Thỏa thuận thương mại mà Mỹ và Nhật Bản đạt được vào tháng 7 vừa qua là một thỏa thuận đôi bên cùng có lợi, nhưng việc thực thi các điều khoản có lẽ sẽ là một thách thức lớn hơn so với việc đạt thỏa thuận - Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba nhận định.

“Một số người cho rằng việc triển khai thỏa thuận là khó hơn so với đi đến thỏa thuận. Tôi mong nhận được sự ủng hộ tiếp tục trong việc này”, ông Ishiba nói ngày 4/8 khi trả lời chất vấn tại Quốc hội Nhật Bản.

Cũng trong phiên chất vấn này, Bộ trưởng Bộ Phục hồi kinh tế Ryosei Akazawa, nhà đàm phán thương mại cấp cao nhất của Nhật Bản, thừa nhận sự chỉ trích của các nghị sỹ về việc thỏa thuận thương mại Nhật - Mỹ thiếu chi tiết cụ thể trên giấy tờ.

“Tôi hiểu rằng việc giấy trắng mực đen rõ ràng sẽ có lợi”, ông Akazawa nói, và cho biết thêm cũng chưa có gì được viết thành văn bản liên quan tới các thỏa thuận thương mại giữa Mỹ với Liên minh châu Âu (EU) và Hàn Quốc.

Khi các nghị sỹ xoáy vào việc Nhật chưa ký kết được một văn kiện thỏa thuận chính thức với Mỹ, ông Ishiba giải thích: “Việc soạn thảo văn bản có thể trì hoãn thời gian cắt giảm thuế quan. Đó là mối lo ngại lớn nhất của chúng tôi”. Ông cũng nói rằng ông Trump “không phải là một đối tác giống như bình thường và có thể đảo lộn các nguyên tắc”.

Những phát biểu này cho thấy sự bấp bênh lớn xung quanh loạt thỏa thuận thương mại mà Mỹ đã đạt được với một số đối tác trong cuộc chiến thuế quan 2.0 của ông Trump, dù đã qua thời hạn 1/8 để đạt thỏa thuận.

Thủ tướng Ishiba - người đang đương đầu với sức ép chính trị sau khi Đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền của ông hứng thất bại trong cuộc bầu cử Thượng viện hồi tháng 7 - đã cam kết sẽ ở lại cương vị này để đảm bảo thỏa thuận thương mại với Mỹ được thực thi đầy đủ. Vài ngày sau cuộc bầu cử, ông Ishiba đã bất ngờ đạt thỏa thuận với phía Mỹ với kết quả tương đối tốt cho Nhật Bản so với các quốc gia khác.

Theo những gì đã nhất trí giữa Mỹ và Nhật, Washington áp thuế quan 15% lên hàng hóa nhập khẩu từ Nhật Bản, thấp hơn so với mức 25% mà Tổng thống Donald Trump đưa ra khi mới công bố kế hoạch thuế đối ứng vào đầu tháng 5. Nhưng ngoài việc thiếu một thỏa thuận chính thức và cụ thể, vấn đề thuế quan ô tô cũng chưa có thông tin rõ ràng.

Thuế quan ô tô của Mỹ - hiện ở mức 27,5%, gồm 25% là thuế mới và 2,5% là thuế đã có từ trước - đặt ra trở ngại lớn đối với Nhật Bản bởi ngành công nghiệp ô tô là trụ cột của kinh tế Nhật, chiếm khoảng 10% sản lượng của toàn bộ nền kinh tế, và ô tô cũng là mặt hàng xuất khẩu lớn nhất của Nhật sang thị trường Mỹ.

Hiện chưa rõ bao giờ Mỹ sẽ tiến hành hạ thuế quan ô tô cho Nhật Bản, và phía Nhật đã bắt đầu phát tín hiệu “sốt ruột” về vấn đề này.

“Chúng tôi sẽ tiếp tục hối thúc phía Mỹ nhanh chóng thực thi các biện pháp nhằm hiện thực hóa thỏa thuận thương mại đã đạt được gần đây, bao gồm việc giảm thuế đối với ô tô và phụ tùng ô tô”, Bộ trưởng Akazawa phát biểu trước báo giới hôm 1/8 ở Tokyo. “Chúng tôi muốn Mỹ thực hiện các cam kết của mình, và Nhật Bản cũng sẽ làm những gì chúng tôi đã hứa”, ông nói.

Tại phiên chất vấn ở Quốc hội ngày 4/8, Thủ tướng Ishiba nói ông sẽ không ngại nói chuyện với Tổng thống Trump để đảm bảo Mỹ sớm thực thi hạ thuế quan cho ô tô Nhật. “Hai nước sẽ bắt đầu thực hiện những nội dung đã được nhất trí, và việc này là khó hơn so với nhất trí một thỏa thuận”, ông Ishiba nói.

Ông Akazawa không nói Mỹ có thể bắt đầu hạ thuế quan cho ô tô Nhật từ khi nào, nhưng nói rằng trong trường hợp của Anh, việc giảm thuế đó bắt đầu từ thời điểm 1 tháng sau khi đạt thỏa thuận.