Hôm thứ Sáu tuần trước, giá Bitcoin có thời điểm đạt 31.400 USD, mức cao nhất trong vòng 1 năm trở lại đây – theo dữ liệu từ trang Coinmarketcap. Sáng 26/6 theo giờ Việt Nam, giá Bitcoin dao động trên ngưỡng 30.200 USD. Nếu tính từ đầu năm, giá của đồng tiền kỹ thuật số lớn nhất thế giới đã tăng khoảng 85%, riêng trong tháng 6 này mức tăng là hơn 12%.

Những người tham gia thị trường đã cho rằng cú nhảy này của giá Bitcoin xuất phát từ thông tin rằng công ty quản lý tài sản khổng lồ BlackRock của Mỹ đã nộp đơn xin thành lập một quỹ giao dịch hoán đổi (ETF) Bitcoin giao ngay. Mặc dù đó có thể là một phần lý do, nhưng hãng tin CNBC cho rằng đà tăng mạnh của giá Bitcoin còn có thể do một yếu tố khác, ngoài luồng tin tức về việc các định chế tài chính lớn đang có những động thái để tham gia thị trường Bitcoin hoặc các tài sản số khác.

MỨC THANH KHOẢN THẤP VÀ NHỮNG NHÀ ĐẦU TƯ LỚN

“Độ sâu thị trường” của tiền điện tử đã giảm xuống mức rất thấp trong năm nay. Độ sâu thị trường thước đo tính thanh khoản trên thị trường, đề cập đến khả năng của thị trường trong việc hấp thụ các lệnh mua và bán tương đối lớn. Khi độ sâu thị trường thấp và những người chơi lớn đặt lệnh mua hoặc bán, giá có thể tăng hoặc giảm đáng kể, ngay cả khi các lệnh đó không quá lớn.

Theo công ty dữ liệu Kaiko, độ sâu thị trường Bitcoin đã giảm 20% kể từ đầu năm tới nay. Kaiko cũng cho biết Bitcoin là một trong những loại tiền ảo bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi độ sâu thị trường.

Ông Jamie Sly - người đứng đầu bộ phận nghiên cứu tại công ty dữ liệu CCData - nhận định với CNBC: “Đợt tăng giá gần đây của Bitcoin phần lớn được thúc đẩy bởi các giao dịch lớn trong một thị trường kém thanh khoản hơn. Phân tích của chúng tôi về các lệnh mua/bán có trên 5 Bitcoin cho thấy lượng mua trên thị trường tăng mạnh, dấu hiệu phản ánh những người chơi lớn đang tìm cách tiếp xúc với tài sản kỹ thuật số”.

“Khi kết hợp các đơn đặt hàng lớn với lượng thanh khoản thấp, thị trường có thể biến động nhiều hơn”, ông Sly giải thích.

Tình trạng thiếu thanh khoản đó một phần do cơ quan chức năng Mỹ siết chặt kiểm soát lĩnh vực tiền điện tử. Ủy ban Chứng khoán và giao dịch Mỹ (SEC) gần đây đã kiện các sàn giao dịch tiền ảo lớn như Coinbase và Binance.

Như vậy, tính thanh khoản thấp - vốn là một đặc điểm của thị trường tiền ảo từ đầu năm tới nay - chính là một phần nguyên nhân khiến giá Bitcoin tăng mạnh thời gian qua.

NHÀ ĐẦU TƯ NHỎ LẺ CHƯA TRỞ LẠI THỊ TRƯỜNG TIỀN ẢO

Một đặc điểm đáng chú ý khác của thị trường tiền điện tử ở thời điểm hiện tại là khối lượng giao dịch thấp trên các sàn giao dịch. Theo trang web dữ liệu tiền điện tử CoinGecko, tổng giá trị giao dịch hàng ngày của Bitcoin hiện ở mức khoảng 24 tỷ USD. Con số này giảm rõ rệt so với hơn 100 tỷ USD khối lượng giao dịch của Bitcoin trong thời kỳ đỉnh điểm của đợt tăng giá hồi năm 2021, khi giá tiền ảo này thiết lập kỷ lục mọi thời đại gần 69.000 USD.

Các nhà đầu tư tiền điện tử lớn thường hy vọng khi giá Bitcoin bắt đầu tăng, các nhà đầu tư nhỏ lẻ sẽ nhanh chóng quay trở lại thị trường, đẩy giá tăng nhanh hơn. Nhưng điều đó đã không xảy ra.

“Điều đáng chú ý về đợt phục hồi này là khối lượng giao dịch nói chung đang ở mức thấp nhất trong nhiều năm và chúng tôi chỉ thấy thanh khoản tăng nhẹ, thậm chí sau đó còn thấp hơn nhiều so với mức thanh khoản của quãng thời gian từ tháng 1 đến tháng 3”, bà Clara Medalie - Giám đốc nghiên cứu tại Kaiko - nói với CNBC.

“Tôi cho rằng khối lượng giao dịch và biến động giá là hai trong số những chỉ số rõ ràng nhất về hoạt động của thị trường tiền ảo. Cả mức độ biến động và khối lượng đều đang ở mức thấp nhất trong nhiều năm, và ngay cả khi giá tăng nhanh cũng không đủ để thu hút các nhà đầu tư nhỏ lẻ nhảy vào thị trường”.

