Những bất cập trong việc quản lý thuế nhìn từ vụ buôn lậu gỗ trị giá hơn 1.800 tỷ đồng

Viện kiểm sát nhân dân Tối cao vừa ban hành cáo trạng truy tố 22 bị can trong vụ án buôn lậu gỗ tại Công ty Tài Lộc.

Trong đó, bị can Nguyễn Tài Lộc (cựu giám đốc Công ty Tài Lộc) và 4 bị can khác bị truy tố tội Buôn lậu.

Hai bị can thuộc Công ty Tài Lộc là Ngô Quang Tuyên (cựu kế toán trưởng), Nguyễn Quang Long (nhân viên dịch vụ) bị truy tố tội Buôn lậu và tội Đưa hối lộ.

Nhóm bị can ở Chi cục Hải quan cảng 2, có 6 bị can bị truy tố tội Nhận hối lộ, gồm: Đặng Hoàng Lân (cựu đội trưởng Đội thủ tục); các bị can Tô Thị Thu Hương, Bùi Anh Tiến, Vũ Xuân Trường (cùng là cựu phó đội trưởng Đội thủ tục); các bị can Trịnh Đăng Tài, Phạm Tùng Dương (cùng là công chức Đội thủ tục hàng hóa xuất nhập khẩu).

Có 8 bị can bị truy tố tội Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ gồm bị can Nguyễn Thị Thu Hiền (cựu chi cục trưởng), Vũ Ngân Châu (cựu phó chi cục trưởng), Nguyễn Anh Đức, Trần Quốc Hưng, Bùi Tiến Hậu, Phạm Văn Định, Nguyễn Văn Long, Trương Bình Lộc (công chức chi cục Hải quan Cảng 2).

Bị can Trần Thị Thủy bị truy tố tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Theo cáo trạng, từ tháng 1/2021 đến tháng 1/2024, Ngô Quang Tuyên và Nguyễn Tài Lộc sử dụng các pháp nhân trong nhóm Công ty Tài Lộc để khai báo gian dối khối lượng, đơn giá và lập khống bảng kê lâm sản trong hồ sơ khai báo hải quan.

Các bị can đã thông quan 13.376 container trong 1.698 tờ khai hải quan mặt hàng gỗ ván bóc từ các loại gỗ keo, bạch đàn, cao su, thông với tổng giá trị hàng buôn lậu là hơn 1.814 tỷ đồng. Số tiền thu lợi bất chính là hơn 210 tỷ đồng.

Để được thông quan trái phép, nhóm Công ty Tài Lộc đã thực hiện hành vi hối lộ, chi tiền ngoài cho các công chức, lãnh đạo chi cục Hải quan Cảng 2, thỏa thuận với Công ty Giám định Bảo Linh để cung cấp chứng thư theo tờ khai hải quan.

Theo đó, từ tháng 7/2022 đến tháng 1/2024, công chức bước 2, lãnh đạo Chi cục Hải quan cảng 2 đã nhận tiền chi ngoài hơn 8 tỷ đồng để bỏ qua các sai phạm cho nhóm Công ty Tài Lộc.

Cụ thể, khi thực hiện dịch vụ hải quan tại cảng cho Công ty Tài Lộc, bị can Nguyễn Quang Long (nhân viên dịch vụ tại cảng) chủ động liên hệ, đề xuất với Trịnh Đăng Tài (người tiếp nhận tờ khai hải quan, công chức bước 2) để Tài nhận phụ trách nhóm Công ty Tài Lộc.

Từ đó, các bị can giúp nhóm Công ty Tài Lộc được thông quan nhanh và khai báo khối lượng thấp hơn thực tế, ở mức 35-38-40m3.

Long đề xuất mức tiền “chi ngoài” cho công chức hải quan với mức 100.000 đồng mỗi tờ khai hải quan và 800.000 đồng cho một container thông quan.

Việc này được Nguyễn Tài Lộc, Ngô Quang Tuyên và Tô Thị Thu Hương (cựu Phó đội trưởng Đội thủ tục) đồng ý.

Sau đó, định kỳ hàng tháng, Long tổng hợp, báo cáo tiền “chi ngoài” để Ngô Quang Tuyên chuyển khoản.

Sau khi bị can Trịnh Đăng Tài chuyển công tác, tháng 5/2023, bị can Phạm Tùng Dương thay thế, thực hiện thủ tục cho nhóm Công ty Tài Lộc.

Khoảng tháng 7/2023, Long có lên gặp Dương xin giảm tiền “thông quan” từ mức 800.000 đồng xuống còn 600.000 đồng cho mỗi container do không cạnh tranh, thu hút được khách hàng. Việc này được Tô Thị Thu Hương đồng ý.

Toàn bộ quá trình thay đổi khai báo về khối lượng hải quan và tiền “thông quan” đều được Hương báo cáo với bị can Đặng Hoàng Lân (cựu đội trưởng).

Ngoài ra, bị can là Nguyễn Thị Thu Hiền (cựu chi cục trưởng) và Vũ Ngân Châu (cựu phó chi cục trưởng) biết Đội Thủ tục hỗ trợ thông quan giảm chi phí lưu kho, bãi, bỏ qua một số bước tiếp nhận, giải quyết, kiểm tra hàng hóa của nhóm Công ty Tài Lộc nhưng không có biện pháp chỉ đạo ngăn chặn kịp thời.

Hai bị can này còn nhiều lần nhận tiền của nhóm doanh nghiệp với số tiền từng người nhận là gần 650 triệu đồng; gây thiệt hại cho tài sản Nhà nước hơn 75 triệu đồng.

Quá trình điều tra, Viện kiểm sát nhân dân tối cao nhận thấy còn có sơ hở, thiếu sót trong một số văn bản quy phạm pháp luật trong công tác quản lý nhà nước về lĩnh vực thuế.

Hiện nay tồn tại một số bất cập trong việc các doanh nghiệp tự kê khai, báo cáo thuế. Đặc biệt là trường hợp không có hợp đồng mua bán hoặc chứng từ thể hiện đầu ra/đầu vào của hàng hóa, dịch vụ, không phản ánh đúng số lượng hàng hóa đã mua - bán gây thất thoát thuế cho nhà nước.

Do đó, cần tăng cường kiểm tra, thanh tra đối với các nhóm đối tượng có rủi ro về thuế để đảm bảo hồ sơ kê khai đúng pháp luật.