Theo định nghĩa của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC), những người đã tiêm vaccine Covid-19 mà vẫn mắc bệnh được gọi là hiện tượng nCoV xuyên qua hàng rào miễn dịch (hay lây nhiễm đột phá). CDC mới đây cũng khuyến cáo: "Vaccine được phê duyệt có hiệu quả cao, nhưng vẫn có những trường hợp mắc Covid-19 do virus xuyên qua hàng rào miễn dịch, đặc biệt trước khi đạt được miễn dịch cộng đồng đủ để giảm nguy cơ lây nhiễm".

BỊ NHIỄM COVID-19 ĐỘT PHÁ CÓ NGUY HIỂM KHÔNG?

Những ca nhiễm Covid-19 đột phá xuất hiện ở những người đã được tiêm chủng đầy đủ và chúng xuất hiện thường xuyên hơn kể từ khi biến thể Delta lan rộng ra trên thế giới. Các loại vaccine được tiêm phổ biến hiện nay trên thế giới đều có khả năng bảo vệ chúng ta khỏi những tình trạng nghiêm trọng của Covid-19. Tuy nhiên, chúng không thể giúp bạn miễn nhiễm 100% với virus SARS CoV-2.

Theo báo cáo của Sở Y tế Tiểu bang Washington (Mỹ) dựa trên số liệu khảo sát từ hơn 4 triệu người được tiêm chủng đầy đủ ở khu vực này, tỷ lệ nhiễm Covid-19 đột phá là khoảng 1 trên 5.000 người trong khoảng thời gian từ ngày 17/1 đến 21/8/2021. Mới đây nhất, ở một số khu vực của Mỹ, người ta còn tính được tỷ lệ lây nhiễm Covid-19 đột phá lên tới xấp xỉ 1 trên 100 người được tiêm chủng đầy đủ.

Nghiên cứu của Trường Đại học Johns Hopkins chỉ ra rằng, người bị lây nhiễm đột phá có thể có triệu chứng nhẹ hoặc không có triệu chứng. Đặc biệt, nguy cơ bệnh chuyển biến nặng khi bị nhiễm Covid-19 đột phá là rất thấp, đặc biệt là ở những người khỏe mạnh, không bị các căn bệnh mãn tính hay bệnh hiểm nghèo. Các loại vaccine phòng Covid-19 vẫn đang tỏ ra hiệu quả trong việc giảm nguy cơ bệnh tiến triển nặng, giúp người bệnh tránh việc sử dụng các thiết bị hỗ trợ hô hấp, cũng như giảm tỷ lệ tử vong ở trên cả những người mắc phải biến thể Delta.

Mặc dù bất kỳ người nào đã tiêm vaccine cũng có thể bị Covid-19 đột phá, nhưng những người có hệ miễn dịch yếu do đang phải điều trị thuốc hoặc thực hiện các biện pháp hóa trị, xạ trị để điều trị ung thư, hay có thể đã từng phẫu thuật cấy ghép nội tạng, sẽ có nguy cơ nhiễm cao hơn.

Theo Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ và các nhà khoa học thuộc Trường Đại học Johns Hopkins, cách tốt nhất để giảm nguy cơ cũng như tác động của bệnh là tiếp tục triển khai tiêm chủng nhanh hơn nữa cho các đối tượng, nhất là người từ 12 tuổi trở lên. Ngoài ra, chúng ta cần tránh tụ tập trong không gian kín, đặc biệt là những nơi đông người và thường xuyên đeo khẩu trang để tránh bị nhiễm.

NHÓM NGƯỜI NÀO CÓ NGUY CƠ TÁI NHIỄM CAO?

Nhằm xác định được những người nào có nguy cơ cao mắc Covid-19 dù đã tiêm hai liều vaccine, các nhà nghiên cứu tại Đại học Oxford (Anh) đã xây dựng công cụ QCOVID3. Đây là công cụ được phát triển dựa trên những dữ liệu QCOVID – công cụ giúp xác định nhóm người có nguy cơ tử vong, nhập viện cao nhất khi nhiễm nCoV để đưa vào danh sách cần tiêm chủng sớm của Anh.

Thuật toán của QCOVID3 đã xác định những nhóm có rủi ro cao nhất theo thứ tự giảm dần gồm: người bị hội chứng Down; người được ghép thận; bệnh nhân mắc chứng hồng cầu hình liềm; người sống trong viện dưỡng lão; bệnh nhân đang được hóa trị liệu; trường hợp đã được cấy ghép tủy xương hoặc ghép tạng gần đây; bệnh nhân HIV/AIDS; người bị mất trí nhớ, Parkinson, mắc một số bệnh thần kinh hiếm gặp; bệnh nhân xơ gan...

Theo GS.TS Aziz Sheikh, Giám đốc Viện Usher, Đại học Edinburgh (Anh): công trình của họ là nghiên cứu quốc gia khổng lồ dựa trên dữ liệu của 6 triệu người từ 18 tuổi trở lên đã tiêm vaccine Covid-19, trong đo có 5 triệu người đã tiêm đủ liều. Đây là nghiên cứu có số mẫu lớn bậc nhất thế giới, do đó, nhóm nghiên cứu tự tin vào số liệu tính toán, dự báo người dân vẫn có nguy cơ nhập viện, tử vong vì Covid-19 sau khi tiêm chủng.

Ngoài nghiên cứu từ nhóm chuyên gia Đại học Oxford, một số công trình khác cũng khai thác vấn đề mắc Covid-19 sau tiêm vaccine. Các nhà khoa học tại King’s College London (Anh) mới đây đã công bố nghiên cứu trên tạp chí The Lancet cho thấy việc tiêm hai liều vaccine giúp giảm khoảng 50% khả năng mắc Covid-19 kéo dài ở người trưởng thành. Những người được tiêm chủng đầy đủ nếu lây nhiễm đột phá thì có khả năng phải nhập viện thấp hơn 73%. Bên cạnh đó, khả năng gặp các triệu chứng nghiêm trọng ở nhóm này cũng giảm 31%.

Một nghiên cứu khác từ Viện Y tế Quốc gia Mỹ (NIH) thì cho thấy những người bị rối loạn sử dụng chất kích thích có nguy cơ cao mắc Covid-19 sau khi tiêm vaccine. Trong đó, 7% người bị rối loạn sử dụng chất kích thích mắc Covid-19 dù đã tiêm vaccine, tỉ lệ này ở người bình thường là 3,6%. Ngoài ra, nguy cơ mắc Covid-19 sau tiêm cũng khác nhau ở từng nhóm nghiện chất kích thích: thuốc lá (6,8%), cần sa (7,8%).

Ngoài các đối tượng kể trên, những yếu tố nguy cơ phổ biến chính ở nhóm đã tiêm vaccine tương tự ở nhóm chưa tiêm. Đó là tuổi cao, giới tính nam và các nhóm dân tộc thiểu số có liên quan đến tỷ lệ sống sót kém hơn. Các tình trạng khác khiến một người có nguy cơ mắc Covid-19 cao hơn mức trung bình dù đã tiêm đủ 2 mũi là bệnh nhân hóa trị, bị HIV, sa sút trí tuệ hoặc Parkinson. Những người gốc Ấn Độ hoặc Pakistan cũng có tỷ lệ mắc bệnh nặng cao hơn.