“ĐÂY KHÔNG PHẢI LÀ THỊ TRƯỜNG DÀNH CHO NHÀ ĐẦU TƯ THÔNG THƯỜNG”

Trong chu kỳ giá trước của Bitcoin, động lực của thị trường chủ yếu được thúc đẩy bởi việc các tên tuổi lớn là những nhà đầu tư tổ chức, từ Morgan Stanley đến Goldman Sachs, mở dịch vụ giao dịch tiền ảo để giúp khách hàng của họ tiếp xúc với tiền kỹ thuật số. Tuy nhiên, thị trường chỉ thực sự bắt đầu bùng nổ khi các nhà giao dịch nhỏ lẻ bắt đầu để ý. Đó là vào thời điểm đầu năm 2021, khi mọi người bị thu hút bởi hiện tượng NFT và các đặt cược mang tính đầu cơ cao khác.

Cuối năm đó, thị trường tiền điện tử đã trải qua một đợt tăng “địa chấn”, với giá Bitcoin tăng vọt lên mức chưa từng thấy. Điều đó đi đôi với khối lượng giao dịch tăng mạnh, từ 21,2 tỷ USD mỗi ngày vào đầu năm 2020 lên 105,4 tỷ USD  vào ngày 9/11/2021, khi giá Bitcoin đạt mức cao nhất mọi thời đại - theo CoinGecko.

Giờ đây, khối lượng giao dịch chỉ bằng một phần nhỏ của thời kỳ bùng nổ tiền điện tử năm 2021.

Bà Carol Alexander, giáo sư tài chính tại Đại học Sussex, nói với CNBC: “Nếu có tin tốt, các nhà giao dịch chuyên nghiệp sẽ giao dịch. Nếu không, họ sẽ không giao dịch. Chỉ cần một chút tin tốt như ETF Bitcoin xuất hiện, các nhà giao dịch chuyên nghiệp sẽ mua mạnh khiến giá Bitcoin bùng nổ”.

Việc nộp đơn mở ETF Bitcoin giao ngay của BlackRock được nối tiếp bởi động thái tương tự từ Invesco và WisdomTree, những công ty cũng đã nộp đơn xin lên SEC. “Bitcoin và Ether đều đang bị các nhà giao dịch chuyên nghiệp thao túng theo cách này. Họ không giao dịch trong hầu hết thời gian, họ đợi cho đến khi có một chút tin tốt. Sau đó, họ sẽ bán ở đỉnh và thị trường lại chuyển sang trạng thái đi ngang,” bà Alexander nói.

Thực ra, Bitcoin đã giao dịch trong một phạm vi giá trong năm nay và nỗ lực tăng cao hơn đáng kể đã bị cản trở. BàAlexander cho rằng Bitcoin có khả năng sẽ giằng co trong phạm vi từ 25.000 đến 30.000 USD trong thời gian còn lại của mùa hè. Tuy nhiên, bà hy vọng rằng vào cuối năm nay, giá Bitcoin sẽ tăng lên mức 50.000 USD, vì các nhà đầu tư lớn đang ra sức hỗ trợ thị trường thông qua các giao dịch mua lớn để tạo ra những bước chuyển lớn.

“Đó không phải là thị trường dành cho những khách hàng bình thường”, vị giáo sư cảnh báo.

GIÁ BITCOIN ĐÃ ĐÁY HAY CHƯA?

Ông Vijay Ayyar, Phó chủ tịch phụ trách thị trường quốc tế tại sàn giao dịch tiền điện tử Ấn Độ CoinDCX, cũng cho rằng đợt tăng giá Bitcoin mới nhất chủ yếu do “các nhà đầu tư tổ chức dài hạn”. Ông nói rằng các quỹ lớn và quỹ phòng hộ tập trung vào tiền điện tử là vài trong số những nhà đầu tư đang thúc đẩy sự tăng giá của tiền ảo. “Tôi không nghĩ đây là một cú huých đến từ nhà đầu tư nhỏ lẻ, vì nhiều nhà đầu tư nhỏ lẻ đã bị cuốn phăng ra khỏi thị trường trong đợt giảm giá trước”, ông nói.

Một số người trong ngành tiền ảo đã bày tỏ hy vọng rằng thị trường đang tiến gần đến giai đoạn “đáy”, nơi giá có thể bắt đầu tăng trở lại một cách chắc chắn.

Hành động giá gần đây của Bitcoin là sự lặp lại những gì đã diễn ra vào năm 2018, khi cả giá và khối lượng giao dịch Bitcoin đều giảm trong vài tháng trước khi bắt đầu tăng trở lại vào năm sau. Tuy nhiên, chuyên gia Sly của CCData cho rằng “vẫn còn quá sớm để nói liệu điều tồi tệ nhất đã qua đối với Bitcoin hay chưa”.

“Làn sóng quan tâm gần đây từ các tổ chức tài chính truyền thống, như Blackrock, Citadel và Fidelity đã tạo ra một sự lạc quan mới trên thị trường. Với điều kiện môi trường vĩ mô và thị trường chứng khoán tiếp tục thuận lợi, Bitcoin có thể duy trì quỹ đạo giá tích cực hiện tại”, ông Sly nhận định.