Những bia mộ "chưa biết tên" tại Đồng Tâm: "Dấu lặng" của sự hy sinh
Nguyễn Thuấn
Giữa thung lũng thuộc xã Thiết Ống (Thanh Hóa), Nghĩa trang liệt sĩ quốc tế Đồng Tâm là nơi an nghỉ của hơn 2.100 liệt sĩ đã hy sinh trên đất bạn và trong nước. Gần một nửa phần mộ chưa xác định được danh tính, như lời nhắc nhở day dứt về trách nhiệm chưa trọn vẹn với những người đã ngã xuống vì Tổ quốc.
Trong số hơn 2.100 phần mộ, có đến hơn 1.000 chưa xác định được danh tính. Phần lớn là quân tình nguyện Việt Nam hy sinh khi làm nhiệm vụ quốc tế tại Lào và Campuchia.
Toàn cảnh Nghĩa trang liệt sĩ quốc tế Đồng Tâm nhìn từ trên cao, bao quanh bởi núi rừng Thanh Hóa.Nằm giữa núi rừng xứ Thanh, nghĩa trang rộng lớn này là nơi yên nghỉ của hơn 2.100 liệt sĩ đến từ nhiều địa phương trong cả nước.Tấm bia đá khắc danh sách tên các liệt sĩ tại nghĩa trangÔng Phạm Văn Nguyễn, người trông coi nghĩa trang, đang thắp hương trước các phần mộ liệt sĩ. Gắn bó với nghĩa trang gần 30 năm, ông Nguyễn xem việc chăm nom nơi này là một phần cuộc đời. “Nhiều người hy sinh mà chưa biết họ là ai. Mỗi lần dọn mộ, tôi cứ thấy day dứt,” ông nói.
Một góc nghĩa trang với những phần mộ đề dòng “Chưa rõ tên” chiếm gần một nửa tổng số mộ. Một người dân đứng lặng trước những ngôi mộ vô danh, thắp nén hương tróng sáng tháng Bảy. Trong không gian tĩnh lặng của nghĩa trang, những nén hương được thắp lên không chỉ để tưởng nhớ người thân, mà còn cho cả những người chưa từng có cơ hội được gọi tên. Đó là nghĩa cử thiêng liêng của những người đang sống với lịch sử, với ký ức và với lòng biết ơn.Gia đình liệt sĩ Quách Văn Thẩm (xã Ngọc Liên, Thanh Hóa) thắp nén hương tri ân bên phần mộ người thân tại Nghĩa trang Liệt sĩ Quốc tế Đồng Tâm. Trong một lần về nghĩa trang, gia đình liệt sĩ Quách Văn Thẩm đã may mắn xác định được phần mộ giữa hơn 2.000 ngôi mộ. Họ gọi đó là “phép màu”, và kể từ đó, mỗi dịp 27/7 đều trở lại thắp hương.Hằng năm, vào dịp 27/7, hàng trăm gia đình từ khắp cả nước về Nghĩa trang Đồng Tâm để tưởng niệm thân nhân.Không chỉ có liệt sĩ Việt Nam, nghĩa trang còn là nơi an nghỉ của nhiều cán bộ, chiến sĩ và lưu học sinh Lào hy sinh tại Việt Nam. Tại đây hiện có 16 phần mộ liệt sĩ nước bạn Lào.Nghĩa trang Liệt sĩ Quốc tế Đồng Tâm rợp sắc hoa trong ngày 27/7.
Những năm gần đây, công tác tìm kiếm, cất bốc, quy tập hài cốt liệt sĩ giữa hai tỉnh Thanh Hóa và Hủa Phăn (Lào), giữa hai nước Việt Nam và Lào tiếp tục được đẩy mạnh. Nhiều hài cốt liệt sĩ là quân tình nguyện Việt Nam hy sinh tại Lào, cũng như cán bộ, bộ đội, lưu học sinh Lào hy sinh tại Việt Nam đã được đưa về an táng tại đây.
TẠP CHÍ ĐIỆN TỬ
