Đây là nỗ lực cuối cùng để giành sự ủng hộ của các thượng nghị sỹ theo chủ nghĩa cứng rắn về chi tiêu công nhằm đưa dự luật giảm thuế của ông Trump nhận được sự phê chuẩn của Thượng viện trong tuần này.

Trong một phân tích mới được công bố vào ngày 25/6, Hội đồng Cố vấn kinh tế Nhà Trắng (CEA) lập luận rằng tăng trưởng kinh tế mạnh hơn và thu thuế quan tăng lên sẽ mang lại nguồn thu thừa để trang trải chi phí của việc cắt giảm thuế. Dự luật đang được thảo luận ở Thượng viện Mỹ có nội dung chính là gia hạn vĩnh viễn chương trình giảm thuế được thực thi từ nhiệm kỳ tổng thống đầu tiên của ông Trump.

Báo cáo trên được đưa ra trong bối cảnh chính quyền ông Trump cố gắng xoa dịu mối lo ngại của một số thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa sau khi nhiều nhà dự báo độc lập lên tiếng cảnh báo rằng dự luật này sẽ làm khối nợ công vốn đã khổng lồ của Chính phủ liên bang phình to thêm.

Chủ tịch Stephen Miran của CEA - hội đồng làm nhiệm vụ tư vấn cho Tổng thống Mỹ về chính sách kinh tế - nói rằng dự luật này “cực kỳ mạnh mẽ và chúng tôi hy vọng dự luật không chỉ tạo ra sự bùng nổ kinh tế mà còn khôi phục sự lành mạnh khóa, giảm tỷ lệ thâm hụt ngân sách và mức nợ công”.

Ông Trump muốn được ký dự luật giảm thuế trên thành luật trong thời gian từ nay đến hết ngày 4/7, và ông đã gây áp lực đòi Thượng viện thông qua dự luật trước khi kết thúc tuần này. Trước khi được đưa tới Thượng viện, dự luật đã được Hạ viện thông qua vào tháng trước.

“Hỡi những người bạn của tôi ở Thượng viện, các ông hãy cứ ở trong phòng nếu phải như vậy, đừng về nhà làm gì, hãy hoàn thành công việc về dự luật trong tuần này. Không ai đi nghỉ cho tới khi xong dự luật”, ông Trump viết trên mạng xã hội Truth Social hôm 24/6.

Đảng Cộng hòa của ông Trump chỉ có đa số sít sao 53-47 ghế tại viện Thượng viện, nhưng một số thượng nghị sĩ của đảng này đã dọa sẽ không ủng hộ dự luật giảm thuế trừ khi dự luật có thêm các biện pháp để giảm bớt nợ liên bang.

“Điều chúng tôi lo ngại là nguy cơ xảy ra một cuộc khủng hoảng nợ cấp tính. Chúng tôi đang cố gắng tránh việc các chủ nợ toàn cầu nhìn vào Mỹ và nói rằng Mỹ là một rủi ro tín dụng”, ông Ron Johnson - một thượng nghị sĩ Cộng hòa đến từ bang Wisconsin - nói vào tuần trước.

Các tổ chức dự báo độc lập bao gồm Văn phòng Ngân sách Quốc hội (CBO), Ủy ban Ngân sách Có trách nhiệm (CRB) và Trường Wharton đều cho rằng dự luật giảm thuế sẽ làm gia tăng thâm hụt trong thập kỷ tới, đưa nợ liên bang Mỹ vượt qua mức đỉnh thiết lập trong thời kỳ Thế chiến thứ hai.

Nhưng CEA, trong phân tích công bố ngày 25/6, khẳng định rằng nợ của Chính phủ Mỹ sẽ giảm xuống còn 94% tổng sản phẩm trong nước (GDP) vào năm 2034. Cơ sở của dự báo này là CEA cho rằng dự luật giảm thuế kết hợp với các chính sách rộng hơn của ông Trump sẽ mang lại hiệu ứng làm giảm thâm hụt ngân sách một khoản từ 8,5 đến 11,2 nghìn tỷ USD trong giai đoạn này.

Trong khi đó, cũng trong tháng này, CBO dự báo rằng phiên bản dự luật giảm thuế mà Hạ viện đã thông qua sẽ làm tăng nợ công của Mỹ thêm 2,4 nghìn tỷ USD trong thời gian từ nay đến hết năm 2034. Tính thêm các yếu tố gồm lãi suất cao hơn cộng thêm hiệu ứng giảm thâm hụt từ tăng trưởng kinh tế, cơ quan giám sát tài chính cho biết nợ công của Mỹ sẽ tăng thêm gần 2,8 nghìn tỷ USD trong khoảng thời gian 10 năm đó. Cũng theo CBO, thuế quan mang lại hiệu ứng giảm thâm hụt ngân sách một khoản 2,8 nghìn tỷ USD trong thập niên này.

Quy mô của thị trường trái phiếu kho bạc Mỹ đã tăng lên mức 29 nghìn tỷ USD hiện nay từ mức khoảng 5 nghìn tỷ USD vào năm 2008, mà nguyên nhân chính là Chính phủ cắt giảm thuế trong khi tăng chi tiêu.

Các nhân vật cấp cao của Đảng Cộng hòa  đã tìm cách làm suy yếu phân tích của CBO, lập luận rằng các dự báo của cơ quan này trước đây đều không trở thành hiện thực. “Họ luôn sai và họ luôn bỏ qua những hiệu quả mà việc cắt giảm thuế mang lại để phát triển nền kinh tế Mỹ”, ông Steve Scalise - một nghị sỹ Cộng hòa tại Hạ viện - nói trong tháng này.

Ngày 25/6, ông Miran khẳng định đánh giá của CBO “không nhằm mục đích đưa ra cái nhìn toàn diện về tình hình thâm hụt theo thời gian vì không bao gồm những yếu tố khác” như có trong phân tích của CEA.

Phân tích của CEA dự báo thâm hụt ngân sách của Chính phủ liên bang sẽ giảm tới 2,3 nghìn tỷ USD trong thập kỷ tới nhờ tăng trưởng kinh tế được đẩy mạnh hơn do việc cắt giảm thuế, và giảm tới 3,7 nghìn tỷ USD từ các chính sách năng lượng và nới lỏng quy chế giám sát của ông Trump.

Hội đồng này nói thêm rằng việc cắt giảm chi tiêu tùy ý sẽ cắt giảm thêm 1,8 nghìn tỷ USD thâm hụt ngân sách, trong khi thu thuế quan sẽ mang lại 3,2 nghìn tỷ USD cho quốc khố.