Đến hết năm 2024 và sang đầu năm 2025 khoảng 650 đăng kiểm viên mới được công nhận, chưa thể bù đắp lượng đăng kiểm viên bị thiếu hụt (khoảng 700 đăng kiểm viên).

NGUỒN THU SỤT GIẢM NGHIÊM TRỌNG, KHÔNG ĐỦ BÙ ĐẮP CHI PHÍ

Phân tích thêm khó khăn các trung tâm phải đối mặt, lãnh đạo Cục Đăng kiểm nêu rõ các trung tâm đăng kiểm còn bị sụt giảm nguồn thu do một lượng lớn các phương tiện được miễm kiểm định lần đầu, kéo dài thời gian chu kỳ kiểm định, được gia hạn tự động ngay chu kỳ kiểm định mới mà không phải đưa xe đến kiểm định.

Trong khi đó, giá dịch vụ kiểm định hiện tại được ban hành cách đây 10 năm, chưa có quy định về giá thu cho việc cấp miễn kiểm định lần đầu, in, cấp lại Giấy chứng nhận, Tem kiểm định bị hỏng mất..., ảnh hưởng lớn đến nguồn thu và kế hoạch tài chính của các trung tâm, nhiều đơn vị nguồn thu không đủ bù đắp chi phí.

Chia sẻ tại hội nghị, ông Nguyễn Văn Quyền, Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam, cũng cho rằng cần nhanh chóng điều chỉnh giá dịch vụ kiểm định xe cơ giới bởi giá dịch vụ kiểm định hiện nay đã ban hành được 10 năm, các chi phí cấu thành lên giá thay đổi nhiều.

"Với mức phí tăng từ 100.000 - 200.000 đồng tuỳ phương tiện, người dân và doanh nghiệp ủng hộ bởi so với thiệt hại về kinh tế khi phải chờ đợi kiểm định do ùn tắc, mức tăng này rất nhỏ", ông Quyền nhìn nhận.

Ngoài ra, theo báo cáo của các sở giao thông vận tải, hiện nay chi phí cho kiểm định, hiệu chuẩn thiết bị, dụng cụ kiểm tra của trung tâm đăng kiểm rất nhiều và không đồng nhất việc chi trả tiền kiểm định, hiệu chuẩn thiết bị kiểm tra gây khó khăn cho các trung tâm đăng kiểm.

Điều này khiến các trung tâm đăng kiểm gặp khó khăn khi thực hiện quy định về kiểm định, hiệu chuẩn các thiết bị trong dây chuyền kiểm định.

Bên cạnh đó, một số trung tâm đăng kiểm phải sửa chữa lại cơ sở vật chất (máy móc, thiết bị, mặt bằng xưởng kiểm định, khu vực kiểm tra) và đầu tư một số dụng cụ kiểm tra, đánh giá thiết bị kiểm tra do trước đây chưa làm đúng theo quy định của quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về đơn vị đăng kiểm; máy móc, thiết bị chưa được quan tâm, chăm sóc, bảo dưỡng, sửa chữa theo hướng dẫn của nhà sản xuất. 

Theo ông Nguyễn Tô An, nắm bắt được khó khăn của các trung tâm đăng kiểm, Cục Đăng kiểm Việt Nam ban hành nhiều văn bản hướng dẫn nhằm kịp thời tháo gỡ khó khăn vướng mắc trong hoạt động kiểm định xe cơ giới.

Đồng thời, lãnh đạo Cục cũng đi kiểm tra, động viên một số trung tâm đăng kiểm ở các địa phương, tổ chức nhiều cuộc họp trực tiếp, trực tuyến với các trung tâm đăng kiểm trong toàn quốc để giải đáp thắc mắc, khích lệ, động viên tinh thần cho các đăng kiểm viên thực hiện đúng các quy định của pháp luật để yên tâm công tác, cùng đoàn kết, tương thân, tương ái vượt qua giai đoạn khó khăn, không hèn nhát, yếu đuối, ích kỷ tự bỏ việc, nghỉ việc mà không có lý do chính đáng.

Về giá dịch vụ kiểm định xe cơ giới, Cục Đăng kiểm Việt Nam có văn bản đề nghị Bộ Giao thông vận tải báo cáo Chính phủ sớm ban hành Nghị định cho phép Bộ Giao thông vận tải ban hành giá dịch vụ kiểm định xe cơ giới đang lưu hành theo hình thức giá tối đa...

KHÓ KHĂN MẤY CŨNG PHẢI ĐOÀN KẾT ĐỂ VƯỢT QUA

Phát biểu kết luận hội nghị, Thứ trưởng Bộ Giao thông vận tải Lê Đình Thọ cho biết, đầu tuần tới sẽ chủ trì họp với Cục Đăng kiểm Việt Nam về việc dự báo khó khăn thời gian tới để có phương án, giải pháp cụ thể.

Thứ trưởng cho biết, theo Nghị định 30, nhiệm vụ của sở giao thông vận tải rất quan trọng, vì vậy, giám đốc các sở giao thông vận tải phải quan tâm đến lĩnh vực đăng kiểm, để không tạo ra các điểm "nóng", phức tạp đến mấy cũng phải tháo gỡ.

Thời gian tới, nhóm phương tiện được gia hạn kiểm định bắt đầu quay trở lại kiểm định khi đến hạn, lãnh đạo Bộ đề nghị các sở giao thông vận tải địa phương, các hiệp hội vận tải tuyên truyền, vận động người dân và doanh nghiệp chủ động đưa xe đi đăng kiểm mà không nhất thiết chờ đến ngày hết hạn kiểm định để hạn chế ùn tắc.

Về vấn đề nhân lực, Thứ trưởng đề nghị Cục Đăng kiểm chủ động xây dựng nguồn nhân lực mới bù số đăng kiểm viên bị khởi tố, nghỉ việc. Các địa phương, các trung tâm đăng kiểm phải hỗ trợ nhau điều tiết nhân sự. Với quy trình tuyển dụng, tập huấn đăng kiểm viên, cần rút gọn thời gian tập huấn, nhất là với các kỹ sư ô tô, cơ khí ô tô.

Lãnh đạo Bộ cũng đề nghị Cục Đăng kiểm cần xem xét quy trình kiểm định phương tiện, tạo thuận lợi trong công tác kiểm định của đăng kiểm viên cũng như cho người dân, doanh nghiệp.

Nhắc lại câu nói của Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thắng: "Các trung tâm đăng kiểm bình thường có thể cạnh tranh nhau khốc liệt nhưng khi khó khăn phải cùng chia sẻ, đoàn kết, hỗ trợ nhau", Thứ trưởng Lê Đình Thọ đề nghị cần nhất quán quan điểm chỉ đạo này để cùng hành động, vượt khó khăn, thử thách.